آیا آب گازدار ضرر دارد؟

حباب اینجا، حباب آنجا، حباب همه‌جا! نوشیدنی گازدار از هر نوعی که باشد، بدون شک یکی از نشانه‌هایش همین حباب است! در این دوره و زمانه، فکر نمی‌کنیم کسی باشد که نام نوشیدنی محبوبی چون آب گازدار را نشنیده باشد و حداقل یک‌بار، امتحانش نکرده باشد. این نوشیدنی هرچند بسیار محبوب است، اما حرف‌وحدیث پشت سرش فراوان است.

خیلی‌های عقیده دارند که نوشیدن آب گازدار می‌تواند هزارویک نوع مضرات به همراه داشته باشد. در مقابل و به‌عکس، خیلی‌ها می‌گویند که نوشیدن آن، اصلاً مفید هم هست! اما مایی که این وسط گیر افتاده‌ایم، حرف کدام جبهه را باید قبول کنیم؟ در این مقاله از مجله فودکس، قصد داریم تا موضوع را خیلی ریز و جزئی، در کنار هم بررسی کنیم.

آب گازدار چیست؟

قبل از اینکه به سراغ بررسی مضرات آب گازدار برویم، بد نیست بدانیم که اصلاً این نوشیدنی چیست؟ چه ماهیتی دارد و چطور ساخته می‌شود؟

آب گازدار (Sparkling Water)، آب کربناته (Carbonated Water) یا اصلاً آب سودا، در حقیقت آبی است که تحت‌فشار، با گاز کربن‌دی‌اکسید ترکیب شده است. به همین دلیل است که می‌گوییم این آب، با حباب همراه است. آب گازدار گاهی می‌تواند در ترکیبات خود، مواد معدنی هم داشته باشد. معمولاً برای بهبود طعم این نوشیدنی، مقداری نمک نیز به آن اضافه می‌کنند؛ البته تنوع مزه آب گازدار، بسیار بیشتر از این حرف‌هاست.

آیا آب گازدار برای بدن ضرر دارد؟

بگذارید همین اول کار، خیالتان را راحت کنیم. هیچ‌گونه مدرکی وجود ندارد که ثابت کند که نوشیدن آب گازدار می‌تواند برای سلامت بدن مضر باشد!  نوشیدن این نوشیدنی دوست‌داشتنی، نه برای سلامت دندان مضر است، نه جذب کلسیم را کاهش می‌دهد، نه بر سلامت استخوان‌ها تأثیر منفی دارد. ولی برخلاف تمام این مضرات، اثبات شده که نوشیدن آب کربناته، می‌تواند برای سلامتی مفید هم باشد.

در ادامه، یک‌به‌یک تمام ادعاهایی که مبنی بر مضر بودن آب گازدار مطرح شده‌اند را بررسی می‌کنیم.

آیا نوشیدن آب گازدار موجب کاهش کلسیم می‌شود؟

جواب یک کلمه است: خیر!

در سال ۲۰۰۶ میلادی، تحقیقی صورت گرفت که در آن نزدیک به ۲۵۰۰ نفر شرکت کردند. هدف از انجام این تحقیق بزرگ آن بود که معلوم شود آیا مصرف نوشیدنی های گازدار می‌تواند موجب کاهش کلسیم و «تراکم معدنی استخوان» شود یا نه!

نتیجه تحقیق به این صورت بود:

• مصرف نوشیدنی کولا (سایر نوشابه های گازدار) موجب کاهش تراکم معدنی استخوان در بانوان می‌شود. نوشیدنی‌هایی که در ترکیب خود «کولا» دارند، معمولاً دارای فسفر هم هستند. همین فسفر است که باعث دفع کلسیم از بدن می‌شود.
• باقی نوشیدنی های کربناته، و به‌خصوص آب گازدار، هیچ‌یک چنین اثری را از خود به‌جای نگذاشته بودند.

پس نتیجه پرسش مطرح‌شده این است که: نوشیدن آب گازدار، پوکی‌استخوان، دفع کلسیم و یا کاهش جذب کلسیم را به همراه ندارد.

آیا نوشیدن آب گازدار موجب پوسیدگی دندان می‌شود؟

جواب به این سؤال هم تنها یک کلمه است: نه!

اما اینجا شرطی وجود دارد. تا وقتی که این آب گازدار ساده باشد، نوشیدن آن هیچ ضرری برای دندان و لثه نخواهد داشت. اما اگر در ترکیبات خود دارای شکر و یا اسیدسیتریک باشد، اوضاع فرق می‌کند.

