یکی از مهم‌ترین فاکتورهای زیست سالم انسان، نوشیدن آب مناسب است. ممکن است در اطراف شما آب فراوان باشد؛ اما شما نمی‌توانید هر آبی را با هر کیفیتی بنوشید. به همین منظور، در این مقاله از مجله فودکس سعی داریم تا خصوصیات آب آشامیدنی و نحوه تصفیه آن را بررسی کنیم.
آب آشامیدنی چگونه باید باشد؟
آب باید استانداردهای خاصی را داشته باشد که قابل نوشیدن تشخیص داده شود. آب آشامیدنی آبی است که ویژگی‌های بیولوژیکی، شیمیایی، فیزیکی و رادیواکتیوی آن به حدی است که نوشیدن آن در دراز یا کوتاه مدت هیچ ضرری به بدن انسان وارد نکند.
همچنین دو مرز حداکثر مطلوب و حداکثر مجاز برای آب شرب تعریف میشود:
حداکثر مطلوب: حداکثر غلظت موادی که برای شرب تشخیص داده میشود. اگر آب حاوی موادی بیش از این حد باشد، همچنان قابل شرب است اما در کیفیت پایین‌تری قرار دارد.
حداکثر مجاز: حداکثر غلظت موادی که می‌توانند در آب وجود داشته باشند و اگر این مرز را رد کنند آب غیر قابل آشامیدن خواهد بود.
آب آشامیدنی چگونه تهیه میشود؟
برای تهیه آب آشامیدنی به یک منبع آب نیاز داریم. این آب می‌تواند از موارد زیر انتخاب شود:
- آب‌های زیرزمینی: یکی از بهترین منابع آب است که فرایند تصفیه به‌صورت طبیعی در آن صورت‌گرفته و می‌تواند کم‌هزینه‌ترین آب قابل شرب باشد.
- آب چاه: بشر هزاران سال است که از آب چاه برای نوشیدن استفاده می‌کند. این آب نیز به شکل طبیعی تصفیه شده و برای نوشیدن مناسب است.
- آب‌های سطحی: رودخانه، دریاچه و جویبارها منابع آب سطحی هستند که بیش از 70درصد آب آشامیدنی مردم دنیا را تأمین می‌کنند.
چگونه آب تصفیه میشود؟
بر حسب میزان کیفیت آب هر منطقه، فرایند تصفیه می‌تواند سخت‌تر و طولانی‌تر یا آسانتر باشد. در ابتدا آب را به مدت چند روز در مخازنی نگهداری می‌کنند تا مواد موجود در آب ته‌نشین شده و اکسیژنی بیشتری در آب حل شود. سپس آن را به مخزن دیگری انتقال می‌دهند تا بر اساس استانداردهای دولتی تصفیه شود. در این انتقال معمولاً آب را از میان فیلترهای شنی و یا کربن فعال رد می‌کنند. سپس با اضافه‌کردن مواد مجاز، عملیات ضدعفونی صورت می‌گیرد.
پس خلاصه چگونگی تصفیه آب شامل مراحل زیر است:
- حذف مواد معلق و ذرات آب
- هوادهی
- سختی‌گیری
- فیلتراسیون
- گندزدایی
- ذخیره‌سازی
چگونه آب آشامیدنی را در منزل تصفیه کنیم؟
اگرچه تصفیه آب، کاری بسیار حساس و دقیق است، اما در صورت لزوم می‌توانید این کار را در منزل انجام دهید. برای این کار چند روش وجود دارد که می‌توانید بنا به شرایط و مواد موجود از آن‌ها استفاده کنید.
روش اول: تصفیه به روش تقطیر آب
این روش از همه آسانتر است و لوازم زیادی نیاز ندارد. شما به یک قابلمه با در، 50 سانت نخ تمیز و ضخیم، یک فنجان و حرارت نیاز دارید.
ابتدا آب را به مدت چند ساعت یکجا ساکن بگذارید تا ذرات معلق در آن ته‌نشین شوند. سپس آب روی آن را جدا کرده و برای تصفیه آن آماده شوید.
فنجان را در وسط قابلمه قرار دهید و آب را به دور آن بریزید. مراقب باشید که آب به داخل فنجان سرریز نشود. نخ را به دستگیره در قابلمه ببندید. به این صورت که وقتی در قابلمه را برعکس می‌گذارید نخ به درون فنجان بیفتاد. حالا زیر قابلمه را روشن کنید و اجازه دهید عملیات تقطیر صورت گیرد. آبی که درون فنجان است کاملاً سالم و قابل شرب است.
توجه داشته باشید که جوشیدن تنها بدون تقطیر، استانداردهای آب سالم را ایجاد نمی‌کند اما می‌تواند کیفیت آب را بیشتر کند.
روش دوم: ساخت فیلتر آب
رد کردن آب از فیلترهای مختلف می‌تواند آن را تصفیه کند و کیفیت را افزایش دهد. برای این کار به مواد زیر نیاز دارید:
- فیلتر پارچه‌ای یا کاغذی: ۱ عدد
- فیلتر فعال زغال چوب: ۴ قاشق غذاخوری
- ماسه: ۴ قاشق غذاخوری
- قرص دی‌اکسید کلر: ۱ عدد
- بطری آبمعدنی: ۲ عدد
- سنگ‌ریزه: ۴ قاشق
- علف خشک یا چوب بستنی: ۱ مشت
ابتدا آب را بگذارید چند ساعت ته‌نشین شود. سپس با استفاده از فیلتر پارچه‌ای کاغذی آن را صاف کنید. حال ته یک بطری را ببرید. در گردنه بطری، یک حوله تمیز بگذارید (در بطری باز باشد) و روی آن به‌ترتیب زغال، شن و ماسه و سنگ‌ریزه بریزید. همه مواد را روی‌هم کمی فشرده کنید.
