یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌های شیرین، بدون شک نوشابه است که پیر و جوان، خرد و کلان از چشیدن آن لذت می‌برند. این نوشیدنی گازدار در کنار خیلی از خوراک‌ها و دسرها می‌تواند طعمی دلچسب و لذیذی را به همراه داشته باشد. از طعم نوستالژی کیک و نوشابه گرفته تا خوردن انواع و اقسام ساندویچ و پیتزا، همه این گزینه‌ها با نوشابه مزه دیگری دارد. اکنون که از طعم و میزان ارادت بشر امروزی دررابطه با نوشابه مباحثی را مطرح کردیم نوبت به آن می‌رسد که بدانیم چه تصمیم و اتفاقی منجر شد که این نوشیدنی در میان جوامع مختلف راه پیدا کرد؟ هدف از تولید نوشابه چه بود؟ یا اولین شرکتهایی که در جهان و ایران شروع به تولید نوشابه کرده‌اند، چه نام دارند؟ ما در این مقاله از مجله فودکس سعی داریم تحت عنوان کارخانه نوشابه در ایران به بررسی انواع نوشابه‌های ایرانی بپردازیم و این موارد را با هم مرور کنیم تا به بسیاری از این سؤالات، پاسخ دهیم. خواندن این مقاله به دوستداران این نوشیدنی توصیه می‌شود!
نوشابه چیست؟
نوشابه، نوعی نوشیدنی شیرین است که در قرن هفدهم به‌منظور کاهش مصرف نوشیدنی‌های الکلی تولید و روانه بازار شد. این مایع خوش‌طعم را از ترکیب سه ماده اصلی یعنی شربت (عصاره میوه یا اسانس‌های خوراکی)، آب و دی‌اکسیدکربن تولید می‌کنند. در ابتدای امر نوشابه‌ها به شکل گازدار تهیه نمی‌شدند. نوع گازدار این نوشیدنی، در قرن نوزدهم، اندکی پس از توسعه فرایند تولید آب‌معدنی گازدار، ظاهر شد. سرانجام در قرن بیستم، این نوشیدنی‌های شیرین و گازدار با طعم‌های گوناگون، جایگزینی مطلوب برای مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی بودند.
تاریخچه نوشابه‌سازی در جهان
اولین نوشابه‌ها در سال ۱۶۷۶ توسط شرکت لیموناد (Compagnie de Limonadiers) در پاریس، به‌صورت مخلوطی از آب و آب‌لیمو شیرین شده با عسل تهیه و تولید شدند. این شرکت در ابتدا انحصار تولید این نوع از نوشیدنی را در اختیار داشت و به دوره‌گردها اجازه فروش این محصولات را می‌داد. فروشندگان مخزن‌هایی از لیموناد را بر پشت خود حمل می‌کردند و از هر خریداری با فنجان‌های از لیموناد شیرین پذیرایی می‌کردند. رفته‌رفته نوع گازدار این نوشیدنی در قرن هفدهم با نمونه‌برداری از آب‌های گازدار که ارزش غذایی بالایی داشتند، توسط اروپایی‌ها به جهانیان معرفی شدند.
اگر شما به نوشیدنی‌های گازدار علاقه‌مند هستید، مقاله چگونه نوشیدنی گازدار درست کنیم؟ برایتان جالب خواهد بود.
تاریخچه نوشابه‌سازی در ایران
تا قبل از ورود نوشابه به ایران، مردم انواع زیادی از شربت‌ها را که ترکیبی مشابه با نوشابه داشتند را تهیه و مصرف می‌کردند. این نوشیدنی‌های شیرین اما بدون گاز از عصاره میوه، گل، مرکبات و سایر مواد اولیه طبیعی در کنار عسل و شکر یا حتی انواعی از شیره‌ها تهیه می‌شدند که با هم‌جوار شدن با آب خنک به یک نوشیدنی گوارا تبدیل می‌شدند. سرانجام در سال ۱۹۵۴ یک کارخانه نوشابه در ایران، توسط “حبیب ثابت” افتتاح شد که نمایندگی شرکت پپسی در ایران بود. این شرکت با نام پپسی‌کولا در بین مردم وقت، شناخته می‌شد. پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹، این شرکت از تملک مالک خود خارج شد و با نام زمزم شروع به کار کرد. البته برخی از شواهد و مدارک نشان می‌دهد که شرکت کوچک‌تری قبل از پپسی‌کولا در ایران شروع به تولید نوشابه کرده است که متأسفانه بر اثر مشکلات مالی، ورشکسته می‌شود. این شرکت بعدها توسط “میرهاشم آرین” در سال ۱۳۴۲ خریداری می‌شود و با اخذ نمایندگی کوکاکولای در تبریز، مجدداً آغاز به کار می‌کند. این شرکت هم اکنون با همین نشان تجاری محصولات خود را می‌فروشد.
