شاید تا همین چند سال پیش داشتن یک شغل دولتی به‌دلیل داشتن حقوق ثابت، بیمه و… برای خیلی‌ها اولویت محسوب می‌شد. اما این روزها با گسترش اینترنت و امکان استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی برای فروش محصولات یا خدمات و همچنین فراهم شدن قانونی برای استفاده از مزایای بیمه و حتی بازنشستگی برای مشاغل خانگی، این نوع کسب‌وکارها را بیشتر از قبل محبوب کرده است. مخصوصا که برای راهاندازی یک کسبوکار خانگی نیاز به یک مکان مانند دفتر کار و یا کارگاه هم نیست و می‌توانید در فضای مسکونی هم مشغول به‌کار شوید. تنوع کاری و زمینه‌های فعالیت گسترده هم از دیگر ویژگی‌های مشاغل خانگی است. یکی از زمینه‌های فعالیت پرطرفدار به‌عنوان مشاغل خانگی، تولید مواد غذایی خانگی است. از بسته‌بندی و عرضه محصولات مختلفی مثل قند، حبوبات، خشکبار و مغزها گرفته تا آماده‌سازی و خوراکی‌هایی مثل شیرینی، سمنو، شور و ترشی و… همگی زیرمجموعه تولید مواد غذایی خانگی هستند. البته برای اینکه اجازه تولید و عرضه محصول و در خانه و واحدهای مسکونی را داشته باشید نیاز به مجوز مشاغل خانگی و برخی مجوزهای بهداشتی خواهید داشت. اما چگونه باید برای دریافت مجوز تولید مواد غذایی خانگی اقدام کرد؟ شرایط صدور این مجوز چیست و چه مدارکی نیاز دارد؟ پاسخ به این سوالات و هرگونه پرسش دیگری درباره نحوه دریافت مجوز تولید مواد غذایی خانگی را با هم در این نوشته بررسی می‌کنیم.
مراحل ثبت نام در سامانه مشاغل خانگی
متقاضیان مجوز مشاغل خانگی باید به سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه و باتوجه به نوع فعالیت مورد نظر خود یکی از فرم‌های ثبتنام (مستقل، تحت پوشش یا پشتیبان) را تکمیل و برای درخواست مجوز اقدام کنند. البته علاوه بر طرح توجیهی کسبوکار باید اسناد تامین سرمایه و تمکن مالی را هم برای صدور مجوز مشاغل خانگی به سامانه ارائه دهید.
سپس این فرم‌ها توسط دستگاه اجرایی ذیربط بررسی شده و در صورت تایید طرح در دستگاه اجرایی، پرونده متقاضی به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال و مجوز مربوطه برای فرد صادر می‌شود.
برای ثبتنام در این سامانه، بعد از ورود به سایت و انتخاب گزینه ثبتنام در سامانه، صفحه‌ای برایتان باز می‌شود که باید انتخاب کنید می‌خواهید به‌عنوان کدام گروه از متقاضیان درخواست مجوز مشاغل خانگی ثبتنام کنید؟ مستقل، تحت پوشش یا پشتیبان. مراحل ثبتنام برای هرکدام از متقاضیان مستقل، تحت پوشش یا پشتیبان کمی متفاوت است. پس حتما برای انتخاب گزینه موردنظرتان دقت کنید.
درخواست مجوز برای متقاضی مستقل
متقاضی مجوز مشاغل خانگی مستقل کسی است که خودش مسئول تأمین مواد اولیه و همچنین عرضه کالا و خدمات است. برای ثبتنام به‌عنوان متقاضی مستقل در سامانه مشاغل خانگی باید مراحل زیر را دنبال کنید:
- وارد درگاه ملی مجوزها شوید. البته قبل از ورود به این درگاه باید در این سامانه به‌عنوان فرد حقیقی یا حقوقی ثبتنام کنید. در مرحله بعد باید از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند احراز هویت شوید و سپس یک کد به تلفن همراه شما ارسال خواهد شد که باید این کد را در فیلد مربوطه، وارد کنید. (شماره تلفنی که وارد می‌کنید، باید حتما به‌نام خودتان باشد.)
- در صفحه بازشده اطلاعاتی مثل کد ملی، تاریخ تولدتان و کدپستی را در فرم مربوطه پر کنید و روی دکمه «ثبت اطلاعات» کلیک کنید. اگر ثبتنام شما با موفقیت انجام شود، پیامی به شما نمایش داده خواهد شد که می‌گوید با موفقیت در درگاه ملی مجوزها ثبت نام کرده‌اید. حالا پروفایل شما به همراه نام و مشخصات‌تان در بالای صفحه باز شده است.
