تاریخچه کنسرو تن ماهی

جمله “نیاز مادر اختراع است” بی‌دلیل گفته نشده است. تاریخچه کنسرو تن ماهی به نیاز بشر برای نگهداری طولانی‌مدت مواد غذایی برمی‌گردد. وقتی دولت فرانسه درگیر جنگ‌های ناپلئونی بود، ایده کنسرو کردن مواد غذایی به ذهن آشپزی خلاق رسید و سربازان را از قحطی و گرسنگی نجات داد! از آن زمان تاکنون، کنسرو کردن مواد غذایی یکی از بهترین روش‌های نگهداری طولانی‌مدت مواد غذایی شده است. به همین دلیل، صنعت بسیار عظیم کنسروسازی تا همیشه مدیون نیکولاس آپرت فرانسوی خواهد ماند.

با کشف روش کنسرو کردن برای تازه نگه‌داشتن مواد غذایی، کنسروهای مختلفی تولید شدند که کنسرو تن ماهی یکی از آنها بود. به‌عبارت‌دیگر، بعد از اینکه سالم ماندن مواد غذایی با این روش تایید شد، مواد غذایی مختلفی را برای جلوگیری از فسادپذیری و افزایش ماندگاری کنسرو کردند. به همین دلیل است که تاریخچه کنسرو تن ماهی به سال‌های بعد از کشف روش کنسرو کردن مواد غذایی برمی‌گردد.

در حال حاضر، کنسرو تن ماهی بدون اغراق محبوب‌ترین کنسرو غذایی محسوب می‌شود و طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد. در ادامه این مقاله از مجله فودکس با جزئیات بیشتری درباره کنسرو تن ماهی و تاریخ پشت آن صحبت می‌کنیم.

چگونه کنسرو تن ماهی متولد شد؛ از ساردین تا تن ماهی

نمی‌توان درباره تاریخچه کنسرو تن ماهی صحبت کرد، اما ماهی ساردین را نادیده گرفت. اگر ماهیگیری بیش از حد باعث کمبود منابع ساردین نمی‌شد، شاید امروز از کنسرو تن ماهی خبری نبود! ترکیبی از ماهیگیری بیش از حد و شرایط بد اقیانوس باعث شد که منابع ساردین به حد چشمگیری کاهش پیدا کند و کنسرو تن ماهی جای آن را بگیرد. قبل از این اتفاق، ماهی ساردین به‌عنوان ماهی کنسروی مصرف می‌شد و خبری از تن ماهی نبود. در حال حاضر، تن ماهی با انواع روغن گیاهی خوراکی تهیه می‌شود و شما در دورافتاده‌ترین مکان‌ها نیز به خرید بهترین تن ماهی دسترسی دارید.

اولین تولید کننده کنسرو تن ماهی

صید ساردین در کالیفرنیای جنوبی (سال ۱۹۰۳) بسیار کم بود و تولیدکنندگان کنسرو ماهی نمی‌توانستند مواد اولیه کنسروها را تأمین کنند. در همین زمان، آلبرت پاورز هالفیل شروع به انتخاب ماهی‌های دیگر به‌عنوان جایگزین ماهی ساردین کرد. ماهی تن آلباکور اولین ماهی انتخابی هالفیل بود و او قوطی‌های کنسرو را با این تن ماهی محبوب پر کرد. در سال اول او فقط توانست ۷۰۰ قوطی از این محصول جدید را به فروش رساند، اما تا سال ۱۹۱۴، این عدد به بیش از ۴۰۰هزار رسید! به همین دلیل است که هالفیل به‌عنوان پدر صنعت بسته‌بندی ماهی تن شناخته می‌شود. بعد از هالفیل، کارخانه‌های کنسروسازی دیگری در سوال اورگان و آلاسکا ایجاد شدند که تا سال ۱۹۵۴، ایالات متحده بزرگترین تولیدکننده و مصرف‌کننده ماهی تن در جهان بود.

