بستنی یکی از دسرهای خوش‌طعمی است که همواره طرفداران بسیاری دارد، به‌طوری‌که پای ثابت بیشتر مهمانی‌ها، جشن‌ها و مراسم‌های ویژه است. اما آیا تابه‌حال از خود پرسیده‌اید این دسر جادویی کی و کجا تولید شده است؟ اصلاً می‌دانید کدام شرکت‌های بستنی سازی در ایران فعالیت دارند؟ رتبه این شرکت‌ها در جهان و بازارهای جهانی به چه شکل است؟ آیا می‌دانستید در حدود 100 کارخانه بستنی در ایران وجود دارد؟
اگر برای شما هم این موضوعات جالب‌توجه است پیشنهاد می‌کنیم تا آخر این مقاله با ما همراه باشید. چراکه به تمامی سؤالات و ابهامات این موضوع پاسخ داده می‌شود و در نهایت با کلی شگفتی روبه‌رو خواهید شد.
تاریخچه بستنی در جهان
ردپای اولین بستنی‌ها در ایران باستان یافت شده است. حدود 2.500 سال پیش در ایران، آب شیرین شده و منجمد را که در فضاهای مخصوص در زیرزمین خانه‌ها نگهداری می‌کردند را به قطعات کوچک آسیاب می‌کردند. سپس مواد به‌دست‌آمده را به همراه چاشنی یا میوه‌های مختلف تزئین می‌کردند. رفته‌رفته سنت تولید بستنی به‌آرامی به امپراتوری روم و یونان رسید؛ اما بستنی دسری ارزان نبود. به همین دلیل تنها در خانواده‌های سلطنتی و اعیان و اشراف سرو می‌شد.
طی قرن سیزدهم و چهاردهم، ایتالیا مرکز تجارت با خاورمیانه و آسیا بود. این مراودات منجر به آشنایی اروپایی‌ها با طرز تهیه بستنی شد و در نهایت بستنی بهعنوان یک دسر تابستانی به‌آرامی در سراسر اروپا رواج یافت. فروشندگان خیابانی آمریکای شمالی تنها چند دهه پس از فرانسه و انگلیس شروع به فروش بستنی کردند و به این طریق این دسر خوشمزه در سراسر جهان حضور پیدا کرد.
تاریخچه بستنی در ایران
مردم امپراتوری ایران اولین کسانی بودند که شروع به ساخت بستنی کردند. ۴۰۰ سال قبل از میلاد، ایرانیان دستور بستنی را برای خانواده سلطنتی خود اختراع کردند. بستنی سلطنتی از گلاب سرد، ورمیشل، زعفران، میوه‌ها و طعم‌های شیرین دیگر تشکیل شده بود. عموم مردم نیز آب یا شیره انگور را روی برف می‌ریختند و در تابستان‌های گرم می‌خوردند.
تاریخچه صنعت بستنی سازی
بستنی یک محصول لبنی است که با شکر یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی شیرین می‌شود. درگذشته این دسر گران‌قیمت به دلیل سخت بودن مراحل ساخت و نگهداری آن تنها به شکل خرد و فصلی تهیه می‌شد. راه‌حل این مشکل در سال ۱۹۲۶ با روی کار آمدن فریزرهای الکتریکی به جهان ارائه شد. این امر به تولیدکنندگان صنعتی امکان داد تا شروع به تولید انبوه کنند و در نهایت قیمت تمام‌شده این محصول کاهش پیدا کرد. امروزه بستنی‌های مختلفی توسط شرکت‌های حاضر در بازار تهیه و تولید می‌شود؛ همانند بستنی سفت، بستنی نرم، بستنی سبک، بستنی کم‌چرب و انواع دیگر آن. به دلیل دردسترس‌بودن بستنی با طعم مختلف در همه فصول، این صنعت توانست پیشرفت چشمگیری پیدا کند.
اولین شرکت های بستنی سازی در ایران
رتبه اول بستنی‌سازی در جهان متعلق به یک شرکت بلژیکی است که با برند مگنوم به عنوان یکی از برند های بستنی ایران شناخته می‌شود اما بر اساس گزارش فوربس، گروه لبنیات میهن در رتبه دهم جهان قرار دارد. این هلدینگ با حدود نیم‌قرن سابقه و بهعنوان اولین تولیدکننده صنعتی بستنی در ایران شناخته می‌شود. گروه لبنیات میهن در حال حاضر بزرگترین شرکت مواد غذایی، لبنیات و بستنی در منطقه خاورمیانه است و به کشورهای عراق، کویت، امارات، بحرین، یمن و چند کشور دیگر صادرات دارد. تنوع و کیفیت بالا محصولات این شرکت باعث محبوبیت و موفقیت بالای آن در سراسر خاورمیانه شده است. همچنین نام این مجموعه در میان برترین برندهای تولیدکننده مواد غذایی ایران نیز دیده می‌شود. اگر علاقه دارید تا با این عنوان بیشتر آشنا شوید مروری بر مقاله برندهای غذایی معروف ایران داشته باشید.