ته بطری دوم را ببرید و بطری اول را روی آن قرار دهید. از بالای بطری اول که فیلترهای تصفیه را قرار داده‌اید، آب آلوده را وارد کنید. آب کم‌کم از روی لایه‌هایی که ساخته‌اید رد شده و تصفیه میشود.
بهتر است آب به‌دست‌آمده را بجوشانید و از قرص دی‌اکسید کلر برای ویروس‌زدایی استفاده کنید. (نسبت استفاده از این قرص بر روی بسته‌بندی آن درج شده است.)
روش سوم: استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب
در برخی شهرها متأسفانه کیفیت آب لولهکشی مناسب نیست و حتی گاهی اوقات این آب‌ها کاملاً گل‌آلود هستند. بسیاری با استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی، آب لولهکشی را مجدداً تصفیه کرده و آب باکیفیت‌تری را مصرف می‌کنند.
استفاده از این دستگاهها بسیار ساده است. چند فیلتر مختلف بر سر راه خروجی آب نصب میشود و آب را تصفیه می‌کند. هرچند وقت یکبار نیز این فیلترها تعویض می‌شوند تا آب را به‌درستی تصفیه کنند.
چگونه آب آشامیدنی را قلیایی کنیم؟
یکی از راه‌های کمک به حفظ سلامتی و تعادل بدن، نوشیدن آب قلیایی است. آبی که PH آن بیشتر از ۷ باشد، قلیایی شناخته شده و برای افرادی که با مشکل اسید اضافی در بدنشان مواجه هستند، بسیار مفید است.
خواص نوشیدن آب قلیایی:
- بدن را سم‌زدایی می‌کند.
- اسید معده را کاهش می‌دهد.
- از خطر رفلاکس و بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند.
- سوخت‌وساز بدن را افزایش می‌دهد.
- در کاهش وزن مؤثر است.
- در کاهش ابتلا به بیماری‌ها و تقویت بدن نقش اساسی دارد.
۳ روش آسان و در دسترس برای قلیایی کردن آب وجود دارد:
- نصف قاشق غذاخوری جوش شیرین را به ۴ لیتر آب اضافه کنید و هم بزنید. حالا شما ۴ لیتر آب قلیایی دارید.
- یک برش لیموترش با پوست در آب بیندازید و نیم ساعت صبر کنید. آب قلیایی میشود.
- در دستگاه تصفیه آب منزل خود، فیلتر قلیایی اضافه کنید. این فیلتر در آخرین مرحله نصب میشود.
از نظر شما آیا آب گازدار ضرر دارد؟
فرق آب معدنی با آب آشامیدنی
آب معدنی از چشمهها بهدست میآید و به خاطر موادمعدنی موجود در آن مزیت دارد. آب معدنی با فیلترهای ارزانقیمت و اشعه ماورابنفش تصفیه میشود.
آب آشامیدنی از تصفیه آب چاه یا آب لولهکشی با استفاده از فیلترهای گرانقیمت بهدست میآید و در بطری ریخته میشود و مواد معدنی ندارد.
آیا کوزه سفالی به تصفیه آب کمک می‌کند؟
نقش اصلی کوزه سفالی، نگهداری آب به‌صورت باکیفیت و خنک است. دریچه لوله‌ای شکل و تنگ کوزه باعث میشود تا ذرات معلق در هوا کمتر به آب در آن نفوذ کنند.
نهایت نقشی که کوزه در تصفیه آب می‌تواند داشته باشد، ته‌نشین کردن ذرات ناخالصی در آب است. پس صرف اینکه آبی را در کوزه ریخته‌اید، موجب تصفیه آن نخواهد شد.
شما ممکن است آب‌های زیادی را در اطراف خود ببینید، اما هر آبی قابل آشامیدن نیست. مثلاً ساکنان سواحل در کنار دریا زندگی می‌کنند اما قادر به نوشیدن آن نیستند. برای اینکه دلیل این موضوع را بدانید به شما توصیه می‌کنیم مقاله چرا آب دریا نوشیدنی نیست؟ را مطالعه کنید و از حقایق جالب علمی آن شگفت‌زده شوید.
حرف آخر
آب به همان مقدار که شفابخش و ضروری است، در صورتی‌که حاوی آلودگی باشد، می‌تواند باعث بیماری‌های فراوانی شود. تصفیه مجدد آب لولهکشی به افزایش کیفیت این آب کمک می‌کند. اگر می‌خواهید این کار را انجام دهید، از فیلترهای مناسب و مفید استفاده کنید.
سؤالات متداول
آیا می‌توان آب را در منزل تصفیه کرد؟
بله. به روش تقطیر، ساخت فیلترهای خانگی و استفاده از دستگاه تصفیه آب می‌توانید این کار را انجام دهید.
فرق آبمعدنی با آب آشامیدنی چیست؟
آب معدنی از چشمهها بهدست میآید و به خاطر موادمعدنی موجود در آن مزیت دارد. آب معدنی با فیلترهای ارزانقیمت و اشعه ماورابنفش تصفیه میشود. آب آشامیدنی از تصفیه آب چاه یا آب لولهکشی با استفاده از فیلترهای گرانقیمت بهدست میآید و در بطری ریخته میشود و مواد معدنی ندارد.
آیا استفاده از دستگاه تصفیه آب مضر است؟
خیر. این دستگاهها فقط کیفیت آب لولهکشی را افزایش داده و هیچ ضرری ندارند.