- با تکمیل ثبتنام و ورود به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، به درگاه ملی مجوزهای کسبوکار هدایت خواهید شد. در این مرحله باید شغل موردنظر خود را از بین لیست مشاغل خانگی در سامانه پیدا کنید و روی گزینه درخواست مجوز کلیک کنید. البته بهتر است بعد از پیدا کردن شغل موردنظرتان در سامانه و قبل از اینکه روی دکمه درخواست مجوز کلیک کنید حتما فایل راهنمای هر شغل که حاوی اطلاعات و شرایط و ضوابط آن شغل است را بخوانید.
- با کلیک روی گزینه درخواست مجوز، صفحه‌ای برایتان باز می‌شود که اطلاعات شغل موردنظرتان کامل نوشته شده است. همچنین فرم هزینه ثبتنام مجوز مشاغل خانگی، زمان صدور مجوز و مشخصات فرد‌ی‌تان را مشاهده خواهید کرد. با دقت اطلاعاتتان را چک کنید و مطمئن شوید که اشتباهی وجود نداشته باشد. بعد از چک کردن صحت اطلاعات، فیلدهای باقیمانده را پر کنید و مجدد روی گزینه درخواست صدور مجوز کلیک کنید.
- حالا یک پیامک برای شما ارسال می‌شود و یک کد پیگیری و یک لینک در اختیارتان می‌گذارد و از شما می‌خواهد ادامه فرم ثبتنام و درخواست مجوز مشاغل خانگی در لینک را تکمیل کنید. فرم جدید شامل مشخصات فردی، مشخصات محل سکونت، وضعیت ایثارگری، نحوه انجام کار (بازار محصول)، وضعیت جسمانی، وضعیت محل سکونت، اشتغال (سابقه کار) و مهارت‌های شماست. پس از تکمیل فرم، ثبت اطلاعات و ادامه را انتخاب کنید.
- وقتی اطلاعاتتان در سامانه ثبت شد، یک کد پیگیری درخواست مجوز مشاغل خانگی در درگاه ملی به شما داده می‌شود. این کد را نگه دارید. چون با داشتن آن می‌توانید روند صدور مجوز خود را پیگیری کنید.
نکته: اگر کد رهگیری خود را فراموش کردید می‌توانید برای پیگیری صدور مجوزتان از منوی سمت راست در صفحه اصلی سامانه گزینه فراموشی کد رهگیری را انتخاب کنید. در این صفحه می‌توانید با وارد کردن کدملی و کلیک روی دکمه جستجو امکان ورود به پروفایل خود را داشته باشید.
درخواست مجوز متقاضی تحت پوشش
منظور از متقاضی تحت پوشش، فردی است که به‌صورت کارمزدی و برای یک کارفرمای حقیقی یا حقوقی (معمولا خارج از محیط مسکونی) کار می‌کند. برای ثبت درخواست متقاضی تحت پوشش، باید زمان ثبتنام در سایت، گزینه متقاضی تحت پوشش را انتخاب و مراحل زیر را انجام دهید:
- بعد از ورود به پنجره ملی خدمات ملی دولت هوشمند از طریق رمز یکبار مصرف یا با کد QR یک فرم برایتان باز می‌شود که باید آن را تکمیل کنید. مجدد یادآوری می‌کنیم که برای ورود به پنجره ملی خدمات ملی دولت هوشمند باید از قبل در این درگاه ثبتنام کرده باشید. اگر هنوز در درگاه مذکور ثبتنام نکرده‌اید دقیقا مراحلی که بالاتر گفته شد را انجام دهید.
- سپس مجدد وارد سامانه مجوزهای مشاغل خانگی می‌شوید و یک فرم در اختیارتان قرار می‌گیرد. وقتی فرم مربوطه را تکمیل کردید باید گزینه تکمیل اطلاعات و دریافت کد رهگیری را بزنید. حواستان باشد در این فرم حتما تمام فیلدهای ستاره‌دار را پر کرده باشید.
وقتی ثبت اطلاعات شما در سامانه تمام شد و کد رهگیری گرفتید حتما این کد را جایی یادداشت کنید. دقت کنید که آن را فراموش نکنید.
