آماده هستید کمی سراغ خاطرات خوشمزه و قدیمی برویم؟ یادتان می‌آید در سفرهایی که به مناطق مختلف رفته‌اید، طعم کدام غذا هنوز زیر دندان شما باقی مانده است؟! چه غذایی باعث شده آن لحظه‌ای که در حال چشیدنش هستید، از طعم و مزه‌اش، آمیخته‌ای از حس‌های عجیب اما لذت‌بخش را تجربه کنید؟ شاید حسی شبیه یک‌تکه از بهشت بعد از چشیدن یک غذای خوشمزه در ذهنتان زنده شده است.
شاید بعد از چشیدن طعم آن شیرینی لطیف محلی، به ناگهان یاد خاطرات کودکی افتاده‌اید و درحالی‌که همچنان روی صندلی نشسته‌اید و در دهانتان یک‌تکه شیرینی محلی دارید، در دشت خیال سرسبز بچگی دویدید. غذایی که جویدن هر جزئی از آن باعث شده خیال‌پردازی کنید. رؤیا بسازید، در کوچه‌پس‌کوچه‌های خیال قدم بزنید و از هر گوشه پنهان و پیدایش صدای موسیقی محبوبتان به گوش برسد. همه اینها فقط به‌خاطر آن غذایی خوشمزه‌ای است که روی میز و درست روبه‌روی شما قرار گرفته و فقط چند قاشق از آن را چشیده‌اید.
واژه گردشگری، یک واژه آشنا در فرهنگ لغت و زندگی ماست و ترکیب آن بهصورت گردشگری غذایی یک ساختار خوشمزه اما مهم است! گردشگری غذایی یکی از شاخه‌های صنعت گردشگری است و نقش مهمی در رونق کلی صنعت گردشگری دارد. شما هم دوست دارید اطلاعات بیشتری درباره گردشگری غذایی، پیشینه آن و گردشگری غذا در ایران کسب کنید؟ پس تا پایان همراه ما در این مقاله از مجله فودکس باشید.
گردشگری غذا در جهان
اجازه دهید آشنایی بیشتر با گردشگری غذا را از صحبت درباره تعریف و مفهوم این شاخه از صنعت آغاز کنیم. گردشگری غذایی یعنی سفر به انگیزه غذا؛ یک فعالیت گردشگری که حول بازدید از رستوران‌ها و چشیدن غذا در یک مقصد موردنظر می‌چرخد. درواقع، در این سبک سفر، فعالیت‌های مرتبط با غذا دلیل اصلی سفر یک فرد است. این سفر نوعی گردشگری است که هدف اصلی آن چشیدن طعم غذاهای محلی مختلف کشورها و مناطق خواهد بود. همچنین بهعنوان گردشگری آشپزی (Culinary Tourism) هم شناخته میشود.
این سبک سفر امروزه به یک بخش بزرگ و مهمی از تجربه کلی توریست هنگام بازدید از شهرها، کشورها و مناطق مختلف تبدیل شده است. اعتقاد بر این است که در نظر گردشگران و برای رتبه‌بندی شهر و کشور مقصد، غذا هم در کنار آب‌وهوا، محل اقامت و مناظر اهمیت دارد. گردشگری غذایی در سال ۲۰۰۱ و پس از آن که اریک ولف، رئیس انجمن جهانی سفر با غذا، مقالهای در این زمینه نوشت، موردتوجه واقع شد. در بخش بعدی اطلاعات کامل‌تری درباره پیشینه گردشگری غذا با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
برای آشنایی بیشتر درباره گردشگری غذا در جهان، در مطلبی دیگر از فودکس، نگاه دقیق‌تری به این موضوع داشته‌ایم.
پیشینه گردشگری غذا
سال ۱۹۹۸، لوسی لانگ، برای اولینبار اصطلاح نسبتاً جدید «گردشگری غذایی» را بهعنوان فعالیتی عمدی و اکتشافی که منجر به شناخت غذاهای دیگر میشود، معرفی کرد. مشارکتی که شامل مصرف، تهیه و ارائه یک ماده غذایی، آشپزی، سیستم غذا یا سبک غذا خوردن است. لانگ در تعریفی که برای آشنایی بیشتر با گردشگری غذا بیان کرده است، می‌گوید: «به یک سیستم آشپزی تعلق داشته باشید که متعلق به خود شما نیست». این تعریف نشان‌دهنده سفر به‌قصد تجربه فرهنگ‌های دیگر از طریق غذای آنهاست.
