قطعاً برای همه ما این سؤال پیش آمده که چینیها چه می‌خورند، چگونه می‌خورند و چه عادات و رسومی در غذاخوردن آنها وجود دارد. تنها چیزی که بیشتر ما از غذا خوردن چینیها و فرهنگ‌های غذایی چین شنیده‌ایم و می‌دانیم، عجیب‌وغریب بودن آن است. آیا موضوع تا همین حد ساده است؟ ما در این مقاله از مجله فودکس سعی می‌کنیم به ابهامات شما در مورد فرهنگ های غذایی چین پاسخ دهیم. با ما باشید.
فرهنگ غذای چینی ها
هر وعده غذایی در چین شامل دو بخش است:
- خوراک اصلی عمدتاً تهیه‌شده از نان بخارپزشده، برنج و نودل (رشته فرنگی)
- خوراک گوشت و سبزیجات (ts’ai)
در فرهنگ غذا خوردن چینی، چاپستیک برای خوراک جامد و قاشق سرامیکی برای انواع آش و سوپ و دم‌نوش بهکار میرود.
در چین، برای هر وعده غذایی، برای هر شخص کاسه برنج مجزا در نظر گرفته میشود، اما غذاهای همراه به‌صورت اشتراکی و در یک بشقاب مشترک مصرف می‌شوند. غذاها اغلب با لقمه برنج خورده می‌شوند. در چین دسر غذای اصلی به‌حساب نمی‌آید، بلکه دسر چینی میان‌وعده‌ای است که در حدفاصل وعده‌های غذایی مصرف میشود. دسری که در پایان غذا مرسوم است مصرف شود، عمدتاً میوه تازه است.
در کشورهای مختلف فرهنگ‌های متفاوتی وجود دارد که دانستن آنها خالی‌ازلطف نیست. با دانستن این فرهنگ‌ها، بخصوص فرهنگ غذایی می‌توانید اطلاعات قابل‌توجهی کسب کنید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله فرهنگ غذایی هند را مطالعه کنید.
فرهنگ غذای چینی
ژان گرنت سینولوژیست فرانسوی بیان می‌کند که چینیها نخستین مردمانی هستند که اهمیت غذا و نوع آن را دریافته‌اند. چینیها مردمانی هستند که بیشترین ابداعات را در این زمینه داشته‌اند. فرهنگ غذایی چین در حال حاضر از دوران باستان برگرفته شده و شروع شکل‌گیری آن از همان دوران شروع شده است. در واقع فرهنگ غذایی چین متأثر از فرهنگ سنتی چین، طب سنتی چین، یین ـ یانگ (همان دایره مشکی و سفید و فلسفه‌اش)، آیین کنفوسیوس و نیز شخصیت‌های ملی و اساطیری دارد.
به‌طورکلی ویژگی‌های فرهنگ غذایی چینی شامل موارد زیر است:
- طعم‌های متنوع: چین کشور وسیع و دارای منابع متعدد است و در هر منطقه محصولات و آب‌وهوای خاص خود را دارد و همچنین دارای فرهنگ‌ها و آداب‌ورسوم ویژه در هر منطقه نیز است. باگذشت زمان، در مناطق متفاوت طعم‌های غذایی متفاوت و خاص آن منطقه تشکیل شده است. برای نمونه می‌توان گفت، مردم ساکن در نواحی جنوب چین، از برنج به‌عنوان غذای اصلی استفاده میکنند؛ حال آن‌که در نواحی شمال چین، مردم برای غذای اصلی از نان‌های بخارپز یا رشته‌فرنگی استفاده میکنند. در مورد تقسیم‌بندی مربوط به طعم غذا نیز، کشور پهناور چین را در کل به 4 منطقه دسته‌بندی میکنند؛ جنوب شیرین، شمال شور، شرق ترش و غرب تند.
- استفاده از غذاهای متفاوت در فصول متفاوت: مردم چین برای هر فصل، فهرست خاصی از غذاها را دارند؛ از مواد اولیه و روش‌های پخت و مصرف غذا تا چاشنی‌ها و دسرهایی همراه که همراه با غذا مصرف میکنند. غذاهای زمستانی غنی‌ترند و محتوای انرژی بیشتری دارند، این در حالی است که غذاهای تابستانی سبک‌ترند، محتوای انرژی کمتری دارند و بیشتر به خنک‌ماندن و کاهش دمای بدن کمک میکنند. در زمستان، غذاها اغلب آب‌پز یا خورشتی طبخ می‌شوند، درحالی‌که غذای تابستانی به‌طور غالب، با سس و به‌صورت سرد تهیه می‌شوند.