برترین شرکت‌های بستنی سازی در ایران
به‌طورکلی بیش از 100 شرکت سازنده بستنی در ایران وجود دارند که به شکل مختلفی مشغول فعالیت‌اند که در ادامه با آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم:
گروه لبنی میهن
اولین و برترین برند تولیدکننده بستنی در ایران، گروه صنعتی میهن است. این مجموعه در سال ۱۳۵۴ تأسیس شد و تنها باگذشت چند سال، ۵۰ درصد از سهم بازار بستنی ایران را تصاحب کرد. این هلدینگ در زمینه تولید انواع بستنی، کره، خامه، شیر و پنیر فعالیت دارد. میهن بیش از ۱۵ نوع بستنی تولید و عرضه کرده است که عموماً با نام‌های پریما، میرکس، سالار، فروتاره، بیسکوئیتو، خانواده، ماست بستنی و چندین مورد دیگر شناخته می‌شوند. بستنی قیفی میهن یکی از معروفترین بستنی‌ها در بازار است.
گروه لبنی کاله
دومین شرکت تولیدکننده محصولات لبنی در سراسر ایران، شرکت کاله است که از زیرمجموعه‌های هلدینگ سولیکو است. این مجموعه در سال ۱۳۷۰ در شهر آمل تأسیس شد و انواع ماست، دوغ، پنیر، کره و سایر محصولات لبنی را تولید می‌کند. این شرکت بیش از ۱۱ نوع بستنی و دسر سرد را در طعم و حجم‌های مختلف تولید کرده است.
گروه لبنی دمینو
مجموعه دومینو در سال ۱۳۹۰ توسط برخی از مالکان و سهام‌داران شرکت میهن تأسیس شد. این گروه با واردکردن تجهیزات به‌روز از کشورهای همچون آلمان، دانمارک و سوئد که در صنعت بستنی سازی در جهان صاحب‌نام و اعتبارند، آغاز به کار کرد. این گروه یکی از برترین شرکت‌های بستنی سازی در ایران است که انواع شیر، خامه، پنیر، بستنی و دسر نوشیدنی تولید می‌کند.
مجموعه لبن دشت و شیر دشت با نام تجاری چوبان
شرکت لبن دشت و شیر دشت در سال ۱۳۷۶ با تولید ماست و دوغ فعالیت خود را آغاز کرد. در حال حاضر این شرکت بیش از ۷۰ نوع محصول لبنی تولید کرده که بستنی یکی از محصولات گروه چوپان است. انواع بستنی لیتری، قیفی و آلاسکا از جمله مواردی هستند که در این مجموعه تولید می‌شوند.
شرکت رضوان شکلات با نام تجاری باراکا
شرکت رضوان شکلات که بیشتر افراد این مجموعه را با نام باراکا می‌شناسند، یکی از زیرمجموعه‌های است که در تولید بستنی در ایران نقش بسیار مهمی دارد. این مجموعه شکلات، روکش بستنی و دیگر مواد اولیه مشابه را برای شرکت‌های معتبر تأمین می‌کند.
مجموعه لبنیات پاستوریزه پاک
اولین شرکت تولیدکننده لبنیات در ایران، مجموعه لبنیات پاستوریزه پاک است. این گروه در سال ۱۳۳۸ با نام تجاری پاک به بازار هدف معرفی شد و انواع ماست، دوغ، شیر، پنیر و دسر را روانه بازار کرد. بستنی شرکت پاک با ۱۴ مدل و طعم در فروشگاه‌های مختلف عرضه می‌شوند.
صنایع شیر تهران شهداد با نام تجاری وارنا
شرکت صنایع شیر تهران شهداد در سال ۱۳۸۶ در شهرستان ورامین تهران با برترین امکانات روز دنیا آغاز به کار کرد. این شرکت محصولات لبنی همچون انواع شیر، بستنی، خامه، ماست، پنیر و دوغ را تولید می‌کنند. انواع بستنی لیوانی، چوبی، قیفی و لیتری از جمله بستنی‌های تولیدشده توسط شرکت وارنا است.