اولین کارخانه نوشابه‌سازی در ایران
اولین کارخانه نوشابه سازی در ایران به سال ۱۳۳۱ بازمی‌گردد که پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ با نام تجاری زمزم در ایران شناخته شد. این گروه تولیدی در گذشته زمزم کولا نام داشت، اما با گذر زمان با نام تجاری زمزم در بین مردم ایران و بخش‌هایی از غرب آسیا شناخته شد. پس از تحریم کوکاکولا در سال ۲۰۰۲ توسط عربستان سعودی، زمزم به‌طور غیررسمی نوشیدنی غیرالکلی حج نامیده شد که نام آن برگرفته از چاه زمزم در مکه است. این محصول بعدها در قامت یک رقیب برای شرکتهای نوشابه‌سازی کوکاکولا و پپسی در خاورمیانه و غرب آسیا، ظاهر شد و جزو بهترین برندهای نوشابه در ایران به شمار می‌رود.
این کارخانه در ابتدا تنها یک خط تولید ساده و ابتدایی بود؛ اما رفته‌رفته به 17 کارخانه نوشابه‌سازی در ایران و چندین شرکت بین‌المللی تبدیل شد که تحت مجوز این گروه، شروع به تولید و توزیع نوشابه می‌کنند. گروه زمزم مجهزترین کارخانه کنسانتره نوشیدنی را در غرب آسیا را دارد که محصولات آن در بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌شود. شرکت نوشابه‌سازی زمزم بیش از 100 محصول متنوع را تولید می‌کند؛ از جمله کولا، لیمو، پرتقال، لیموناد، انبه، آب‌معدنی، نوشیدنی انرژی‌زا و ماءالشعیر غیرالکلی.
شرکتهای نوشابه‌سازی در ایران
شرکتهای صنایع غذایی بسیاری مشغول به تولید نوشابه هستند که برخی از آن‌ها تحت نظارت و برند شرکتهای بزرگ‌تر، محصول خود را تولید و عرضه می‌کنند. البته برخی دیگر نام و نشان تجاری خود را دارند که در ادامه به معرفی شرکتهای تولیدکننده نوشابه خواهیم پرداخت.
زمزم
در قسمت‌های قبل به این شرکت پرداختیم و دانستیم که بزرگترین و اولین کارخانه تولید کننده نوشابه در ایران، شرکت زمزم است.
ساسان
یکی دیگر از شرکتهای مطرح نوشابه‌سازی داخلی، گروه غذایی ساسان است که انواع نوشیدنی‌های گازدار و نوشابه را تولید می‌کند. این کارخانه در سال ۱۳۳۴ تأسیس شد و بیشتر محصولات خود را با دو برند «کانادا درای» و «سوپر کولا» روانه بازار کرد.
خوشگوار
یکی دیگر از تولیدکنندگان نوشیدنی گازدار در ایران شرکت نیسان شرق است که با نام تجاری خوشگوار به عنوان یکی دیگر از نوشابه‌های ایرانی در سراسر ایران شناخته می‌شود. این کارخانه در ابتدا یکی از نمایندگی‌های مجاز شرکت کوکاکولای مشهد بود که پس از سال ۱۳۵۷ با تحریم روبه‌رو شد. مدیران این مجموعه با وارد کردن اسانس‌های این نوشیدنی مجدداً مشغول به تولید نوشابه به سبک خود کردند و هم اکنون سهمی از بازار نوشابه ایران دارند.