برخلاف تعریف لانگ، انجمن بین‌المللی گردشگری آشپزی (ICTA) گردشگری غذایی را این‌گونه تعریف می‌کند: «پیگیری تجربه‌های آشپزی منحصربه‌فرد و به‌یادماندنی از همه نوع که اغلب در حین سفر اتفاق می‌افتد، اما می‌توان در خانه هم یک گردشگر غذا بود.»
این تعریف، گردشگری غذایی را در معنای وسیع آن توضیح می‌دهد و شامل تمام تجربیات آشپزی؛ از رستوران‌های چندستاره و بین‌المللی تا نانوایی‌های محلی یا مدارس آشپزی میشود. علاوه بر این، ICTA توضیح می‌دهد که ساکنان محلی می‌توانند به‌راحتی با شکستن روال همیشگی غذاخوردن خود و امتحان رستوران‌های جدید، به زنجیره گردشگران غذایی بپیوندند.
غذا حتی می‌تواند نقش بسیار مهمی در بازاریابی و تبلیغات هم داشته باشد. مطلبی درباره بازاریابی با ۹ ترند غذا و نوشیدنی بخوانید تا اطلاعات بیشتری درباره این موضوع کسب کنید.
گردشگری غذایی به انگلیسی
همان‌طور که گفتیم، گردشگری غذایی را بهعنوان گردشگری آشپزی هم می‌شناسند. همچنین در زبان بین‌الملل و انگلیسی هم، چند عنوان مختلف برای آن در نظر گرفته‌اند. هرکدام از عناوین به یک مفهوم واحد و همان تعریفی که تا اینجا درباره آن صحبت کردیم، اشاره می‌کنند. گردشگری غذا به انگلیسی شامل عناوین culinary tourism, food tourism, gastronomy tourism است.
مزایا و معایب گردشگری غذایی
تأثیر گردشگری غذا می‌تواند برای رشد اقتصاد محلی مفید باشد. با‌این‌حال مزایا و معایبی دارد که هرکدام در جایگاه خود قابل‌توجه هستند. برای مثال بسیار مهم است که گردشگری غذایی بهصورت پایدار انجام شود و هویت فرهنگی مقصد را حفظ کند. کسانی که در این صنعت شاغل هستند، باید مهارتها و دانش خود را برای متعادل کردن مزایای گردشگری غذا توسعه دهند و درعینحال معایب بالقوه منفی آن را محدود کنند. برای آشنایی بیشتر، نگاه دقیق‌تری به مزایای گردشگری غذایی و معایب آن بیندازیم.
مزایای گردشگری غذایی
گردشگران غذایی حدود ۲۵ درصد از بودجه سفر خود را صرف غذا و نوشیدنی می‌کنند. این کار می‌تواند به معنای افزایش سود برای یک جامعه محلی و همچنین بودجه دولت محلی به‌خاطر مالیات‌های اعمال‌شده بر هر کالایی باشد که توسط گردشگران خریده میشود. این افزایش درآمد به دولت‌های محلی امکان سرمایه‌گذاری در بازاریابی برای گردشگران را می‌دهد و به نوبه خود سود مغازه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها و خدمات حمل‌ونقل محلی را افزایش خواهد داد. افزایش توریسم آشپزی همچنین عامل مهمی برای القای غرور فرهنگی به مردم محلی است و به‌ویژه در مناطق روستایی با فعالیت اقتصادی پایین کمک می‌کند تا نرخ بیکاری، کاهش چشم‌گیری داشته باشد.
معایب گردشگری غذایی
اگرچه گردشگری غذا اثرات مطلوب بسیاری بر جامعه محلی می‌گذارد، اما در برخی موارد ممکن است نکات منفی آن بیشتر از نقاط مثبت باشد. برای جوامعی که از کمبود منابع طبیعی مثل غذا، آب و برق رنج می‌برند، گردشگری می‌تواند بر زندگی افراد جامعه تأثیر منفی بگذارد. برای مثال، ممکن است آب شیرین را به محصولات کشاورزی هدایت کنند تا تقاضای گردشگران برای غذا حفظ شود، درحالی‌که این کار باعث میشود توانایی مردم محلی برای داشتن آب شیرین و غذا کاهش پیدا کند.
برخی از جوامع ممکن است با ازدست‌دادن هویت فرهنگی روبرو شوند، زیرا اقتصاد محلی به حمایت از نیازهای گردشگران تبدیل میشود. ممکن است رستوران‌ها از سرو غذاهای محلی خودداری کنند و منوها را مطابق با نیازهای آشپزی گردشگران تغییر دهند. در برخی موارد، هجوم گردشگران می‌تواند قیمت کالاها و خدمات را بالا ببرد. این کار بسیاری از مردم محلی را مجبور به ترک جوامع خود می‌کند و در نتیجه شخصیت منحصربه‌فرد یک جامعه را از بین می‌برد.