درخواست مجوز متقاضی پشتیبان
متقاضی پشتیبان کسی است که می‌خواهد به‌عنوان یک کارفرما از دیگر افراد شاغل در حوزه‌های مختلف مشاغل خانگی حمایت کرده و با آن‌ها کار کند. برای ثبتنام متقاضی پشتیبان، باید در صفحه اولیه ثبتنام سایت گزینه متقاضی پشتیبان را انتخاب و مشخص کنید که به‌عنوان پشتیبان حقیقی مجوز می‌خواهید یا یک پشتیبان حقوقی. سپس درست عین دو متقاضی قبل به پنجره ملی خدمات ملی دولت هوشمند هدایت می‌شوید و باید با وارد کردن شماره تلفن‌تان وارد این سایت شوید. بعد از ورود به این سایت و احراز هویت دوباره وارد سامانه مشاغل خانگی می‌شوید و باید در صفحه نمایش داده تمامی فیلدهای ستاره‌دار در فرم مربوطه را تکمیل کرده و بعد از زدن گزینه‌های تکمیل اطلاعات و دریافت کد رهگیری منتظر دریافت کد رهگیری باشید.
شرایط اخذ مجوز تولید مواد غذایی خانگی
صدور مجوز برای راهاندازی یک کسبوکار تولید مواد غذایی خانگی مثل هر تجارت دیگری شرایطی دارد. به‌طور کلی تمام افرادی که می‌خواهند برای اخذ مجوز تولید مواد غذایی خانگی اقدام کنند باید شرایط زیر را داشته باشند:
شرایط عمومی:
- دارا بودن تابعیت جمهوری اسلامی ایران
- حداقل بیست سال سن
- عدم سوء‌سابقه کیفری با تایید مراجع ذیربط
- دارا بودن کارت پایان خدمت یا معافیت از سربازی (آقایان)
- حضور و اقامت در محل اجرای طرح (افراد مستقل)
شرایط اختصاصی:
- داشتن حداقل ۵ سال سابقه کاری مرتبط (برای اشخاص پشتیبان)
- داشتن توانایی مدیریت و ایده‌پردازی جهت آغاز فعالیت کسبوکار
- گواهی آموزش و مهارت در زمینه کاری موردنظر
- داشتن گواهی سلامت با تاییدیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- داشتن توان اجرایی و تولید محصول یا خدمات
- تامین حداقل ۲۰ درصد از سرمایه اولیه (برای افراد پشتیبان)
مدارک مورد نیاز برای دریافت مجوز تولید مواد غذایی خانگی
برای دریافت مجوز تولید مواد غذایی خانگی به اصل و یک نسخه کپی از مدارک زیر نیاز خواهید داشت:
- شناسنامه و کارت ملی اعضا
- آخرین مدرک تحصیلی
- کارت پایان خدمت یا معافیت سربازی برای آقایان
- گواهی عدم سوء‌پیشینه
- گواهی کارت مهارت مربوط به زمینه کاری مورد تقاضا
- کد اقتصادی به‌صورت حقیقی
مزایای دریافت مجوز مشاغل خانگی
دریافت مجوز مشاغل خانگی برای صاحب این نوع کسب‌وکارها مزایای متعددی دارد. مثلا اگر برای شما مجوز مشاغل خانگی صادر شود می‌توانید از وام و تسهیلات بانکی استفاده کنید. بازپرداخت این وام‌ها هم بلندمدت است و براساس آیین‌نامه پرداخت یارانه تسهیلات صاحبان بنگاه‌های اقتصادی و کارآفرینان سود کم و شرایط بسیار مناسبی دارند.
اساسا یکی از هدف‌های اصلی برای ساماندهی مشاغل خانگی، این است که این دسته از مشاغل و افراد شاغل در آن‌ها را حمایت و هرچه بیشتر توانمند کنند. برخی از مهم‌ترین مزایای دریافت مجوز تولید مواد غذایی خانگی عبارتند از:
- استفاده از تسهیلات بانکی مثل وام قرض‌الحسنه بانک‌ها و صندوق مهر امام رضا (ع)
- امکان فعالیت در بازارهای محلی شهرداری و عرضه محصولات در سوپرمارکت‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها و…
- عضویت در شرکت سهامی خاص خوشه‌ای تخصصی کسبوکار خانگی
- معافیت از پرداخت عوارض و مالیات تجاری و اداری
- استفاده از تعرفه ویژه مشاغل خانگی برای هزینه‌های مصرف آب و برق و سوخت و…
- استفاده از بیمه خویش‌فرمای تامین اجتماعی
تمدید مجوز تولید مواد غذایی خانگی
به‌طور کلی مجوز مشاغل خانگی برای فعالیت در بیشتر حوزه‌ها و زمینه‌ها تا ۵ سال اعتبار دارد. منتها برای مشاغلی که به هر نوعی به صنایع و مواد غذایی و امور فرهنگی و هنری مربوط می‌شوند، تنها مجوزهای ۲ ساله صادر می‌شود. یعنی این دسته از مشاغل باید بعد از ۲ سال، مجدد برای تمدید مجوز تجارت خود اقدام کنند. درواقع باید تمامی مراحل گفته‌شده در بالا را مجدد انجام دهند و مدارک‌شان را در سامانه مربوطه بارگذاری کنند. سپس اگر همچنان شرایط دریافت مجوز را داشته باشند مجوزشان تمدید می‌شود.
