قدیم‌ها، مثلی بود که می‌گفت: «بهشت جایی است که آشپزانش همه ایتالیایی باشند!» الحق که راست هم گفته‌اند. هرچند که آشپزی ایتالیایی، به گرد پای آشپزی ایرانی نمی‌رسد، اما باز هم این کشور در دنیای خوراک، حرف برای گفتن بسیار دارد. فرهنگ آشپزی ایتالیایی در کل دنیا معروف است و همه عاشق آن هستند که برای یکبار در عمرشان هم که شده، مزه غذای واقعی ایتالیایی را بچشند، با آن آشنا شوند و خاطره بسازند.
اما سؤالی که در این میان مطرح می‌شود، این است که آشپزی ایتالیایی به چه چیز معروف است؟ چه چیزهایی باعث می‌شوند که به یک نوع از آشپزی، لقب «ایتالیایی» را اطلاق کنیم؟ بدون شک، هر فرهنگ آشپزی در دنیا، اصول و قواعد خاص خودش را دارد و فرهنگ آشپزی ایتالیا نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این مقاله از مجله فودکس، قرار است همین اصول و قواعد را در کنار هم بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
اصل اول؛ سادگی
اولین و مهم‌ترین اصل در فرهنگ غذایی مردم ایتالیا، سادگی است. اگر نگاهی به دستور تهیه غذاهای ایتالیایی بیندازید، خواهید دید که همگی بسیار ساده هستند و به‌خصوص، زمان پخت بسیار کمی دارند. بهعلاوه، مواد اولیه آن‌ها نیز اندک است. این موضوع درست برخلاف فرهنگ آشپزی ایرانی است که هم مواد اولیه بسیاری می‌خواهد و هم اینکه آماده‌کردن هر غذا، در خوش‌بینانه‌ترین حالت، ۲ ساعت طول می‌کشد.
اما در فرهنگ غذا در ایتالیا، اصلاً به این شکل نیست. همه غذاها در کمترین زمان ممکن و با کمترین مواد اولیه حاضر می‌شود و علی‌رغم این موضوع، بسیار خوشمزه و لذت‌بخش هستند. ایتالیایی‌ها بر این باور هستند که هرچقدر مواد اولیه غذاهایشان کمتر باشد، بهتر است؛ زیرا در این صورت، مزه و طعم واقعی هر ماده به‌خوبی قابل تشخیص است و همگی در کنار هم یک جادوی خوشمزه را پدید می‌آورند.
اصل دوم؛ تازگی مواد غذایی
تازه بودم مواد غذایی نیز در فرهنگ آشپزی ایتالیایی بسیار اهمیت دارد. این مورد هم شاید در فرهنگ غذایی ایران، کمتر به‌چشم بخورد، چون تا جایی که ما به یاد داریم، والدین ما عادت داشتند بعضی از مواد اولیه را برای کاهش زمان آماده‌سازی یک غذا، در فریزر نگه دارند. اما در فرهنگ آشپزی ایتالیا، حساسیت زیادی بر این موضوع وجود دارد و کمتر بانویی را میتوان پیدا کرد که برای تهیه غذا، از مواد اولیه یخ‌زده استفاده کند.
درست به همین دلیل است که بازارهای روزانه و یا کاشت سبزی و صیفی‌جات در خانه‌های ایتالیایی، بسیار اهمیت دارد و محبوب است. ایتالیایی‌های اصیل و قدیمی، خیلی از مواد اولیه موردنیاز خود را در باغچه‌های خود پرورش می‌دهند و همین باعث شده که اصل تازگی مواد اولیه، به بخش مهمی از فرهنگ غذایی مردم در ایتالیا تبدیل شود.
اصل سوم؛ گوجهفرنگی!
گوجهفرنگی، پایه اصلی بیشتر از 90درصد از غذاهای ایتالیایی است. چه در پیتزا و چه در پاستا، چه در سوپ و سس و چه اصلاً هر چیز دیگر، گوجه نقشی اساسی را بازی می‌کند. همان‌طور که ما نمی‌توانیم در فرهنگ آشپزی خود، پیاز را کنار بگذاریم، ایتالیایی‌ها هم نمی‌توانند از گوجه بگذرند. اصلاً بگذارید این‌طور بگوییم، امضای فرهنگ غذایی در ایتالیا، همین گوجه است!
