چه کسی است که به غذا نیاز نداشته باشد و از غذاهای متنوع و خوشمزه لذت نبرد؟ غذا علاوه بر این که یکی از نیازهای انسان است، امروزه به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده است. هر کشوری غذاها و نوشیدنی‌های خاص و منحصربه‌خود را دارد. شیوههای طبخ حتی شهر به شهر تغییر پیدا می‌کنند. مسابقات و رویدادهای آشپزی هم در سراسر دنیا باعث شده تا گردشگری غذا در جهان بهعنوان یک صنعت- سرگرمی شکل بگیرد.
علاوه بر غذاهای مشترکی که در بین کشورها وجود دارد، از غذای محلی خودبه‌خود بهعنوان یک پدیدهی فرهنگی یاد می‌شود. توریستهای غذا و توریستهای گردشگری با برگزاری مسابقات، رویدادها و تورهای گردشگری غذا توانسته‌اند جایگاه و اهمیت غذا را در جهان بیشتر از آن چیزی که بود، نشان دهند، تاجایی‌که گردشگری غذا در دانشگاه‌هایی مانند کوردون‌بلوی فرانسه به یک رشته‌ی تحصیلی و درسی تبدیل شده است. در ادامه این مقاله از مجله فودکس با ما همراه باشید تا درباره این صنعت ارزشمند و خوش‌آتیه صحبت کنیم.
ما در تجربه‌ی گردشگری غذا به دنبال چه چیزی هستیم؟
انواع و اقسام شیوههای طبخ را تجربه کنیم: آنقدر شیوههای طبخ و آماده‌کردن غذا متنوع و جذاب است که شما حتی اگر خیلی اهل خوردن و زیاده‌روی در غذا نباشید، از دیدن شکل طبخ آن لذت می‌برید. کم نیستند افرادی که شبکه‌های مخصوص به غذا را صرفاً برای تماشای شیوههای طبخ مختلف می‌بینند. حتی گروه‌های بسیاری در مورد آنها مطالعه می‌کنند.
تماشای طبخ غذا حالا به هر شیوه‌‌ای چنان لذت‌بخش است که در گفتار عامیانه مثال‌هایی هم برای آن داریم. مثلاً شنیده‌اید که بسیاری افراد در حین آشپزی می‌گویند با بوی غذا سیر شده‌ایم. در واقع آنها در حین طبخ آن‌چنان لذت می‌برند که گرسنگی و نیاز برای خوردن غذا را دیگر احساس نمی‌کنند. منهای این که ما چیزی به نام «دست‌پخت» در همه‌ی فرهنگها داریم. دست‌پخت در واقع همان جادوی طبخ و ترکیب مواد است؛ علاوه بر تکنیک‌هایی که افراد در آشپزی‌های خودشان به کار می‌برند که معمولاً بین دسته‌ای مشترک است.
با غذای محلی در فرهنگ و تاریخ نفوذ کنیم: کلمه‌ی غذای محلی احتمالاً غذاهای محلی ایرانی را در ذهن شما یادآوری می‌کند. درصورتی‌که هر نقطه از دنیا که بوم یک شهر یا یک کشور را تشکیل می‌دهد، می‌تواند غذاهای محلی خاص خودش را داشته باشد. ما همیشه در مورد غذاهایی که نخورده‌ایم و طعم‌هایی که نچشیده‌ایم، کنجکاویم. به همین دلیل بخش زیادی از سفر توریست‌ها به چشیدن غذاهای خاص آن بوم یا منطقه‌ای که به آن سفر کرده‌اند، اختصاص پیدا می‌کند. معمولاً پشت هر غذای سنتی یک داستان یا قصه نهفته است که جذابیت خاصی به آن می‌بخشد. افراد احساس می‌کنند هم‌زمان با خوردن آن غذا، آن خاطره یا تجربه را هم از سر می‌گذرانند. بعضی غذاهای محلی آنقدر قدمت دارند که آدم با خوردنشان احساس سفر در تاریخ می‌کند، آن‌چنان‌که در خیلی از شهرها یا کشورها یک منطقه را به دلیل شهرت یک غذای خاص می‌شناسند. از مثال‌های ایرانی آن می‌توان به «کباب بناب» یا «کباب بروجرد» اشاره کرد و در مقیاس جهانی به «سالاد تبوله» لبنان.