نوشیدن آب گازدار ساده، هیچ مشکلی برای دندان شما ایجاد نمی‌کند و موجب پوسیدگی آن‌ها نمی‌شود. نوع ساده را هرچقدر که دلتان بخواهد می‌توانید مصرف کنید. اما در عوض، اگر در ترکیبات آن، مواد دیگری هم باشد، باید جوانب احتیاط را رعایت کرد.

در تحقیقی که در سال ۲۰۰۹ و در آمریکا انجام شد، به اثبات رسید که وجود شکر و اسید، خاصیت اسیدسازی و پوسانندگی در نوشیدنی‌ها ایجاد می‌کند. این دو به‌مرورزمان، موجب فرسایش مینای دندان می‌شوند.

آب گازدار، تنها یک ترکیب ساده از آب معمولی و گاز کربن‌دی‌اکسید است؛ هیچ ماده اضافی دیگری مثل نمک، شکر و یا اسید در آن وجود ندارد. در اصل، اضافه‌کردن هر ماده دیگر به این نوشیدنی است که می‌تواند آن را یک نوشیدنی مضر تبدیل کند.

آیا آب گازدار موجب اضافه‌وزن می‌شود؟

اگر آب گازدار ساده مصرف می‌کنید، نباید بابت اضافه‌وزن هم نگران باشید.

اما خب این مورد، اندکی جای بحث وجود دارد. درست مثل بخش پیشین، در این بخش هم باید بگوییم که آب گازدار اگر همراه با شکر و یا دیگر ترکیبات قندی باشد، ممکن است موجب چاقی و اضافه‌وزن شما شود. در غیر این صورت، قضیه منتفی است و اصلاً گفته می‌شود که حتی مصرف این نوشیدنی، می‌تواند به هضم غذا نیز کمک کند.

هرچند با وجود تمام این موارد، تحقیقی کوچک که در سال ۲۰۱۷ انجام شده، نشان داده که مصرف آب گازدار، می‌تواند میل به غذا خوردن را افزایش دهد. به این صورت که با تحریک هورمونی به اسم «گرِلین» در مردان، گرسنگی را تشدید کرده و فرد، میل بیشتری به غذا خوردن، پیدا می‌کند.

هرچقدر که سطح هورمون گرلین در بدن بیشتر باشد، احساس گرسنگی نیز بیشتر خواهد بود. گرسنگی بیشتر، مساوی است با خوردن غذای بیشتر و این هم مساوی است با افزایش وزن. ولی برای اثبات رابطه نوشیدن آب گازدار و چاقی، هنوز راه بسیاری وجود دارد؛ هنوز با قطعیت صددرصد، نمی‌توان این ادعا را تأیید کرد.

اگر دوست دارید با کاهش کالری، کاهش وزن را تجربه کنید، پیشنهاد می‌کنیم سری بزنید به مقاله برای کاهش وزن روزانه چند کالری باید مصرف کنیم؟

آیا آب گازدار موجب بروز سندروم IBS می‌شود؟

در جواب به این سؤال باز هم می‌گوییم: خیر!

مصرف آب گازدار به‌خودی‌خود، موجب بروز سندروم IBS یا همان «سندروم روده تحریک‌پذیر» نمی‌شود. تنها چیزی که بعد از نوشیدن آب گازدار باید انتظارش را داشته باشید، مقداری نفخ و اندکی افزایش گاز معده است.

اما اگر از قبل، دچار سندروم روده تحریک‌پذیر یا دیگر مشکلات معده و گوارش هستید، استفاده از آب گازدار، می‌تواند آن را تشدید کرده و به‌اصطلاح، موجب عود کردن این عارضه‌ها شود. کسانی که از پیش دچار این دسته از مشکلات هستند، معمولاً بعد از نوشیدن آب گازدار یا هر نوشیدنی گازدار دیگر، دچار سوزش معده و روده خواهند شد، یا اینکه واکنش‌هایی شبیه به رفلاکس را تجربه خواهند کرد.

آیا آب گازدار موجب سرطان می‌شود؟

و دوباره، باید این ادعا را نیز رد کنیم و بگوییم: نه!

نوشیدن آب گازدار ساده و بدون هیچ ماده افزودنی، هیچ‌گونه سرطانی را به‌دنبال نخواهد داشت. نه‌تنها این، بلکه نوشیدن آن عوامل به‌وجود آورده سرطان را هم تشدید نخواهد کرد. پس از این بابت هم باید خیالتان راحت باشد و تنها به منابع مستند و معتبر اعتماد کنید.