قبل از سال ۱۹۰۰، کسی در آمریکا ماهی تن نمی‌خورد و به‌عنوان دورریز به آن نگاه می‌شد، اما هالفیل تاریخچه کنسرو تن ماهی را تغییر داد. مصرف سرانه تن ماهی از تقریبا صفر در سال ۱۹۰۵ به حدود ۲۵۰ گرم در پایان دهه ۱۹۲۰ افزایش یافت. تقاضا به‌حدی افزایش پیدا کرده بود که ماهیگیران مجبور شدند به آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی برای صید ماهی تن بروند. مخصوصا که با شروع جنگ جهانی اول، تقاضا برای مصرف کنسرو تن ماهی افزایش یافت. این کنسرو یک غذای پروتئینی و قابل‌حمل برای سربازان بود. به همین دلیل، دیگر فقط تن ماهی آلباکور نمی‌توانست نیاز خریداران را تامین کنند. بعد از آن، کنسروهای تن ماهی زرد باله، بلوفین و اسکیپ جک تولید شدند.

اگر مقاله امنیت غذایی چیست را بخوانید، متوجه خواهید شد که تا چه اندازه تولید تن ماهی توانسته امنیت غذایی را در سراسر جهان افزایش دهد و نگرانی‌ها برای دسترسی به غذای سالم را کاهش دهد.

بهترین تن ماهی در جهان؛ ۵ ماهی تن که باید بشناسید

برخلاف باور عمومی، ماهی تن یک گونه نیست و حدود ۱۵گونه ماهی تن در سراسر جهان شناخته شده است. بااین‌حال، ۵گونه از آنها بیشترین محبوبیت و استفاده را در صنعت بزرگ کنسروسازی دارند. ماهی‌های تن اسکیپ جک (Skipjack)، تن زرد باله (Yellofin)، تن آلباکور (Albacore)، تن چشم درشت (Bigeye) و تن بلوفین (Bluefin) از معروف‌ترین آنها هستند. هر کدام از این ماهی‌های تن دارای بافت، رنگ و طعم متفاوت هستند و استفاده متفاوتی دارند. مثلا برای تهیه سالاد تن از یک نوع تن و برای تهیه سوشی یا استیک از نوع دیگری استفاده می‌کنند.

در مورد تاریخچه تن ماهی در ایران چیزی می‌دانید؟

فواید و مضرات کنسرو تن ماهی

مصرف غذاهای آماده و فراوری‌شده بخش جدایی‌ناپذیر سبک زندگی امروزی هستند. کمبود وقت و دسترسی به غذاهای آماده باعث شده تا این غذاها بخش مهمی از غذای مصرفی مردم را تشکیل دهند. خوشبختانه، تن ماهی فواید زیادی برای سلامتی دارد که مصرف به‌اندازه آن برای انسان مشکلی ایجاد نمی‌کند.

فواید مصرف کنسرو تن ماهی

مصرف محدود و کنترل شده تن ماهی فواید زیر را برای انسان دارد:

• افزایش سلامت قلب: ماهی چرب یکی از بهترین منابع اسیدهای چرب امگا۳ است و یک قوطی ماهی تن حدود ۱۴درصد از نیاز روزانه به امگا۳ را تامین می‌کند. مصرف امگا3 نقش مهمی در کاهش التهاب، کاهش فشارخون، کاهش خطر بیماری‌های قلبی دارد.
• تامین پروتئین بدن: دریافت کافی پروتئین نقش مهمی در عملکرد بدن انسان بازی می‌کند. مصرف تن ماهی راهی سریع و مقرون‌به‌صرفه برای تامین پروتئین موردنیاز بدن است. خوردن یک قوطی تن آمینواسیدهای ضروری بدن انسان را تامین کرده و انرژی لازم برای بدن را فراهم می‌کند.
• پیشگیری از کم‌خونی: کنسرو تن ماهی سرشار از ویتامین ب12 است. کمبود ویتامین ب12 باعث ایجاد نوعی کم‌خونی در بدن می‌شود که علائمی مانند ضعف، کاهش وزن، خستگی و افزایش ضربان قلب را به همراه دارد. به همین دلیل، خوردن منظم ماهی تن به بدن کمک می‌کند تا با احتمال کمتری در معرض این نوع کم‌خونی قرار بگیرد.
• جلوگیری از پوکی‌استخوان: پروتئین و ویتامین ب12 نقش مهمی در حفظ استخوان‌های بدن و کاهش احتمال ابتلا به پوکی‌استخوان دارند. هر دو این مواد مغذی در تن ماهی به حد زیادی وجود دارند. علاوه ‌بر این، کنسرو تن ماهی دارای مواد مغذی دیگری مانند ویتامین دی، ویتامین ب6 ‌ و روی است که به ساخت استخوان‌ها کمک می‌کنند.