ارتباط با فرهنگ، یکی دیگر از دلایلی است که فرهنگ گردشگری غذا در جهان را شکل می‌دهد. همان‌طور که در بالا اشاره کردیم گردشگران سعی می‌کنند تا از طریق خوردن غذاهای یک منطقه با فرهنگ و تاریخ آنها ارتباط برقرار کنند. نتیجه‌ی این ارتباط یک اتصال فرهنگی را شکل می‌دهد. مانند این که شما به خانه‌ی یک نفر بروید؛ یک نفر ناشناس و از غذای او بخورید. میزبان‌ها همیشه دوست دارند غذایشان مورد تعریف و تمجید قرار بگیرد. به همین خاطر وقتی به منطقه‌ای سفر می‌کنید که اغلب غذاهایشان ناشناخته و متعلق به یک تاریخچه یا مناسبت خاص است، هنگام خوردن آن غذاها و پاسخ مثبت شما، احساس خوبی در مردمان آن منطقه شکل می‌گیرد. به عبارتی شما با چشیدن و لذت بردن از غذای آنها انگار فرهنگها را به هم نزدیک می‌کنید.
اگر می‌خواهید بیشتر از گردشگری غذا بدانید، مقاله مرتبط با آن را بخوانید.
غذای خیابانی؛ پدیده‌ای در گردشگری غذا در جهان
در کنار فرهنگ سفره برای ما ایرانی‌ها، برای توریستهای غذا پدیده‌ای وجود دارد به نام غذای خیابانی. اکثر افرادی که به‌خاطر غذا سفر می‌کنند علاقه‌مند به تست کردن و چشیدن غذا در خیابان هستند. مکانی که صرف غذا در آن با یک فانتزی همراه است. به‌نوعی آدم‌ها در یک ساختارشکنی قرار می‌گیرند که مجبور نیستند در خانه یا رستوران یا کافه‌ها غذا بخورند. تقریباً در هر کشوری این فرهنگ غذای خیابانی شکل‌گرفته است. از غذاهای محلی تا غذاهای فوری یا غذاهایی که مربوط به فصل یا مناسبت خاصی هستند.
مواد اولیه برای آشپزی در کشورها متفاوت است
شیوه‌ی کشاورزی و آب‌وهوای هر منطقه در دنیا باعث تنوع مواد اولیه و تک‌تک جزئیاتی خواهد بود که غذاهای متفاوتی در پی آن طبخ می‌شود. به اضافه‌ی این که در کشورهای اغلب مذهبی، با هر نوع اقلیتی، اسلام و یا دیگر دین‌ها، خوردن بعضی چیزها حرام یا مکروه شناخته شده است. البته همیشه مذهب در این عامل دخیل نیست. گاهی آدم‌ها در یک منطقه یا بوم خاص، خوردن یا نخوردن چیزی را به فرهنگ تبدیل می‌کنند.
انگیزه‌ی اصلی گردشگری غذا برای تجربه‌ی تنوع است. آدم‌ها می‌خواهند چیزهایی که در کشورشان رشد نمی‌کند یا وجود دارد اما خوردن آن ممنوع است را در کشورهای دیگر امتحان کنند؛ به اضافه‌ی چشیدن نوشیدنی‌های متفاوت که با عصاره‌های مختلف تهیه میشوند.
با خواندن مقاله گردشگری غذا در ایران اطلاعات بیشتری درباره این صنعت و موقعیت آن در کشورمان کسب کنید.
روند فعلی بازار گردشگری آشپزی در جهان به چه شکل است؟
مردم بیشتر برای امتحان غذاهای محلی سفر می‌کنند، زیرا گردشگران خوراک‌شناسی به دنبال تجربیات معتبر برای کمک به ارتباط با فرهنگها هستند. محصولات محلی ارگانیک معمولاً بیشتر از همه‌ی متریال‌های غذایی توجه توریستهای غذا را به خود جلب می‌کند. یادگیری در مورد غذا و فرهنگ برای مسافران مهم است، بنابراین تورگردانانی که غذا را با فرهنگ ترکیب می‌کنند نسبت به رقبا برتری دارند. رویدادهای خوراک‌شناسی در سال‌های اخیر به شکل قابل‌توجهی محبوب شده‌اند و زمینه‌های اقتصادی خوبی در صنعت گردشگری ایجاد کرده‌اند.
