ما انسان‌های قرن 21، در بحبوحه بحران غذایی جهانی و ویرانگری زندگی می‌کنیم! امروزه میلیون‌ها کودک با بدترین بحران‌های گرسنگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. آمار افرادی که هر روز بر اثر گرسنگی می‌میرند یا در معرض قحطی و گرسنگی قرار دارند، بسیار نگران‌کننده است. در این مقاله از مجله فودکس، قرار است به بررسی بحران غذا و راهکارهایی برای مقابله با آن بپردازیم. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم و کمک به حل هر چه سریع‌تر این بحران، تا انتها همراه ما باشید.
نخستین زمزمه‌های بحران غذا در جهان
غذا از جمله مقوله‌هایی است که از همان ابتدای حضور بشر در زمین، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های او بوده است. در واقع، گرسنگی و بحران غذایی که افراد، قبایل، جوامع و حتی کشورها با آن مواجه می‌شوند، با تاروپود تاریخ عجین شده است و حتی در دوره‌ای شاهد هستیم که کشوری مثل ایالات متحده که غذا در آن به‌وفور یافت میشود هم، با بحران غذا دست و پنجه نرم کرده است.
اگرچه توسعه تمدن‌ها، گسترش زندگی شهری و پیشرفت فناوری تا حد بسیار زیادی به رفع دغدغه گرسنگی کمک کرده است، اما عوامل زیادی دست به دست هم داده است که مردم جوامع در ادوار تاریخی گوناگون، دوره‌ای از قحطی، گرسنگی و بحران غذا را تجربه کرده باشند.
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که جوامع انسانی را با قحطی و گرسنگی مواجه می‌کرد، شرایط محیطی یا بلایی طبیعی بوده است. به‌عنوان مثال، طی سال‌های 1315 تا 1322، زمستان‌های شدید و تابستان‌های پرباران، قحطی عظیمی را در اروپا ایجاد کرد.
در کنار عوامل طبیعی، نباید قدرت جنگ و سیاست را بر تحمیل قحطی و گرسنگی به جوامع دست‌کم گرفت. همچنین، محدودکردن دسترسی عده‌ای به غذا، از جمله اصلی‌ترین حربه‌های سفیدپوستان برای تسلط به سیاه‌پوستان بومی و مهاجران آفریقایی بوده است.
صرف‌نظر از اینکه بحران غذا و گرسنگی دقیقاً از چه زمانی شروع شده است، بررسی تاریخچه تجربه کمبود غذا و تجربه گرسنگی در زمان‌ها و مکان‌های مختلف، دریچه‌ای به‌سوی مطالعه پارامترهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی تاریخ به روی ما باز می‌کند و از این نظر بسیار ارزشمند است.
به‌طور کلی، اگرچه تمامی نقاط جهان قحطی و گرسنگی را تجربه کرده و با بحران غذا درگیرند، اما این معضل در غرب آفریقا بیشتر مشاهده میشود. همچنین، علی‌رغم بهبود بهره‌وری کشاورزی، گسترش زیرساخت‌های حمل و نقل و غیره، کمبود غذا و گرسنگی در سراسر جهان وجود دارد و متأسفانه روند آن روبه‌رشد است.
بحران غذا در سال 2022
متأسفانه هر شب 811 میلیون نفر در سراسر جهان گرسنه به خواب می‌روند. همچنین، تعداد کسانی که با ناامنی غذایی شدید روبه‌رو هستند، از 135 میلیون نفر از سال 2019 به 345 میلیون نفر در سال جاری افزایش یافته است و در مجموع، 50 میلیون نفر در 45 کشور جهان در آستانه قحطی قرار دارند.
درست به همان اندازه که نیاز به غذا در حال افزایش است، منابع تأمین غذا هم رو به اتمام هستند. برای آنکه برنامه جهانی غذا بتواند به اهداف خود در سال 2022 دست پیدا کند، به 22.2 میلیارد دلار بودجه نیاز دارد. اما با توجه به اینکه همه‌گیری ویروس، اقتصاد جهانی را متحول کرده است، شکاف بین نیازهایی که باید رفع شود و بودجه‌ای که در دست است، از همیشه بیشتر شده است.
