نگاهی به بازارهای فرعی در صنایع غذایی جهان

در بحث‌های بازاریابی، بازارهای فرعی یا Niche Markets در صنعت غذا اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند. با توجه به تغییرات سریع در الگوهای مصرف و نیازهای خاص مصرف‌کنندگان، شرکت‌ها به دنبال راهکارهایی برای دستیابی به بخش‌های کوچک‌تر و خاص‌تر از بازار هستند که تقاضای ویژه‌ای برای محصولات خاص دارند. این بازارها برای شرکت‌های غذایی فرصتی محسوب می‌شوند تا بدون نیاز به رقابت مستقیم با برندهای بزرگ در بازارهای کلان، جایگاه مهمی برای خود ایجاد کنند. در این مقاله از مجله فودکس ایران، به بررسی مفهوم بازارهای فرعی در صنعت غذا و اهمیت آن‌ها برای شرکت‌های کوچک و متوسط می‌پردازیم.

بخش ۱: تعریف بازارهای فرعی در صنایع غذایی

بازارهای فرعی (Niche Markets)

بازارهای فرعی به آن بخش‌های از بازار اشاره دارند که دارای تقاضای خاصی برای محصولات منحصر به فرد و مخصوص هستند. برخلاف بازارهای کلان که به دسته‌ای از محصولات عام توجه دارند، بازارهای فرعی بر مصرف‌کنندگانی تمرکز می‌کنند که نیازها و ترجیحات خاصی دارند. این بخش‌ها معمولاً کوچک‌تر هستند، اما پتانسیل بسیار بالایی برای رشد دارند.

مثالا بازار محصولات ارگانیک یکی از شناخته‌شده‌ترین بازارهای فرعی است که با توجه به افزایش آگاهی عمومی در مورد سلامت و محیط زیست، در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته است. همچنین، بازار غذاهای بدون گلوتن و محصولات وگان نیز به عنوان بازارهای فرعی در صنعت غذا شناخته می‌شوند.

بازارهای فرعی چه ویژگی‌هایی دارند؟

بازارهای فرعی معمولاً دارای ویژگی‌های زیر هستند:

تمرکز بر نیازهای خاص: مصرف‌کنندگانی که به دنبال محصولات ویژه‌ای هستند که در بازارهای کلان به سادگی یافت نمی‌شوند.

نیاز به نوآوری: شرکت‌های فعال در این بازارها معمولاً نیاز دارند تا محصولات یا خدمات جدیدی ارائه دهند که بتوانند نیازهای خاص مشتریان خود را برآورده کنند.

برای مثال برخی شرکت‌ها به تولید غذاهایی اختصاص داده شده‌اند که نیازهای خاص رژیمی مثل رژیم کتوژنیک یا رژیم‌های بدون قند را برطرف می‌کنند.

بخش ۲: فرصت‌های بازارهای فرعی در صنعت غذای جهانی

چرا بازارهای فرعی مهم هستند؟

بازارهای فرعی فرصت‌های منحصربه‌فردی برای شرکت‌های غذایی ایجاد می‌کنند و به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به رقابت شدید با برندهای بزرگ، جایگاه خود را در بازار مورد نظر تثبیت کنند. به ویژه برای شرکت‌های کوچک و متوسط، ورود به این بازارها می‌تواند به معنای دسترسی به مشتریان وفادار و بهره‌گیری از تقاضای خاص باشد.

به عنوان مثال، تقاضای روزافزون برای غذاهای سالم و ارگانیک در اروپا و آمریکای شمالی یکی از نمونه‌های موفق بازارهای فرعی است که شرکت‌ها توانسته‌اند با ورود به این بازار، رشد زیادی داشته باشند.

تحلیل برخی از بازارهای فرعی نوظهور

پروتئین‌های گیاهی و جایگزین‌های گوشت: یکی از بازارهای فرعی که رشد زیادی داشته، بازار پروتئین‌های گیاهی است. برندهایی مثل Beyond Meat و Impossible Foods با استفاده از نوآوری در تولید محصولات جایگزین گوشت، موفق شده‌اند به یکی از بازارهای فرعی پیشرو تبدیل شوند.

مثلا رشد برند Beyond Meat که محصولات پروتئینی گیاهی را به عنوان جایگزین گوشت حیوانی به بازار عرضه کرده، نمونه‌ای از موفقیت در بازارهای فرعی است. این برند، توانسته با استفاده از استراتژی‌های بازاریابی هوشمندانه، به بازارهای بین‌المللی نفوذ کند و مشتریانی را جذب کند که به دنبال گزینه‌های سالم‌تر و پایدارتر هستند.