شرکت زرین غزال با نام تجاری دایتی
یکی دیگر از شرکت‌های بستنی سازی در ایران مجموعه دایتی است. این گروه در سال ۱۳۸۴ با تولید انواع بستنی وانیلی، کاکائویی، میوه‌ای، کاراملی و شکلاتی به صنعت بستنی سازی ایران ورود پیدا کرد. در آخر با تولید انواع محصولات لبنی با نام تجاری آپادا به فعالیت خود ادامه داد.
شرکت بستنی رعنا غزال
مجموعه رعنا غزال در سال ۱۳۶۲ در اصفهان به لیست شرکت‌های بستنی سازی ایران افزوده شد. این گروه، تولیدکننده انواع بستنی‌های میوه‌ای، یخی، شکلاتی، وانیلی و لیتری است.
گروه لبنی به تک
به تک در سال ۱۳۶۸، با ادغام دو مجموعه بیتا و پاکیزه کار در منطقه شهریار تهران به صنعت بستنی سازی ایران معرفی شد. این مجموعه انواع محصولات لبنی و دسرهای خنک را تولید می‌کنند و بیش از ۱۶ نوع بستنی در طعم و حجم‌های مختلفی را روانه بازار کرده است.
گروه لبنی رامک بیتا
این شرکت را که عموم مردم با نام رامک می‌شناسند، در سال ۱۳۸۴ بهعنوان یکی دیگر از شرکت‌های سازنده بستنی در ایران فعالیت خود را آغاز کرد. این مجموعه به‌صورت تخصصی به تولید انواع بستنی پرداخت.
گروه لبنی پگاه کرمان
این مجموعه در سال ۱۳۶۱، با تولید انواع محصولات لبنی وارد صنعت بستنی سازی ایران شد. انواع دوغ، پنیر، کره، ماست، شیر، خامه، کشک، بستنی و سایر محصولات لبنی را تولید می‌کند. همچنین این شرکت در طی چند دوره بهعنوان تولیدکننده برتر استانی چندین لوح تقدیر و نشان افتخار را دریافت کرده است.
مجموعه غذایی گروه پاندا
یکی دیگر از کارخانه های بستنی سازی در ایران، مجموعه غذایی پاندا است. این گروه در سال ۱۳۹۳ به ثبت رسید و فعالیت خود را با تولید انواع بستنی، کره و شیر آغاز کرد.
گروه لبنی زالی
گروه لبنی زالی در سال ۱۳۶۰ با تولید انواع محصولات لبنی به بازار مواد غذایی کشور معرفی شد. علاوه بر این شرکت در سال ۱۳۹۴ با به‌کارگیری ماشین‌آلات پیشرفته گام بزرگی در صنعت بستنی سازی ایران برداشت و انواع مختلفی از بستنی را تولید و عرضه کرد.
شرکت فرآورده‌های لبنی نعمت البرز ایرانیان با نام تجاری نعمت
حتماً نام فروشگاه‌های زنجیره‌ای بستنی نعمت را شنیده‌اید. این مجموعه در سال ۱۳۹۴ بهعنوان یکی از شرکت‌های سازنده بستنی در ایران شروع به کار کرد. همچنین انواع بستنی سنتی، وانیلی و میوه‌ای را تهیه و تولید می‌کند.
شرکت اطمینان آذر گل (پشمک حاجی عبدالله)
یکی دیگر از شرکت‌های نام آشنا در تهیه و تولید بستنی در ایران شرکت اطمینان آذر گل است که عموم مردم با نام پشمک حاجی عبدالله آن را می‌شناسند. این مجموعه در سال ۱۳۳۰ به شکل سنتی به تهیه انواع شکلات، پشمک و نوقا مشغول بود؛ اما در سال ۱۳۷۲ به‌صورت صنعتی آغاز به کار کرد و بستنی نیز به فهرست تولیدات آن اضافه شد.
شرکت بستنی سازی کی سان
این شرکت یکی از بزرگترین تولیدکنندگان بستنی در ایران است که بیش از ۱۳۰ مدل بستنی را با طعم‌های مختلف به شکل فله تولید و عرضه می‌کند.