به هر حال، با توجه به اینکه در عصر حاضر، جهان در پیشرفته‌ترین و متمدن‌ترین وضعیت خود قرار دارد، چرا جهان از همیشه گرسنه‌تر است؟ بحران غذا در جهان به شکلی که امروزه مشاهده میشود، از ترکیب 4 عامل مرگبار به وجود آمده است:
- جنگ همواره بزرگ‌ترین عامل گرسنگی بوده و هست؛ 60 درصد از گرسنگان جهان در مناطق جنگ‌زده زندگی می‌کنند. جنگی که در حال حاضر بین اوکراین و روسیه در جریان است، به‌خوبی نشان می‌دهد که جنگ چگونه می‌تواند مردم را با گرسنگی و بحران غذا مواجه کند. نزاع و جنگ، مردم را وادار می‌کند که خانه‌ها و سرزمین‌هایشان را ترک کنند و منبع درآمدشان را از بین می‌برد.
- تغییرات اقلیمی شدید، محصولات کشاورزی را از بین برده و مردم را در تأمین مواد غذایی موردنیازشان با چالش و سختی مواجه کرده است.
- پیامدهای اقتصادی همه‌گیری ویروس کرونا، گرسنگی را به سطوح بی‌سابقه‌ای رسانده است.
- و در آخر، هزینه دسترسی به افراد نیازمند در حال افزایش است: هزینه‌ای که برنامه جهانی غذا برای تأمین غذا پرداخت می‌کرد، در مقایسه با سال 2019، به میزان 30 درصد یعنی 42 میلیون دلار در ماه افزایش یافته است.
در حال حاضر، ما در دوراهی حساسی قرار داریم. برای جلوگیری از بحران غذایی که در حال حاضر جهان با آن مواجه است، همه باید در کنار دولت و سازمان‌ها قدم برداریم تا افراد کمتری بر اثر گرسنگی بمیرند.
بحران غذا در آینده چه وضعیتی خواهد داشت؟
انتظار می‌رود که تقاضا برای غذا در سطح جهانی از سال 2010 تا 2050 نزدیک به 35 تا 56 درصد افزایش پیدا کند؛ یعنی بیش از 9میلیارد نفر در کمتر از 40 سال. به همین ترتیب، جمعیتی که در معرض خطر گرسنگی قرار دارند هم افزایش 17 درصدی خواهد داشت. این تخمین، چالش بزرگی برای سیستم غذایی جهان خواهد بود.
ما امروزه غذای کافی برای ۷ میلیارد نفر در اختیار داریم، اما از سوی دیگر نزدیک به یک میلیارد نفر از جمعیت زمین به دلیل فقر و توزیع نابرابر غذا، گرسنه هستند و یا از سوءتغذیه رنج می‌برند. برای این افراد و ۲ میلیارد نفر دیگری که تا سال ۲۰۵۰ در کره زمین زندگی خواهند کرد، باید تمهیداتی اندیشید.
اگرچه رفع مشکل تولید می‌تواند به کاهش بحران غذا در آینده کمک کند، اما به‌تنهایی کافی نیست و باید راهکارهای دیگری هم به‌کار گرفته شوند. تغییر رژیم غذایی افراد و تلاش برای کاهش هدررفت مواد غذایی هم به‌اندازه تولید مهم هستند و تا حد بسیار زیادی می‌توانند به جلوگیری از افزایش بحران غذایی و حل آن در آینده کمک کنند.
نقش ما در کاهش بحران غذا چیست؟
همه ما در برابر بحران غذا در جهان مسئولیم و نباید ساده از کنار آن بگذریم. صبر جایز نیست! نباید منتظر بمانیم تا کشورهای بیشتری به بحران غذا دچار شوند و سپس اقدام کنیم. کودکان زیادی در حال حاضر از گرسنگی می‌میرند و حتی به‌اندازه ثانیه‌ای نباید تعلل کرد!
در وهله اول، دولت‌ها، خیرین و فعالان امور بشردوستانه باید ۲۱٫۵ میلیارد دلار برای حمایت از تقریباً ۴۹ نفری که در آستانه قحطی قرار دارند، جمع‌آوری کنند. عدم انجام این کار، به گسترده‌تر شدن گرسنگی و فروپاشی کامل استراتژی‌ها و زمین‌های زراعی و کشاورزی منجر خواهد شد.