ارم نوش
یکی دیگر از معتبرترین کارخانه‌های نوشابه سازی در ایران، کارخانه ارم نوش است که در سال ۱۳۳۸ روی کار آمد. این شرکت نوشابه‌های خود را با نام «میراندا» وارد بازارهای داخلی و خارجی می‌کند.
بهنوش
گروه صنعتی مالتای ایران که در سال ۱۳۴۵ تأسیس شد. پس از انقلاب اسلامی با نام بهنوش در میان مردم شناخته شد. این مجموعه دارای ۹کارخانه و ۱۸خط تولید نوشیدنی‌های گازدار و ماءالشعیر غیرالکلی است.
عالیس
مجموعه کارخانه‌های عالیس در سال ۱۳۸۴ در چند شهر بزرگ ایران فعالیت خود را آغاز کردند. این شرکت با تولید انواع نوشیدنی‌های لبنی، آبمیوه، نوشیدنی‌های گازدار و بدون گاز، آب‌معدنی، ماءالشعیر غیرالکلی و نوشابه‌های گازدار یکی از شرکتهای مطرح در صنعت نوشابه‌سازی ایران است.
خوش‌طعم شیراز
گروه غذایی خوش طعم شیراز یا خوش طعم از کارخانه‌های تولید کننده نوشابه، آب آشامیدنی، آب معدنی و دوغ است که از سال ۱۳۵۰ مشغول به فعالیت است.
پگاه گیلان
از دیگر شرکتهای نوشابه‌سازی در ایران مجموعه صنایع غذایی پگاه گیلان است که در سال ۱۳۸۲ در شهر رشت شروع به کار کرد. این مجموعه انواع نوشابه‌های ایرانی و نوشیدنی گازدار مانند نوشابه‌های رایج و موهیتو را تولید می‌کند.
پاکدیس
گروه صنایع غذایی پاکدیس که با نام تجاری «ساندیس» آن را می‌شناسند در سال ۱۳۵۰ تأسیس شد. این برند انواع نوشابه‌های ایرانی و انواع آبمیوه‌های گازدار، انرژی‌زا، کنسانتره و نوشابه را تولید می‌کنند.
آرپا نوش
شرکت آرپا نوش که آن را با نام تجاری «ایستک» معرفی می‌کنند. از دیگر شرکتهای نوشابه‌سازی در ایران است که در سال ۱۳۸۳ افتتاح شد. این مجموعه انواعی از نوشیدنی، آبمیوه، ماءالشعیر و نوشابه‌های این‌چنینی را روانه بازار می‌کند.
آذر کام
شرکت صنایع غذایی آذر کام یا تاکدیس از دیگر گروه‌های صنعتی ایرانی است که انواع نوشابه‌های ایرانی و نوشیدنی‌های گازدار، ماءالشعیر، دوغ، کنسانتره و نوشابه گازدار را از سال ۱۳۷۰ تولید می‌کند.
صنایع نوشیدنی آلاشت سوادکوه
یکی از شرکتهای تازه تأسیس نوشابه‌سازی است که در سال ۱۳۹۹ افتتاح شد. این شرکت با نام تجاری «فیزمارت» مشغول به تولید انواع آب آشامیدنی، نوشابه گازدار و نوشیدنی‌های بدون گاز است.
مجتمع غذایی آذین شوشتر
گروه غذایی آذین شوشتر که با نام «مجید» در بازار مواد غذایی شناخته می‌شود از مجموعه کارخانه‌های نوشابه‌سازی ایرانی است که در سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرده است. این شرکت انواع کنسرو، مربا، ترشی، آبمیوه، نوشیدنی‌های گازدار و موارد مشابه را تولید و عرضه می‌کند.
شرکت آشام رنگ طبیعت
یکی دیگر از شرکت های تولید کننده نوشابه در ایران است که با نام «۲۴» شناخته می‌شود. این شرکت از سال ۱۳۹۶ مشغول به تولید نوشابه، نوشیدنی‌های گازدار و انرژی‌زا است.