اما خب درست مثل موارد پیشین، باید در این مورد هم استثنایی قائل شویم. افزودن هرگونه ماده افزودنی به آب گازدار، می‌تواند آن را برای سلامتی مضر کند. به‌خصوص اگر اسید، شکر و مواد قندی به این نوشیدنی اضافه شود، مصرفش در طولانی‌مدت می‌تواند عوارض بسیاری را از جمله سرطان، به همراه داشته باشد.

هرچند که به باور برخی، حتی نوشیدنی های گازدار قندی هم سرطان‌زا نیستند. عده‌ای از متخصصان، اعتقاد دارند که سرطان‌زا بودن نوشابه های قندی، یک باور غلط است و مستندات کافی برای اثبات این ادعا، وجود ندارد. اگر این موضوع هم دغدغه شماست، مقاله آیا نوشابه های گازدار سرطان‌زا هستند؟ را حتما بخوانید.

خواص آب گازدار چیست؟

تا الان که این‌همه آسمان‌وریسمان بافتیم، هدف آن بود که مضرات آب گازدار را نفی کنیم. اگر یادتان باشد، در مقدمه اشاره کردیم که به باور بسیاری، این نوشیدنی خواص بسیاری دارد. در این بخش، می‌خواهیم خواص آب گازدار را برایتان برشماریم. توجه کنید که تمامی خواص ذکرشده در این بخش، همگی از نظر علمی ثابت شده‌اند.

از جمله مزایای نوشیدن آب گازدار، می‌توان به این موارد اشاره کرد:

بهبود بلع

مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدن آب گازدار همراه با غذا، به بهبود بلع در جوانان و بزرگسالان، کمک شایانی می‌کند. به‌علاوه، ثابت شده که در صورت نیاز به صاف‌کردن گلو و سرفه، استفاده از این نوشیدنی می‌تواند بسیار مفید باشد.

افزایش احساس سیری

تحقیقات ثابت کرده‌اند که نوشیدن آب گازدار همراه با غذا، می‌تواند احساس سیری را افزایش دهد. مصرف این نوشیدنی باعث می‌شود که غذا مدت بیشتری در معده بماند و در نتیجه، فرد احساس سیری طولانی‌تری را تجربه کند. این مزیت از اشتهای کاذب جلوگیری کرده و به‌مرورزمان، کاهش وزن را به همراه خواهد داشت.

کاهش و رفع یبوست

بررسی‌های تخصصی، نشان داده است که مصرف آب گازدار می‌تواند به رفع یبوست و یا کاهش علائم آن، کمک شایانی کند. به‌علاوه، نوشیدن این نوشیدنی می‌توان فرایند هضم را نیز بهبود بخشیده و درد معده را هم کاهش دهد.

بهبود سلامت قلبی

هرچند که مدارک کمی برای اثبات این ادعا وجود دارد، اما تحقیقات حاکی از آن است که نوشیدن آب گازدار، می‌تواند به افزایش سلامتی قلبی، کمک کند. نوشیدن آب گازداری که دارای سدیم در ترکیبات خود باشد، می‌تواند میزان LDL (کلسترول بد) را کاهش دهد.

حرف آخر

نوشیدن یا ننوشیدن آب گازدار، مسئله این است! خیلی‌ها اعتقاد دارند که نوشیدن آب گازدار می‌تواند برای سلامت بدن، عوارض بسیاری را به همراه داشته باشد. در این گفتار، تمامی ادعاهایی که علیه مصرف آب گازدار مطرح شده بودند را با جزئیات بررسی کردیم.

دیدیم که نوشیدن آب گازدار ساده و بدون مواد افزودنی، نه‌تنها هیچ برای بدن مضر نیست، بلکه می‌تواند منافعی را نیز به دنبال داشته باشد. در نهایت، باید این موضوع را هم یادآوری کنیم که: هر چیز کمش دواست، متعادلش غذاست و زیادش زهر است! پس در استفاده از این نوشیدنی گازدار نیز، باید همواره تعادل را در نظر داشت.

سؤالات متداول

آیا آب گازدار برای سلامتی مضر است؟

خیر، هیچ‌گونه مضراتی درباره مصرف آب گازدار ساده به اثبات نرسیده است.

نوشیدن آب گازدار در چه صورتی می‌تواند مضر باشد؟

درصورتی‌که آب گازدار حاوی رنگ شیمیایی، مواد افزودنی قندی، مواد نگهدارنده و یا اسیدسیتریک باشد، مضر است.

آیا آب گازدار می‌تواند برای بدن مفید باشد؟

تحقیقات ثابت کرده است که نوشیدن آب گازدار می‌تواند بلع را بهبود ببخشد، احساس سیری را بیشتر کند، یبوست را رفع کند و به سلامت قلب کمک کند.