در ایتالیا، صدها نوع و نژاد مختلف از گوجه میتوان پیدا کرد که هر کدامشان، عطر و مزه منحصربه‌فرد خودشان را دارند. هرکدام نیز در یک دستور تهیه خاص به‌کار می‌روند و نمی‌توان از یک نوع، در تمام غذاها استفاده کرد. همین موضوع است که فرهنگ غذایی ایتالیا را تا به این حد، خاص و خواستنی کرده است.
اصل چهارم؛ عشق به پنیر
هرچند که عشق به پنیر، در آشپزی فرانسوی بسیار بیشتر به‌چشم می‌خورد و فرانسوی‌ها بیشتر از ۳۶۵ مدل پنیر دارند؛ اما خب ایتالیایی‌ها هم ارادت خاصی به پنیر نشان می‌دهند. اگر نگاهی به دستور غذاهای ایتالیایی داشته باشید، خواهید که در اکثر آن‌ها، پنیر نیز وجود دارد و یکی از مزه‌های اصلی غذا را تشکیل می‌دهد.
هیچ می‌دانستید که خیلی از پنیرهای معروف در دنیا، ریشه در کشور ایتالیا و فرهنگ غذایی مردم ایتالیا دارند؟ به‌طور مثال، پنیرهایی مثل موزارلا، ماسکارپونه، ریزوتو، بوراتا و … همگی ایتالیایی هستند و امروزه نه فقط در این کشور که در کل دنیا باب شده‌اند. درست همانند گوجه، پنیر نیز از جمله اصول فرهنگ آشپزی در ایتالیا است.
اصل پنجم؛ پایبندی به سنت‌ها
از دیگر اصول فرهنگ غذا در ایتالیا، پایبندی به سنت‌ها و دستورات قدیمی است. هیچگاه یک ایتالیایی را پیدا نخواهید کرد که دستور غذاهای سنتی این کشور را تغییر دهد و یا خلاف آن عمل کند. اصلاً بگذارید این‌طور بگوییم، دستور پخت غذا در ایتالیا، برای مردم این کشور مقدس است و هرگونه تغییر و دخل و تصرف در آن، گناه کبیره محسوب می‌شود!
در کشور ایتالیا، اکثر دستورهای غذایی، همگی خانوادگی هستند و نسل به نسل و سینه‌به‌سینه، منتقل می‌شوند. بهعلاوه، همه این دستورات در سرتاسر ایتالیا یکی هستند و در هر منطقه، با توجه به فرهنگ غذایی خاص آن منطقه، مردم امضای بومی خود را پای آن غذا می‌زنند. اگر به‌طور مثال، 100سال پیش غذای ایتالیایی طعمی خاص داشت، امروز نیز دقیقاً همان مزه است. این تعصب نیز از نشانه‌های بارز فرهنگ غذایی مردم در ایتالیا به‌شمار می‌رود.
تعصب و پایبندی به فرهنگ غذایی، تنها در کشور ایتالیا به‌چشم نمی‌خورد؛ بلکه در کشورهای دیگر همچون هند نیز همین‌طور است. برای اطلاعات بیشتر، نگاهی به مقاله فرهنگ غذایی هند بیندازید؛ بسیار جذاب است!
اصل ششم؛ سبزی و ادویه‌ها
در آشپزی ایتالیایی، فقط مزه و طعم مهم نیست، بلکه عطر غذا نیز اهمیت بالایی دارد. در هیچ کجای دنیا، نمی‌توانید پیتزا یا پاستایی را پیدا کنید که عطر و بوی غذای اصیل ایتالیایی را داشته باشد. همین عطر به‌یادماندنی که آب از دهان هر کس روان می‌کند، از جمله اصول و قواعد فرهنگ آشپزی ایتالیایی به‌شمار می‌رود. این مورد را باید مدیون سبزی و ادویه‌های به‌کاررفته در غذاهای این کشور باشیم.
اگر نگاهی به تصویر غذاهای ایتالیایی داشته باشید، خواهید دید که هرکدام، با سبزی‌های معطر تزیین شده‌اند. شاید فکر کنید که این کار، صرفاً برای زیباتر جلوه‌دادن غذا باشد، اما نه! استفاده از سبزی چه به‌عنوان گارنیش غذا، چه به‌عنوان یک ماده اولیه، کاملاً عامدانه است و هدفش هم این است که عطر غذا را چندبرابر بهتر و به یادماندنی‌تر کند.
