به نظر شما چرا روی قوطی‌ها و بطری‌های نوشابه‌های گازدار برچسب‌های «خنک بنوش» یا «در جای سرد نگهداری شود» دیده میشود؟ اصلاً آیا دلیلی پشت این توصیه وجود دارد یا صرفاً برای لذت‌بخش کردن نوشیدنی‌‌هاست؟ تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید؟ اگر فکر کرده‌اید و به جواب نرسیدید، این مطلب از مجله فودکس را همراه ما باشید تا به این سؤال پاسخ دهیم.
چگونه نوشابه را گازدار میکنند؟
نوشیدنیهای گازدار در اصل نوشیدنیهایی هستند که کربناته شدهاند. کربناته شدن مایع هم به معنی حلشدن دیاکسیدکربن در آب است. سرعت حلشدن یا میزان محلولشدن دیاکسیدکربن به دما بستگی دارد. هنگامی که مایع گرم میشود، سرعت انحلال در مایع کاهش پیدا میکند و برعکس زمانی که دما کم میشود، سرعت کربناتهشدن هم بیشتر خواهد شد. این اصل اساسی توضیح می‌دهد که دما چگونه بر کربناتاسیون تأثیر می‌گذارد.
به نظر شما آیا آب گازدار ضرر دارد؟
فرآیند کربناتاسیون
فرآیند کربناته‌سازی بر این اصل استوار است که فشار بالا و دمای پایین جذب گاز را به حداکثر می‌رساند. این فرآیند زمانی شروع میشود که دیاکسیدکربن با مایع تماس پیدا کند. گاز در مایع حل میشود تا زمانی که فشار، برابر با فشاری شود که مایع را به سمت پایین فشار می‌دهد تا فرآیند متوقف شود. درنتیجه، برای ادامه روند باید دما را به حدود ۲ تا ۵ درجه سانتی‌گراد کاهش داد.
آیا شما می‌دانید چگونه نوشیدنی گازدار درست کنیم؟
چرا نوشابه سرد گاز بیشتری دارد؟
نوشیدنیهای مختلف برای سرو در دماهای مختلف با یا بدون حباب طراحی شدهاند. معمولا توصیه میشود نوشیدنیهای گازدار را سرد بنوشند زیرا که این دمای پایین میتواند به حفظ کربناته شدن نوشیدنی کمک کند. علاوه‌براین، طعم چیزها در دماهای مختلف متفاوت است. سرما به‌طورکلی حس چشایی شما را کسل میکند. تنها زمانی که نوشیدنی سرد باشد، قویترین و غالبترین طعمها را خواهید چشید. این زمانی مطلوب است که طعم‌هایی که می‌خواهید قوی باشند را تقویت کنید تا چشایی شما آنها را بهتر درک کند و طعم‌هایی که تحت سرما ضعیف می‌شوند را تا حد زیادی کاهش دهید.
در دمای گرم، حبابها را سریعتر از دست خواهید داد، در نتیجه میتوانید حبابها، اسیدها، طعمهای بد را بچشید. همه چیز از تعادل موردنظر خارج خواهد شد. حبابهای سرد احساس خوبی دارند، حبابهای گرم احساس اسیدی و خفگی در نوشیدنی بهوجود میآورند. میتوانید این نوشیدنیها را گرم‌تر امتحان کنید و سپس خواهید فهمید که طعم آنها چگونه تغییر میکند. به آب‌لوله‌کشی فکر کنید. وقتی سرد است، آب‌لوله‌کشی طعم خوبی دارد. زمانی که آب‌لوله‌کشی گرم است، طعمی شبیه کلر می‌دهد. بنابراین اگر می‌خواهید آب‌لوله‌کشی گرم بنوشید بهتر است یا به طعم کلر عادت کنید یا از فیلتر آب استفاده کنید.
حباب‌سازی در نوشابه‌های سرد
هنگامی که یک نوشیدنی گازدار را باز می‌کنید و یا در یک لیوان ریخته میشود، حباب یا گاز می‌دهد تا نشان دهد که دیاکسیدکربن به‌آرامی در حال تبخیر یا پخش‌شدن است. هنگامی که فشار کاهش پیدا کند، دیاکسیدکربن از محلول به شکل حبابهای کوچک آزاد میشود که باعث میشود نوشیدنی بدون توجه به درجه حرارت، کف کند یا گاز دهد. وقتی نوشیدنی گازدار سردتر است، دیاکسیدکربن محلول بیشتر است و در هنگام بازشدن و خنک‌شدن، کندتر تبخیر میشود.
بعضی از نوشابه‌های گازدار که بهتر است در دمای سرد مصرف شوند، نوشابه‌های انرژی‌زا هستند. بهترین نوشیدنیهای انرژی‌زا را می‌شناسید؟
از دست‌دادن کربنات
نوشیدنیهای گازدار در دماهای بالاتر گاز خود را از دست می‌دهند، زیرا با افزایش دما، میزان ازدست‌دادن دیاکسیدکربن در مایعات افزایش می‌یابد. این را می‌توان با این واقعیت توضیح داد که وقتی مایعات گازدار در معرض دمای بالا قرار می‌گیرند، حلالیت گازها در آنها کاهش می‌یابد. در نتیجه، گازی که حل نشده است به‌راحتی از بین می‌رود.