۶ ایده بازاریابی لذیذ برای شرکت‌های غذایی و آشامیدنی چیست؟ مطلبی با همین عنوان را از مجله فودکس بخوانید تا با این ایده‌ها آشنا شوید.
گردشگری غذا در ایران چگونه است؟
امروزه همان‌طور که گردشگری در ایران به جایگاه بسیار مهمی رسیده و توجه‌های زیادی را به سمت خود جلب کرده است، گردشگری غذایی هم اهمیت پیدا کرده است. این در شرایطی است که کمتر نام و نشانی از پیشینه غذاهای محلی و فرهنگ غذایی ایرانی در مراکز پذیرایی گردشگری ایرانی به چشم می‌‌خورد.
ازآنجایی‌که تنوع و فرهنگ غذایی ایرانی در هر نقطه و شهر بسیار زیاد و گسترده است، می‌توان از پتانسیل این شاخه گردشگری در ایران، بیش از اینها انتظار داشت. به همین دلیل است که در آموزش‌های جدیدی که برای راهنمایان گردشگری در نظر گرفته میشود، تلاش میشود تا راهنمایان و مسئولانی که در این حوزه حضور دارند، توجه گردشگران، خصوصاً گردشگران خارجی را تنها به چند مورد محدود نکنند. در همین راستا، جشنواره‌های غذایی زیادی در محیط‌های روستایی و شهری برگزار میشود تا بتوان تنوع غذایی و فرهنگ‌های آشپزی شهرها و روستا‌های مختلف را به مردم ایران و جهان معرفی کرد. گردشگری غذا زمینه توسعه اقتصاد محلی و اشتغال‌زایی در مناطق محروم را فراهم می‌کند. این موضوع می‌تواند مهم‌ترین عامل توجه به آن باشد. کاهش میزان ابتلا به مسمومیت‌های غذایی، استفاده از غذاهای محلی و آشنایی بیشتر با فرهنگ و تاریخ مردم منطقه هم از دیگر عوامل مهمی است که باعث شده گردشگری غذا در ایران موردتوجه باشد.
آنچه گفتیم تنها اشاره مختصری به گردشگری غذا در ایران بود.
حرف آخر
درباره گردشگری غذایی، پیشینه آن و مفهوم این شاخه از گردشگری توضیح دادیم. گفتیم که گردشگری غذایی، نوعی گردشگری است که در آن هدف اصلی از سفر، چشیدن طعم غذاهای جدید، محلی و آشنایی با فرهنگ غذایی مختلف در دیگر نقاط جهان است. شما چه اطلاعات دیگری درباره گردشگری غذایی دارید؟ اکنون که با مفهوم این نوع گردشگری آشنا شدید، چه تجربه یا نکاتی را درباره این نوع گردشگری داشته‌اید؟ تجربه‌ها، اطلاعات و دانش خود را با ما در فودکس به اشتراک بگذارید.
سؤالات متداول
گردشگری غذایی چیست؟
گردشگری غذایی یعنی سفر به انگیزه غذا، یک فعالیت گردشگری است که حول بازدید از رستوران‌ها و چشیدن غذا در یک مقصد موردنظر می‌چرخد. درواقع، در این سبک سفر، فعالیت‌های مرتبط با غذا دلیل اصلی سفر یک فرد است.
پیشینه گردشگری غذا از کجا آغاز شد؟
سال ۱۹۹۸، لوسی لانگ، برای اولینبار اصطلاح نسبتاً جدید «گردشگری غذایی» را بهعنوان فعالیتی عمدی و اکتشافی که منجر به شناخت غذاهای دیگر میشود، معرفی کرد. مشارکتی که شامل مصرف، تهیه و ارائه یک ماده غذایی، آشپزی، سیستم غذا یا سبک غذا خوردن است. بعد از آن، گردشگری غذایی در سال ۲۰۰۱ پس از آن که اریک ولف، رئیس انجمن جهانی سفر با غذا، مقالهای در این زمینه نوشت، موردتوجه واقع شد.
گردشگری غذایی پایدار چیست؟
بسیار مهم است که گردشگری غذایی بهصورت پایدار انجام شود و هویت فرهنگی مقصد را حفظ کند. نباید به بهانه گردشگری غذایی، کشاورزی، محیطزیست، محل زندگی مردم محلی و طبیعت منطقه به خطر بیفتد. کسانی که در این صنعت شاغل هستند، باید مهارتها و دانش خود را برای متعادل کردن مزایای گردشگری غذا توسعه دهند و درعینحال معایب بالقوه منفی آن را محدود کنند.