اصل هفتم؛ هویت و اصالت
فرهنگ آشپزی ایتالیا، یک فرهنگ اصیل، معتبر و دارای هویت است. به این معنا که ایتالیایی‌ها، بدون اینکه از فرهنگ غذایی دیگری تأثیر پذیرفته باشند، فرهنگ غذایی خودشان را در طول سالیان دراز، بنا نهاده‌اند. این موضوع امروزه هم به‌چشم می‌خورد و هیچ فرهنگی را نمی‌توان پیدا کرد که در فرهنگ غذایی مردم در ایتالیا، تأثیر گذاشته باشد. در اصل، این ایتالیایی‌ها هستند که فرهنگ غذایی خودشان را به فرهنگ‌های دیگر، القا کرده‌اند.
امروزه، عصر ارتباطات و اینترنت است و بدیهی است که با وجود این، تأثیرپذیری فرهنگ‌ها از یکدیگر، کاملاً طبیعی باشد. اما در مورد فرهنگ غذایی ایتالیایی، نمی‌توان چنین چیزی را گفت. ایتالیایی‌ها بسیار روی فرهنگ آشپزی خود حساس هستند؛ به‌طور مثال، استفاده از کچاپ را (که یک محصول آمریکایی است) در غذاهای خود، بسیار ناپسند می‌دانند! یا مثلاً نصف کردن پاستا به هنگام پخت نیز برایشان یک رفتار بسیار عجیب به‌شمار می‌رود!
اصل هشتم؛ سالم بودن
و در آخر، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اصول فرهنگ غذایی ایتالیایی، باید به سالم بودن غذاها اشاره کنیم. از جمله چیزهایی که غذاهای ایتالیایی را در سرتاسر دنیا با آن می‌شناسند، سالم‌بودن غذاهاست. سالم بودن غذاها را باید تا حد زیادی مدیون استفاده از مواد اولیه ارگانیک و تازه باشیم. اما در کنار آن، خیلی از مسائل دیگر هم هستند که باعث می‌شوند اکثر غذاهای این کشور، برای سلامتی مفید باشند.
غذاهای ایتالیایی به‌هیچ‌وجه سنگین نیستند، کالری بالایی ندارند، چرب و شور نیستند و به‌هیچ‌عنوان، به‌سلامتی شما آسیب نمی‌زنند. استفاده همیشگی از روغن زیتون در غذاهای اصیل این کشور، خود مهر تأییدی است بر سالم بودن آن‌ها. بهعلاوه، این را هم باید در نظر داشت در فرهنگ غذایی مردم در ایتالیا، استفاده از مواد غذایی حاضری و کنسروی، چندان رواج ندارد و این نکته نیز خود، باعث سالم‌تر بودن غذاها می‌شود.
نه‌تنها غذاهای ایتالیا، بلکه غذاهای ژاپنی نیز به‌عنوان غذاهای سالم در دنیا، شهرت دارند. با فرهنگ غذایی ژاپن آشنا هستید؟
حرف آخر
در این مقاله، سعی ما بر آن بود که از اصول فرهنگ غذایی ایتالیا برای شما صحبت کنیم. با تمام توضیحات و تفاسیری که در این مقاله خواندید، کاملا پیداست که این فرهنگ غذایی از جهات بسیاری، منافع بسیاری برای ما دارد. اول‌ازهمه اینکه سریع‌تر است، سپس میتوان گفت که سالم‌تر است و در نهایت، میتوان ادعا کرد که به نسبت آشپزی ایرانی، بسیار اقتصادی‌تر است.
شاید از امروز به بعد، بهترین فرصت برای آن باشد که با فرهنگ غذایی مردم در ایتالیا، بیشتر آشنا شویم. شما چه ویژگی دیگری را درباره فرهنگ آشپزی ایتالیایی می‌شناسید؟
سؤالات متداول
آیا استفاده از غذاهای کنسروی در ایتالیا رواج دارد؟
خیر. هرچند که تنوع غذاهای کنسروی در این کشور بالاست، اما مردم ترجیح می‌دهند که غذایشان کاملاً ارگانیک باشد.
3 ماده اولیه اصلی در فرهنگ غذایی ایتالیا کدام است؟
گوجهفرنگی، روغن زیتون و پنیر، سه پایه اصلی در اکثر غذاهای ایتالیایی هستند. در کنار آن، میتوان به ریحان و لیموترش تازه را نیز اشاره کرد.
غذاهای ایتالیایی، بیشتر به چه چیزی شهرت دارند؟
سادگی و سریع بودن، ویژگی اصلی اکثر غذاهای ایتالیایی است. بهعلاوه، اقتصادی بودن را نیز میتوان از دیگر مشخصههای این فرهنگ غذایی دانست.