تجربه نشان داده است که این کمک‌های بشردوستانه تأثیر شگرفی بر مقابله با بحران غذا در جهان دارند. به‌عنوان‌مثال، تنها در عرض ۳ سال، برنامه جهانی غذا توانست ۲۷هزار هکتار از مزارع بایر نواحی ساحلی ۵ کشور آفریقایی را به زمین‌های زراعی مولد تبدیل کند و زندگی بیش از ۲٫۵ نفر را که در فقر و گرسنگی به سر می‌بردند، تغییر دهد.
یا مثلاً، برنامه جهانی غذا در سال ۲۰۲۰ با کمک نقدی توانست از ۱۴۵ هزار نفر در برابر سیل شدید حمایت کند. از طریق این کمک نقدی، افراد در معرض خطر از قدرت خرید غذا و دارو و حفاظت از دارایی‌های ارزشمند خود برخوردار شدند. همچنین، خودشان و دام‌هایشان به مکان‌های امنی منتقل شدند. این مسئله تا حد بسیار زیادی از تلفات و خسارات جلوگیری کرد و هزینه واکنش اضطراری به واقعه را به نصف کاهش داد.
علاوه بر این، دولت‌ها باید بودجه‌ای را هم برای تأمین غذا، حفاظت، آموزش و حمایت معیشتی از افرادی که در معرض بحران غذا قرار دارند، در نظر بگیرند. برنامه‌های تغذیه‌ای در مدارس نیز ذیل این اقدامات قرار می‌گیرد و حتی در زمان تعطیلی مدارس هم باید ادامه‌دار باشد تا آسیب‌پذیرترین کودکان و دختران تحت حمایت قرار بگیرند.
به‌منظور تأمین نیازهای افرادی که در وضعیت وخیمی به سر می‌برند، توزیع مواد غذایی و انتقال وجه نقد هم باید تسهیل پیدا کند. همچنین، از جوامع فقیر باید برای تولید غذاهای مقوی و مفید حمایت شوند تا سوءتغذیه در کودکان زیر ۵ سال و دختران نوجوان کاهش پیدا کند.
بااین‌حال، برای آنکه گرسنگی به صفر برسد تنها کمک مالی کافی نیست. هیچ‌چیز به‌اندازه اراده سیاسی نمی‌تواند به مناقشات مناطقی مانند یمن، اتیوپی، سودان، اوکراین و … پایان دهد. همچنین، بدون یک تعهد سیاسی قاطع برای مهار گرمایش جهانی، محرک‌های اصلی بحران غذا در جهان همچنان به قوت خود باقی خواهند ماند.
حرف آخر
گرسنگی، یکی از مهم‌ترین بحران‌هایی است که زندگی میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تهدید می‌کند. اگر همین امروز اقدامی صورت نگیرد، افراد بیشتری از این پدیده رنج خواهند برد و یا جان خود را از دست خواهند داد. درک بحران غذا و کمک به رفع آن مسئولیت انسانی همه ما است و به تلاشی همگانی و عظیم نیاز دارد. در این مقاله مسئله بحران غذا در جهان را مورد بررسی قرار دادیم و راهکارهایی را هم برای مقابله با آن معرفی کردیم. به عقیده شما ما انسان‌ها برای رفع بحرانی که جان انسان‌های زیادی را در سراسر جهان تهدید می‌کند، چه اقداماتی می‌توانیم انجام دهیم؟
سؤالات متداول
بحران غذا چیست؟
منظور از بحران غذا، عدم دسترسی طولانیمدت به مواد غذایی و غذاهای مغذی است که عموماً منجر به سوءتغذیه یا مرگ در افراد میشود.
علل بروز بحران غذا در جهان چیست؟
جنگ، عدم توزیع عادلانه غذا در جهان، تغییرات اقلیمی شدید، همه‌گیری ویروس کرونا اصلی‌ترین دلایل بروز بحران غذا هستند.
چه افرادی بیش از سایرین، از بحران غذا آسیب می‌بینند؟
سوءتغذیه و بحران غذا بیش از هر چیزی، جان کودکان و زنان را تهدید می‌کند.