طعم و مزه نوشیدنی و ذخیره‌سازی
به‌جز فرآیند کربناته‌سازی نوشیدنیهای گازدار در دمای سرد، طعم نوشابه‌های گازدار بستگی به دمایی دارد که در آن نگهداری می‌شوند. به‌عبارتی برای تثبیت محتوای دیاکسیدکربن، باید دما را کاهش داد. شرایط به‌دست‌آمده، pH را بین ۳٫۲ و ۳٫۷ کاهش داده و طعم ترش به نوشیدنی می‌دهد که طعم معمولی نوشابه را توصیف میکند. به همین دلیل است که نوشیدنیهای گازدار باید سرد مصرف شوند.
ذخیره‌سازی یک موضوع جداگانه است. دمای بالا باعث تسریع هدف تخریب میشود. واکنشهای شیمیایی در آن نوشیدنیها در حال انجام است. گرما بیشتر واکنشهای شیمیایی را تسریع میکند. ممکن است واکنشهای بیولوژیکی نیز وجود داشته باشد. ممکن است چند باکتری زنده، مخمر یا هر چیز دیگری در آن وجود داشته باشد. این باکتریها همیشه سعی میکنند در نوشیدنی زنده بمانند، اما محیط سرد، آنها را از بین میبرد و این در حالی است که محیط گرم بهترین جا برای زنده ماندن و تکثیر آنها است.
مقدار کمی باکتری در نوشیدنی به شما آسیبی نمی‌رساند، حتی باعث میشود طعم نوشیدنی کمتر شود. این درحالی است که میزان زیاد باکتری در نوشیدنیهای کربناته شده باعث میشود تا موادی مانند اسید استیک تولید کنند و این نه تنها طعم آنها را بهتر نمی‌کند، بلکه ماده مفیدی برای بدن انسان هم نیست.
آیا مصرف نوشیدنی و آب سرد برای همه افراد مجاز است؟ این مطلب را بخوانید تا بدانید چرا ورزشکاران نباید نوشیدنی سرد بنوشند؟
حرف آخر
درباره نوشیدنیهای گازدار و دلیل خنک نوشیدن آنها گفتیم. همان‌طور که اشاره کردیم، نوشیدنی گازدار به معنی کربناتهشدن آن و حلشدن دیاکسیدکربن در آب است. وقتی دمای نوشیدنی بالا باشد، توانایی حل شدن دیاکسیدکربن در آب کاهش پیدا میکند. وقتی دمای کاهش پیدا کند، دیاکسیدکربن میتواند با سرعت بیشتری در آب حل شود. همچنین شرایط نگهداری و خنک ذخیره کردن نوشیدنیهای گازدار هم مهم است.
اگر در تمام تابستان مقداری نوشابه را در دمای ۳۰ درجه سانتی‌گراد نگه‌داشته‌اید، احتمالاً هنوز به‌اندازه کافی خوب و قابل‌مصرف است. پس هم برای حفظ کربناته نوشیدنی و هم برای نگهداری درست و سالم نوشیدنیهای گازدار، لازم است که این نوشیدنیها را خنک بنوشید.
سؤالات متداول
نوشیدنیهای گازدار چیست؟
نوشیدنیهای گازدار در اصل نوشیدنیهایی هستند که کربناته شدهاند. کربناته شدن مایع هم به معنی حلشدن دیاکسیدکربن در آب است. سرعت حلشدن یا میزان محلولشدن دیاکسیدکربن به دما بستگی دارد.
چرا نوشیدنیهای سرد گاز بیشتری دارند؟
دمای پایین میتواند به حفظ کربناتهشدن نوشیدنی کمک کند. همچنین طعم چیزها در دماهای مختلف متفاوت است. تنها زمانی که نوشیدنی سرد باشد، قویترین و غالبترین طعمها را خواهید چشید. در دمای گرم، حبابها را سریعتر از دست خواهید داد، در نتیجه میتوانید حبابها، اسیدها، طعمهای بد را بچشید. همهچیز از تعادل موردنظر خارج خواهد شد. حبابهای سرد احساس خوبی دارند، حبابهای گرم احساس اسیدی و خفگی در نوشیدنی بهوجود میآورند.
چرا نگهداشتن نوشیدنیهای گازدار در محیط سرد مهم است؟
دمای بالا باعث تسریع هدف تخریب میشود. واکنشهای شیمیایی در آن نوشیدنیها در حال انجام است. گرما بیشتر واکنشهای شیمیایی را تسریع میکند. ممکن است واکنشهای بیولوژیکی نیز وجود داشته باشد. ممکن است چند باکتری زنده، مخمر یا هر چیز دیگری در آن وجود داشته باشد. این باکتریها همیشه سعی میکنند در نوشیدنی زنده بمانند، اما محیط سرد آنها را از بین میبرد و این در حالی است که محیط گرم بهترین جا برای زندهماندن و تکثیر آنها است.