- حس زیبایی‌شناختی: در چین، القای حس زیبایی‌شناختی غذا برای مردم حائز اهمیت است. القای این حس وابسته به هماهنگی در شکل، عطر، طعم و ظرف است. ممکن است مواد اولیه هر چیزی باشد، اما هنر القای حس زیبایی‌شناختی، در برش‌دادن و شکل‌دهی به مواد غذایی و مطابقت دادن آنها است. همه این‌ها حس رضایت روحی و جسمی را به ارمغان خواهد آورد.
- ارتباط طب چینی و فرهنگ غذایی چینی: مردم در چین بر این باورند که غذا علاوه بر تأمین مواد موردنیاز حیات و تکامل بدن می‌تواند راه‌حل درمان بیماری باشد. بیماری‌ای که جدی نیست می‌تواند با مصرف مواد غذایی مناسب درمان شود. مصرف مواد غذایی برای درمان مشکلات، سمیت داروها را هم با خود ندارد؛ هرچند اثربخشی آن ممکن است کندتر باشد.
در خیلی از کشورها آداب‌ورسوم و فرهنگی وجود دارد که شاید در کشور دیگر خطر قرمز افراد باشد. دانستن فرهنگ کشورهای مختلف به‌خصوص کشورهایی که به آنها سفر می‌کنید، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید انجام دهید. مقاله فرهنگ غذایی ایتالیا را از دست ندهید.
فرهنگ غذا خوردن چینیها
در تمام دنیا از غذا به‌عنوان وسیله و بهانه‌ای برای ارتباط‌گرفتن استفاده میکنند. در چین مردم برای ارتباط با خدای خود کوفته می‌خورند و شکرگزاری میکنند. علاوه‌براین، مردم چین از غذا برای ارتباط برقرارکردن و یافتن دوستان جدید استفاده میکنند. غذا حتی برای گرما بخشیدن به روابط نیز مفید است. صبحانه کانتونی (مشهور به چای صبح) برای صحبتکردن در مورد تجارت و رد و بدل کردن اطلاعات در قرارها بهکار میرود.
در فرهنگ غذا خوردن چینیها مشابه همه نقاط جهان، در مراسم گوناگون غذاهای مختلف سرو میشود؛ مثلاً کوفته برای مراسم شکرگزاری و جشنواره نیمه بهار). در جشن نیمه پاییز «کیک ماه» و برای مراسم تولد رشته فرنگی (نودل) و هُلو سِرو میشود.
چینیها برای بسیاری از غذاها ارزش نمادی قائل هستند. برای مثال، گلابی نماد جدایی و بدیُمن است. بادام‌زمینی برای طول عمر و شاه بلوط و پرتقال برای خوش‌شانسی مصرف میشود.
غذا خوردن چینیها با صدا
در فرهنگ شرقی مرسوم است که غذا را باید با صدای بلند غذا خورد. در واقع خوردن بدون صدا بی‌احترامی به میزبان محسوب میشود. زیرا صدای زیاد نشانه علاقه وافر به غذا و غذا خوردن بدون صدا به معنای بی‌میلی به غذا است.
فرهنگ‌های غذایی شرق آسیا شباهت‌هایی به هم دارند اما تفاوت‌هایی نیز در آن دیده میشود. فرهنگ غذایی ژاپن را چقدر می‌شناسید؟
چالش غذا خوردن چینیها
یکی از اصلی‌ترین چالش‌های غذایی چینیها، ایمنی غذا است. در سال ۲۰۰۸ چین یک رسوایی بزرگ برای شیر آلوده به ملانین را به‌بار آورد. پس از آن، مردم بسیار برای ایمن‌بودن غذایشان نگران هستند، به‌خصوص الان که مواد غذایی چینی در قفسه‌های فروشگاهی در اکثر کشورها وجود دارد. در چین مردم با چالش آلاینده‌های خاک، افزودنی غیرمجاز به مواد غذایی و فروش مواد غذایی تقلبی یا تاریخ‌گذشته روبرو هستند.