برندهای معروف نوشابه در ایران
در ادامه با معروف‌رین برندهای نوشیدنی در ایران آشنا می‌شوید
کوکاکولا
شما نام این برند آمریکایی را در فروشگاه‌های مواد غذایی به‌وفور خواهید دید. در حال حاضر دو کارخانه در تبریز و مشهد مشغول به تولید نوشابه کوکاکولا هستند که کارخانه مشهد با نام خوشگوار نیز شناخته می‌شود.
پپسی
در حال حاضر این شرکت در ایران به طور رسمی نمایندگی ندارد اما شرکتهایی مانند ارم نوش، ساسان، نیسان شرق و شیرازدینا نوشابه‌های گازداری را با نام این برند روانه بازار می‌کنند.
فانتا
فانتا نام برندی است که در جهان محبوبیت بسیاری دارد. عمدتاً این نوشیدنی گازدار را در قوطی بسته‌بندی می‌کنند و شرکت خوشگوار مشهد تنها تولیدکننده نوشابه‌های فانتا در ایران است. خواندن مقاله برندهای معروف نوشیدنی دنیا را به شما توصیه می‌کنیم تا با برترین برندهای نوشابه در جهان بیشتر آشنا شوید.
میراندا
یکی از برندهای معروف نوشابه در ایران است که توسط شرکت آذر نوش تولید می‌شود.
اسپرایت
یکی از معروفترین برندهای آمریکایی است که در رقابت با نوشابه سون‌آپ روی کار آمد و در حال حاضر شرکت خوشگوار این برند را تولید می‌کند.
سایر برندها
اسو، شوئیپس، استار، اسکای، جوجو، دلستر، شمس و چندین نام دیگر از مجموعه نوشیدنی‌های گازداری است که توسط کارخانه‌های مختلف تولید و عرضه می‌شوند. برخی از این برندها در شرکتهای معروفی مانند زمزم، ساسان و خوشگوار تولید شده و برخی دیگر زیر مجموعه‌ای از همین شرکت‌ها یا کارخانجات مواد غذایی مطرح دیگری هستند.
حرف آخر
اکنون که به انتهای مقاله شرکتهای نوشابه‌سازی در ایران از مجله فودکس رسیدیم، تاریخچه کارخانه نوشابه‌سازی در ایران و جهان و بهترین برند نوشابه در ایران و همچنین اولین کارخانه نوشابه‌سازی در ایران را به اختصار بررسی کردیم. همچنین دانستیم اولین کارخانجات تولیدکننده نوشابه در ایران و جهان کدام است. برندها و شرکتهای نوشابه‌سازی در ایران را باهم بررسی کردیم. علاوه بر این متوجه شدیم برخی برندها همانند کوکاکولا، پپسی، میراندا، فانتا، اسپرایت و نمونه‌های مشابه، تنها نام تجاری یک محصول هستند و کارخانه تولیدی نیستند. شما می‌توانید با بازدید از نمایشگاه آنلاین صنایع غذایی و نوشیدنی ایران، با برندهای دیگر صنایع غذایی آشنا شوید.
سؤالات متداول
اولین کارخانه تولیدکننده نوشابه در ایران چه نام داشت و کی تأسیس شد؟
اولین کارخانه تولیدکننده نوشابه در ایران توسط حبیب ثابت در سال ۱۳۳۱ با نام پپسی کولا شروع به کار کرد که پس از انقلاب با برند زمزم شناخته شد.
اولین نوشابه‌های تولیدشده در جهان و ایران چگونه تولید می‌شدند؟
اولین نوع از نوشابه را از ترکیب عصاره میوه، گل و مرکبات با عسل و شکر تهیه می‌کردند که در آب آشامیدنی ترکیب می‌شدند؛ مانند لیموناد و انواع شربت‌های خانگی.
معروفترین شرکتهای تولیدکننده نوشیدنی گازدار ایرانی کدام است؟
شرکتهایی همانند زمزم، ساسان، خوشگوار، آذر نوش، عالیس، بهنوش و ارم نوش از معروفترین شرکتهای تولید کننده نوشابه در ایران هستند.