شرکت‌های تولیدکننده بستنی در ایران
در کنار همه شرکت‌های نام آشنا چندین شرکت معتبر دیگر مشغول تهیه و توزیع انواع بستنی هستند که نام آن‌ها در ادامه بیان شده است:
شرکت لبنی وانیلا، شرکت لبنی طولی کولاک، شرکت عسل تغذیه خراسان، مجموعه غذایی دنیای شیرین، شرکت زر ریحان ظفر، گروه تولیدی سابینه سرد خزر، بستنی مهر اصفهان، بستنی روزبه، شهر سلامتی بهرام (بکر) ، بهاره همدان، کیمیای کویر، رز کاسپین، نیما طلایی گنبد، شرکت بستنی و لبنیات بهاران گل، شرکت بستنی سازی پوپ، گروه لبنی بستنی روز، بستنی مهر، سروش مهر ارشیا، شرکت غذایی مرال‌پرور اسپاندال، گروه تولیدی بهخوش، شرکت صنایع غذایی، مشهد گل یخ، شرکت بستنی سازی پانیز جنوب، شرکت آرین لبن تشریفات، صمیم نوش امید افرین، شرکت چهار فصل خیام خمین، اشان شیر شمال، سرای شکرریز، بستنی سازی نوبهار، بستنی جوان کیمیا، بستنی دوستی تبریز، شرکت لبنی تولی کولاک، گروه شکلات تکناز، شرکت سرما پخش تالش، شرکت تولیدی بستنی لانوس، بستنی سازی بیستون، ریحان تگرگ اصفهان، شرکت فرآورده‌های لبنی کوهسر طرقبه، شرکت گلشهد، شرکت فرآورده‌های غذایی نازلی لبن، شرکت نیکان نوش البرز، آریا نوش توس، شرکت بستنی و لبنیات گلدنا، شرکت شایان نوش دلنشین سبلان، گروه تولیدی بستنی حیدر بابا، گل یخ تبریز، مهرکوش فارس، شرکت پاستوریزه بستنی نسیم میبد، شرکت نوش گل‌ها، شرکت زرین لبنیات تاراز، شرکت شیرین لبن آبیدر الوند، شرکت محشر، شرکت آیسان گلستان، شرکت فراورده‌های لبنی ستاره طلایی گلستان، آیس پک ایرانیان، شرکت بستنی مهرگان شمال، شرکت فراورده‌های لبنی میهمان، شرکت فراورده‌های لبنی و پاستوریزه بستنی کاستر، شرکت پاک خوش ساری، بستنی وحید، شرکت میسان، ماهان عسل آذر، شرکت شاد، صنایع شیر پاستوریزه یزد، شرکت سامان سلامت، گروه خوشمزه (ب ب کا)، شرکت مهد، تعاونی بستنی عسل، پیام شیر آریا کویر، بستنی آذر گل سرای، فراورده‌های لبنی آمل (صالح)، صنایع لبنی نگین لارستان، ساحل دشت سپاهان و شرکت میبد سپید.
حرف آخر
در ایران بیش از ۱۰۰تولیدکننده، شرکت یا کارخانه بستنی سازی وجود دارد که چند شرکت نامشان به شکل برند درآمده است و در سطح جهان حرفی برای گفتن دارند. میهن، دومینو، به تک، دایتی، کاله، چوپان، وارنا، پاک، رامک و پگاه چند نمونه از برترین شرکت‌های بستنی سازی در ایران هستند.
در این مقاله سعی کردیم شما را با تاریخچه بستنی سازی، صنعتی‌شدن این حرفه و شرکت‌های بستنی سازی در ایران آشنا کنیم. به همین منظور نام اولین و برترین تولیدکنندگان این صنعت را با هم مرور کردیم و با چندوچون این صنعت در ایران و جهان آشنا شدیم. امیدواریم که به‌تمامی کنجکاوی‌های شما پاسخ داده باشیم.
سؤالات متداول
اولین بستنی در ایران در چه سالی تولید شد؟
تاریخچه دقیقی برای ساخت اولین بستنی نه در ایران و نه در جهان وجود ندارد؛ اما طبق اطلاعات به‌دست‌آمده اولین دسر که بتوان نام آن را بستنی گذاشت، حدود 2.500 سال پیش در ایران شکل گرفته است.
معروفترین برند ایرانی که در ردهبندی جهانی هم شناخته شده است، کدام شرکت است؟
مجموعه میهن در رتبهبندی جهانی در مقام دهم قرار دارد؛ اما در داخل کشور بهعنوان اولین و برترین تولیدکننده صنعتی بستنی و محصولات لبنی است.
تولید بستنی در چه سالی تجاری‌سازی و صنعتی شد؟
در سال ۱۹۲۶، با روی کار آمدن فریزرهای الکتریکی، تولیدکنندگان توانستند مشکلات گذشته را مرتفع کنند و به تولید انبوه برسند.