فرهنگ غذایی مردم چین
یک جمله بسیار معروف هست که می‌گوید: «مد در اروپا است. زندگی در آمریکا و غذا خوردن در چین!» این جمله بیانگر اهمیت غذا در چین است. مردم چین به غذا بسیار اهمیت می‌دهند و حتی اعتقاد دارند غذای خوب باعث نزدیکی افراد خانواده به هم میشود. خرید روزانه حرف اول را می‌زند. برعکس آمریکا که فست‌فود بسیار موردتوجه است، مردم چین برای تهیه غذا به بازارهای محلی و فصلی می‌روند و موادی تازه مثل خرچنگ و ماهی که در آب شنا میکنند و اردک یا جوجه‌ای که جیغ‌جیغ‌کنان صدا می‌دهند، تهیه میکنند. چینیها بیشتر به بافت، طعم و رنگ غذا اهمیت می‌دهند. غذای چینی از 4 دسته اصلی تشکیل میشود؛ غلات، سبزیجات، گوشت و میوه.
چینیها خیلی توانایی تحمل لاکتوز را ندارند بنابراین خیلی لبنیات مصرف نمیکنند. در عوض از شیر سویا و توفو که سرشار از پروتئین و کلسیم هستند، استفاده میکنند. میوه و سبزی‌های تازه مصرف میکنند اما در مواردی، غذاهای نگه‌داری‌شده را نیز در برنامه غذایی خود دارند. کلم برفی یا سبزی خردل، تخم‌مرغ کنسرو شده (تخم‌مرغ هزار‌ساله) و ماهی شور و خشک جزوی از فرهنگ غذایی چینی هستند و معتقدند که این روش نگه‌داری برای این غذاها خواص و طعم آنها را چندبرابر می‌کند.
در چین غذاهای منجمد یا کنسروشده بسیار کم مصرف میشود. در این کشور دسرهایی مثل کیک، کلوچه، بستنی و غیره فقط در مناسبت‌های خاص مثل تولد و عروسی مصرف میشود. دسری که مردم چین استفاده میکنند، میوه‌های تازه مخصوص فصل است که بعد از غذا مصرف میشود. دسرهای مخصوص چینی هم وجود دارد که چند وقت یکبار در شب‌های تابستان خانواده‌ها در کنار هم می‌خورند. این دسرها عبارتند از: سوپ لوبیا قرمز، سوپ دانه نیلوفر آبی شیرین و سوپ پاپایای بخار.
حرف آخر
تمامی افراد برای ادامه حیات خود نیاز به دریافت انرژی و ویتامین از مواد غذایی دارند. نیاز افراد به انرژی بسته به نژاد، سن، جنس و میزان فعالت بدنی، مقادیر متفاوتی دارد. افراد باتوجه به مکان زندگی‌شان مواد غذایی متفاوتی دریافت میکنند. با تمام این توضیحات مشخص میشود تغذیه یک فرایند بیولوژیکی فرهنگی است تا یک فرایند فیزیولوژیکی. تغذیه‌ای که افراد در زندگی دارند، بر عملکرد بیولوژیکی بدن تأثیر مستقیم دارد و غذا خوردن مردم هر منطقه متأثر از فرهنگ، اقتصاد، مسائل سیاسی و غیره است.
سؤالات متداول
فرهنگ غذایی چینی از کجا نشات گرفته است؟
در واقع فرهنگ غذایی چین متأثر از فرهنگ سنتی چین، طب سنتی چین، یین ـ یانگ (همان دایره مشکی و سفید و فلسفه‌اش)، آیین کنفوسیوس و نیز شخصیت‌های ملی و اساطیری است.
صبحانه کانتونی کجا استفاده میشود؟
صبحانه کانتونی (مشهور به چای صبح) برای صحبتکردن در مورد تجارت و ردوبدل کردن اطلاعات در قرارها بهکار میرود.
جایگزین لبنیات در چین چیست؟
چینیها خیلی توانایی تحمل لاکتوز را ندارند بنابراین خیلی لبنیات مصرف نمیکنند. در عوض از شیر سویا و توفو که سرشار از پروتئین و کلسیم هستند، استفاده میکنند.