بخش ۳: استراتژی‌های موفق برای ورود به بازارهای فرعی

چگونه وارد بازارهای فرعی شویم؟

برای موفقیت در بازارهای فرعی، شرکت‌ها باید استراتژی‌های خاصی را دنبال کنند. این استراتژی‌ها شامل شناخت دقیق بازار، بررسی نیازهای مصرف‌کنندگان و تمرکز بر ایجاد تمایز هستند.

بازاریابی هدفمند: شرکت‌ها باید استراتژی بازاریابی خاصی برای ورود به بازارهای فرعی داشته باشند. این استراتژی‌ها می‌توانند شامل استفاده از اینفلوئنسرها، همکاری با متخصصان تغذیه و استفاده از ابزارهای دیجیتال برای دستیابی به مخاطبان خاص باشند.

برای مثال یک تولیدکننده محصولات بدون قند می‌تواند با استفاده از بازاریابی دیجیتال و همکاری با اینفلوئنسرها، توجه بیشتری را به محصولات خود جلب کند و وارد بازارهای فرعی شود و نیازهای خاص آن دسته از مشتریان را برطرف کند.

مزایای تمرکز بر بازارهای فرعی برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط

بازارهای فرعی به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به رقابت شدید با برندهای بزرگ، در بخش‌های خاص بازار جایگاه ویژه‌ای کسب کنند. شرکت‌های کوچک می‌توانند از مزیت‌های رقابتی خود، مثل سرعت در تولید و انعطاف‌پذیری، بهره‌برداری کنند.
برای نمونه یک شرکت محلی تولیدکننده محصولات غذایی ارگانیک مخصوص کودکان توانسته است با تمرکز بر این بازار فرعی خاص، مشتریان وفاداری به دست آورد و رشد قابل‌توجهی داشته باشد.

بخش ۴: چالش‌ها و موانع ورود به بازارهای فرعی

محدودیت‌های بازارهای فرعی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای ورود به بازارهای فرعی، اندازه محدود بازار و تعداد کم مخاطبان هدف است. این بازارها معمولاً کوچکتر از بازارهای کلان هستند و شرکت‌ها باید بتوانند از منابع خود به‌طور هوشمندانه استفاده کنند.

مثلا شرکت‌هایی که به تولید محصولات تخصصی مانند غذاهای بدون گلوتن مشغول هستند، ممکن است با چالش‌هایی در تأمین مواد اولیه پایدار روبرو شوند.

چگونه چالش‌ها را پشت سر بگذاریم؟

برای غلبه بر محدودیت‌های بازارهای فرعی، شرکت‌ها باید از نوآوری در تولید، بسته‌بندی و بازاریابی استفاده کنند. همچنین، ایجاد آگاهی در بین مصرف‌کنندگان از اهمیت محصولات فرعی می‌تواند به شرکت‌ها در غلبه بر این چالش‌ها کمک کند.

استفاده از بازاریابی محتوایی می‌تواند یکی از راه‌های مؤثر برای ایجاد آگاهی در میان مصرف‌کنندگان باشد. شرکت‌هایی که محتوای آموزشی و اطلاعات مفیدی درباره محصولات خود ارائه می‌دهند، می‌توانند اعتماد بیشتری جلب کنند و سهم بیشتری از بازار را به دست آورند.

نتیجه‌گیری

بازارهای فرعی یکی از کلیدهای موفقیت برای شرکت‌های غذایی در دنیای رقابتی امروز هستند. این بازارها به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که محصولات خاصی برای نیازهای خاص تولید کنند و از رقابت شدید در بازارهای کلان دور بمانند. با توجه به تقاضای روزافزون برای محصولات سالم‌تر و شخصی‌سازی شده، ورود به بازارهای فرعی می‌تواند یک فرصت بزرگ برای شرکت‌های کوچک و متوسط باشد.

منابع

Euromonitor International. (2021). Global Niche Markets in the Food Industry: Trends and Analysis. Retrieved from www.euromonitor.com
Nielsen. (2021). Understanding the Rise of Niche Markets in Food and Beverage. Retrieved from www.nielsen.com
Mintel. (2020). Specialized Food Markets and Consumer Trends. Retrieved from www.mintel.com

احسان الله‌وردی
مدیر اجرایی فودکس ایران
مشاور بازاریابی و توسعه برندهای صنعت غذا و نوشیدنی
سایت | لینکدین