توریست غذا کیست؟
توریست غذا، یک گردشگر آشپزی که مقصد خود را با درنظرگرفتن غذاهای محلی برنامه‌ریزی می‌کند. کسی که میخواهد با چشیدن غذای محلی، خود را در فرهنگ یک منطقه یا کشور غوطه‌ور کند. توریست باتوجه‌به ذائقه و سلیقه‌اش در انتخاب کشور موردنظر آزاد است. او غذاهای متفاوت و طیف غذایی منطقه را میشناسد و با شناخت قبلی و هدف چشیدن غذاهایی که مشخص کرده، به سفر می‌رود. ممکن است هم وسط سفر خوش‌شانسی بیاورد و غذاهایی بچشد و مزه کند که تابه‌حال نخورده و نچشیده است. طبیعتاً تمام کسانی که سفر می‌کنند و در حین سفر از غذاهای کشورها و مناطق مختلف می‌چشند، به‌نوعی یک توریست کوچک محسوب میشوند. البته توریستهای حرفه‌ای صرفاً به‌قصد آشنایی با غذاها در اقصی‌نقاط جهان سفر می‌کنند.
کدام کشورها مقصد پرطرفدار گردشگری غذا در جهان هستند؟
فیلیپین، استرالیا و آفریقای جنوبی غذاهایی باورنکردنی دارند و برای گردشگری غذا به شلوغ‌ترین مکان‌های توریستی تبدیل شده‌اند. حتماً برای شما هم جالب است که بدانید در سال ۲۰۱۵,۲ میلیون نفر از مردم محلی و گردشگر برای جشنواره Pahiya به فیلیپین رفتند. همچنین بندر لیما در آمریکای جنوبی، مکزیکوسیتی، بمبئی و هاوانا از جمله ایستگاه‌هایی هستند که می‌توانید در آنها سفر کنید.
حرف آخر
با وجود رسانه‌ها انتظار می‌رود صنعت گردشگری غذا در جهان تا سال ۲۰۲۷ به ۱۷۹۶٫۵ میلیارد دلار برسد که نشان‌دهنده‌ی اهمیت گردشگری غذا بر اقتصاد است. همچنین جالب است که ۷۰درصد از مردم پول بیشتری را برای غذا در خارج از کشور خرج می‌کنند تا در خانه. در سفر، بیشتر از آن‌که برای محل اقامت و یا دیگر تفریحات هزینه شود، حدوداً 30درصد به غذا اختصاص پیدا می‌کند.
گردشگری غذا بیش از آن چه که فکر کنیم، روی صنعت گردشگری – فرهنگی و اقتصاد یک منطقه تأثیر خواهد داشت. سیاست خیلی از کشورها در سال‌های گذشته برای جذب توریست به همین منظور بوده است. بازار گردشگری غذا به‌هیچ‌وجه کند نخواهد شد. این نیاز قرار نیست کمتر از حالا شود، بلکه همیشه رو به تقاضای بیشتر است. اشتها هیچ‌وقت تمام نمی‌شود.
گزارش جهانی در مورد گردشگری غذا در جهان جلد شماره ۴ از مجموعه گزارش‌های عمیق اعضای وابسته UNWTO، پیوندهای بین گردشگری و غذا را بررسی می‌کند. برای بسیاری از میلیاردها گردشگر جهان، بازگشت به مقاصد آشنا برای لذت بردن از دستور‌العمل‌های آزمایش شده یا سفر به مناطق دورتر در جستجوی غذاهای جدید و خاص، غذا شناسی به بخش مرکزی تجربه گردشگری تبدیل شده است.
سؤالات متداول
چرا گردشگری غذا تا این اندازه موردتوجه قرار گرفته است؟
غذا بهعنوان یکی از اصلیترین نیازهای انسانی امروزه به یکی از جذابیتهای زندگی انسانی هم تبدیل شده است. بدون شک آمیختگی طبخ غذا با فرهنگ و تاریخ در طول قرنها نشان داده است که غذا نه یک نیاز، بلکه یک پدیده است؛ از محصولات اولیهای که کشت و کشاورزی میشوند تا شیوههای پختن و طبخ غذا.
توریست غذا چه کسی است؟
کسی که با غذاهای محلی و سنتی و انواع غذاها در فرهنگها و کشورهای مختلف آشنایی دارد. شیوههای طبخ غذاها و مواد اولیهی آنها را میشناسد و میخواهد با متصل کردن پدیدهی غذا به فرهنگ زندگی انسانی، آمیختگی جالبی را در صنعت گردشگری کشورها و شهرهای مختلف ایجاد کند.
غذای محلی چه جایگاهی در گردشگری غذا دارد؟
بدون شک یکی از اصلیترین قسمتهای گردشگری غذا، غذای محلی است. معمولاً تاریخچهی غذاهای محلی به یک مناسبت خاص یا یک رفتار انسانی خاص برمیگردد. ترفندها و قصههای پشت این غذاها برای تمامی توریستهای غذا یک رویداد جالب است.