مدت زمان صدور مجوز تولید مواد غذایی خانگی
اگر ثبتنام در سامانه دریافت مجوز مشاغل خانگی را به‌درستی و کامل انجام دهید و مدارک‌تان را هم تمام‌وکمال در سامانه بارگذاری کنید، بررسی درخواست شما و صدور مجوز برای کسب‌وکارتان نهایت ۱۰ روز کاری زمان می‌برد.
هزینه اخذ مجوز تولید مواد غذایی خانگی
صدور مجوز مشاغل خانگی هزینه خاصی ندارد. تنها باید هزینه ابطال تمبر پرداخت کنید که چیزی بین ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان خواهد شد. همین مبلغ هم بعد از صدور مجوز و تمام شدن کار دریافت می‌شود.
لغو درخواست مجوز تولید مواد غذایی خانگی
گفتیم که مجوزهایی که به‌نام مجوز مشاغل خانگی صادر می‌شود بسته به زمینه فعالیت کسب‌وکارها نهایتا ۲ تا ۵ سال اعتبار دارند. یعنی به‌طور خودکار بعد از این مدت مجوز مربوطه لغو می‌شود. با این‌حال اگر به هر دلیلی در بازه زمانی که هنوز مجوز شما اعتبار دارد بخواهید مجوزتان را لغو کنید، باید به همان سامانه‌ای که ثبت نام کرده‌اید مراجعه کرده و درخواست مجوزتان را لغو کنید.
مالیات مشاغل خانگی
بخش قابل توجهی از رشته‌های مشاغل خانگی مشمول معافیت مالیاتی (مالیات صفر درصد) هستند. بر اساس تبصره ۲ بخشنامه شماره ۵۰۹/۹۹/۲۰۰ سازمان امور مالیاتی به تاریخ ۱۳۹۹/۳/۳۰، تمام مراکز تولید، توزیع و فروش صنایع دستی، مراکز تولید و عرضه گل‌های زینتی و ماهیان زینتی، مشاغل مطبوعاتی و فعالیت‌های انتشاراتی و قرآنی و فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای که از وزارت ارشاد و یا دستگاه‌های ذیربط مجوز داشته باشند و همچنین درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات قسمت کشاورزی و دامپروری از پرداخت مالیات معاف خواهند بود. بر همین اساس مشاغل مرتبط با تولید مواد غذایی خانگی هم از پرداخت مالیات معاف هستند.
البته شرط برخورداری از هرگونه معافیت مالیاتی، تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر است. یعنی حتی افراد مشمول معافیت مالیاتی هم باید در سامانه https://tax.gov.ir ثبتنام کنند و پرونده تشکیل دهند. سپس در زمان‌های مشخص‌شده برای خوداظهاری حتما فرم اظهارنامه مالیاتی را پر کنند و درخواست استفاده از تسهیلات تبصره ماده ۱۰۰ق.م.م را داشته باشند. حواستان باشد که بی‌اطلاعی از موضوع یا بی‌توجهی به تکمیل اظهارنامه مالیاتی منجر به عدم برخورداری از حقوق قانونی مربوط به معافیاتی مالیاتی خواهد شد.
جمع‌بندی
داشتن مجوز مشاغل خانگی برای کسانی که می‌خواهند یک کسبوکار خانگی مثل تولید مواد غذایی خانگی راهاندازی کنند هم ضروری است و هم مزایای زیادی دارد. درواقع این مجوز مثل جواز کسب و اجازه فعالیت در یک واحد تجاری می‌ماند که به دارنده اجازه می‌دهد با خیال راحت محصولات و خدمات خود را در بازار بفروشد و همچنین از وام و تسهیلات بانکی و… هم بهره‌مند شوند.
در این نوشته با نحوه ثبتنام در سامانه مشاغل خانگی و درخواست صدور مجوز تولید مواد غذایی خانگی آشنا شدیم و دیدیم که با داشتن این مجوز چه مزایایی به صاحبان این کسب‌وکارها تعلق می‌گیرد. همچنین شرایط استفاده از معافیت مالیاتی برای مشاغل خانگی را بررسی کردیم و شرایط تمدید و لغو مجوزهای مشاغل خانگی را هم یاد گرفتیم. پس اگر به‌فکر راهاندازی کسبوکار خودتان هستید، حالا همه چیز را درباره مجوز تولید مواد غذایی خانگی می‌دانید و می‌توانید با خیال راحت و آمادگی کامل برای مجوز خود درخواست دهید.
