در بسیاری از کشورهای آفریقایی، زنان نقشی اساسی در کشاورزی دارند و مسئول بیش از ۷۰ درصد نیروی کار در این کشورها را شامل می‌شوند اما علی‌رغم این نقش حیاتی، زنان کشاورز همچنان با چالش‌های جدی در زمینه دسترسی به منابع، تکنولوژی‌ها، و حمایت‌های مالی روبرو هستند. این بلاگ فودکس ایران به بررسی اهمیت توانمندسازی زنان در کشاورزی آفریقا و تأثیر آن بر رشد اقتصادی و توسعه پایدار می‌پردازد.
چالش‌های زنان در کشاورزی آفریقا
همانطور که پیش‌تر گفتیم، زنان کشاورز در آفریقا با چالش‌ها و مشکلات زیادی رو به رو هستند که در ادامه به بررسی برخی از این چالش‌ها می‌پردازیم:
دسترسی محدود به زمین و منابع
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زنان کشاورز در آفریقا، دسترسی محدود آن‌ها به زمین‌های کشاورزی است. در بسیاری از کشورهای آفریقا، قوانین مالکیت زمین به نفع مردان است و زنان از دسترسی به زمین و منابع مورد نیاز برای تولید محصولات بیشتر محروم‌اند. طبق گزارش‌های بانک جهانی، تنها ۲۰ درصد از زمین‌های کشاورزی در آفریقا به زنان تعلق دارد.
کمبود دسترسی به منابع مالی
زنان کشاورز اغلب از دسترسی به تسهیلات مالی و وام‌ها محروم‌اند که باعث می‌شود نتوانند از فناوری‌ها و تجهیزات مدرن کشاورزی در کار خود بهره ببرند. این مشکل به خصوص در کشورهای شرق و جنوب آفریقا بسیار مشهود است.
نبود آموزش‌های کافی
آموزش‌های کشاورزی که شامل استفاده از فناوری‌های نوین، مدیریت منابع و بازاریابی محصولات است، در بسیاری از کشورها در دسترس زنان نیست. این کمبود آموزش‌ها باعث می‌شود که بهره‌وری کشاورزی زنان نسبت به مردان به مراتب کمتر باشد.
داده‌ها و آمار
طبق گزارش‌های FAO، اگر زنان نیز به اندازه مردان به منابع مالی و زمین دسترسی داشتند، تولید کشاورزی در بسیاری از کشورها می‌توانست تا ۳۰ درصد افزایش یابد. همچنین برآورد می‌شود که بستن شکاف جنسیتی در بخش کشاورزی می‌تواند میلیون‌ها نفر را از فقر نجات دهد و به افزایش امنیت غذایی در این قاره کمک کند.
گزارش‌های بانک جهانی نیز حاکی از این است که زنان تنها ۱۰ درصد از منابع مالی کشاورزی را دریافت می‌کنند، در حالی که نقش آنان در تولید محصولات غذایی بسیار بیشتر است. اگر دسترسی به منابع مالی و آموزشی برای زنان بهبود یابد، اقتصاد کشاورزی می‌تواند به طور چشمگیری رشد کند.
راهکارهایی برای توانمندسازی زنان کشاورز
اصلاح قوانین مالکیت زمین
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌تواند به بهبود وضعیت زنان کشاورز کمک کند، اصلاح قوانین مالکیت زمین است. این اصلاحات باید به گونه‌ای باشد که زنان بتوانند به طور قانونی زمین کشاورزی را صاحب شوند و از آن برای افزایش تولید و کسب درآمد بیشتر استفاده کنند.
دسترسی بیشتر به تسهیلات مالی
دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی می‌توانند با ایجاد برنامه‌های وام‌دهی خاص برای زنان کشاورز، دسترسی آنان به منابع مالی را بهبود بخشند. این وام‌ها می‌توانند برای خرید تجهیزات، فناوری‌های مدرن و بهبود زیرساخت‌ها استفاده شوند.
آموزش
برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه کشاورزی پایدار، مدیریت منابع و بازاریابی محصولات می‌تواند به زنان کمک کند تا بهره‌وری خود را افزایش دهند. این آموزش‌ها باید به طور ویژه برای زنان طراحی شود و به آن‌ها ابزارهای لازم برای موفقیت در بازارهای محلی و بین‌المللی را ارائه دهد.
تشویق به مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها
زنان باید در فرآیندهای تصمیم‌گیری‌های مرتبط با کشاورزی و توسعه روستایی حضور فعال داشته باشند. دولت‌ها و سازمآن‌های کشاورزی باید برنامه‌های مشارکت‌محور طراحی کنند که به زنان اجازه دهد در تصمیم‌گیری‌های مربوط به توسعه کشاورزی نقش فعالی ایفا کنند.
مطالعه موردی: کنیا
کنیا یکی از کشورهایی است که برنامه‌های متعددی برای توانمندسازی زنان در بخش کشاورزی اجرا کرده است. یکی از این برنامه‌ها، “برنامه وام‌دهی خرد به زنان کشاورز” است که توسط دولت و سازمآن‌های غیر دولتی اجرا شده و به زنان اجازه می‌دهد وام‌های خرد با نرخ بهره پایین دریافت کنند. این وام‌ها به زنان کمک کرده است تا به تکنولوژی‌های نوین دسترسی داشته باشند و بهره‌وری محصولات خود را افزایش دهند.
همچنین، در برخی از مناطق کنیا، برنامه‌های آموزشی خاصی برای زنان اجرا شده که شامل آموزش مدیریت منابع و استفاده از فناوری‌های مدرن کشاورزی است. این برنامه‌ها باعث افزایش درآمد زنان و بهبود وضعیت امنیت غذایی در مناطق روستایی شده است.
نتیجه‌گیری
توانمندسازی زنان در کشاورزی آفریقا نه تنها به بهبود زندگی خود آن‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به رشد اقتصادی و افزایش امنیت غذایی در کل قاره منجر شود. با اصلاح قوانین مالکیت زمین، افزایش دسترسی به منابع مالی و اجرای برنامه‌های آموزشی، زنان می‌توانند به عنوان نیروی اصلی توسعه کشاورزی در آفریقا عمل کنند. همکاری دولت‌ها، بخش خصوصی و سازمآن‌های بین‌المللی در این زمینه بسیار حیاتی است و می‌تواند به تغییرات عمده‌ای در اقتصاد کشاورزی آفریقا منجر شود.
منابع
FAO (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد)
گزارش‌های بانک جهانی
World Economic Forum (مجمع جهانی اقتصاد)
احسان الله‌وردی
مدیر اجرایی فودکس ایران
مشاور بازاریابی و توسعه برندهای صنعت غذا و نوشیدنی
سایت | لینکدین