مضرات مصرف کنسرو تن ماهی

مصرف بیش از اندازه تن ماهی خطراتی برای سلامتی دارد که در زیر می‌بینید:

• مسمومیت جیوه: مصرف بیش از اندازه ماهی‌هایی که حاوی جیوه هستند، انسان را در معرض مسمومیت با جیوه قرار می‌دهد. مقدار جیوه در ماهی تن بر اساس نوع گونه و اندازه آن متفاوت است. به‌عنوان‌مثال، ماهی تن اسکیپ جک حاوی جیوه کمتری نسب به ماهی تن آلباکور است و شما می‌توانید مقدار بیشتری از ماهی اسکیپ جک استفاده کنید.
• افزایش فشارخون ناشی از مصرف سدیم: ماهی تن تازه در مقایسه با ماهی تن کنسرو شده مقدار سدیم کمتری دارد؛ بنابراین، خوردن مداوم ماهی تن با سدیم بالا منجر به فشارخون بالا می‌شود.

کدام کنسرو تن ماهی بهتر است؛ تن ماهی در آب یا تن ماهی در روغن؟

شاید برای شما هم سوال پیش آمده باشد که تن ماهی در آب چیست و چه تفاوتی با تن ماهی در روغن دارد. همانطور که از اسم آنها مشخص است، تفاوت آنها به پر کردن قوطی کنسرو با آب و روغن برمی‌گردد. در جدول زیر تفاوت ارزش غذایی تن ماهی در آب و تن ماهی در روغن را می‌بینید:

                                                                   جدول مقایسه ارزش غذایی تن ماهی در آب با تن ماهی در روغن

همانطور که در جدول بالا می‌بینید، کالری و چربی در تن ماهی در آب و تن ماهی در روغن تفاوت قابل‌توجهی دارند. اگر به سلامت غذای انتخابی خود اهمیت زیادی می‌دهید، مقاله غذاهای سالم کدامند راهنمای خوبی برای شما محسوب می‌شود. با خواندن این مطب بهترین می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام تن ماهی برای سلامتی و رژیمی غذایی شما مناسب‌تر است!

حرف آخر

تن ماهی یکی از محبوب‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای کنسروی است که طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد. سالاد تن ماهی و ساندویچ تن ماهی از غذاهایی هستند که بیشتر افراد را به‌ وجد می‌آورند. تاریخچه کنسرو تن ماهی نیز نشان می‌دهد که بعد از فراز و فرودهای فراوان، این کنسرو غذایی تا این اندازه محبوب شده است.

اگر تجربه خاصی در زمینه استفاده از تن ماهی دارید یا غذای جدید و خوشمزه‌ای با تن ماهی درست می‌کنید، خوشحال می‌شویم در بخش نظرات با خوانندگان مجله فودکس به اشتراک گذارید.

سوالات متداول

آیا خوردن کنسرو تن ماهی مفید است؟

کنسرو ماهی غذایی سالم و سرشار از پروتئین است. داشتن پروتئین کافی، انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب امگا۳ از ویژگی‌های تغذیه‌ای تن ماهی هستند. ویتامین آ، ویتامین دی، آهن، فسفر، سلنیوم از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی آن محسوب می‌شوند. اگرچه باید این نکته را در نظر داشته باشید که در خوردن غذاهای کنسروی زیاده‌روی نکنید و مواد غذایی تازه را به مقدار بیشتری در برنامه غذایی بگنجانید.

کدام کشور بیشترین مصرف کننده کنسرو تن ماهی است؟

آمار‌ها نشان می‌دهند که ایالات متحده آمریکا بزرگ‌ترین مصرف‌کننده تن ماهی در تمام دنیا است. اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا و ژاپن به ترتیب ۵۱درصد، ۳۱درصد و ۶درصد از کل کنسروهای تن تولیدشده در دنیا را مصرف می‌کنند. گرایش آمریکایی به مصرف غذاهای فوری و آماده را می‌توان یکی از دلایل این آمار دانست.

کدام تن ماهی خوشمزه‌تر است؟

بلوفین خوشمزه‌ترین ماهی تن موجود در جهان است و در معروف‌ترین رستوران‌های سوشی از این نوع تن استفاده می‌کنند. مقدار چربی و پروتئین در این ماهی متناسب است و طعم دلپذیری را در دهان ایجاد می‌کند.