ماهی بسیار فسادپذیر است و کنسرو کردن یکی از روش‌هایی است که می‌توان این ماده غذایی باارزش را برای مدت طولانی‌تری نگهداری کرد. کنسرو ماهی یک ماده غذایی محبوب در سراسر جهان است که فرایند تولید جالب و پیچیده‌ای دارد. مراحل مختلفی برای تولید کنسرو ماهی طی میشود که خیال تولید کنندگان از ایمنی و کیفیت محصول نهایی راحت شود. اینکه کنسرو ماهی چگونه درست می شود و مراحل تولید کنسرو ماهی چیست، موضوع مورد بحث ما در این مقاله از مجله فودکس است. در این مقاله هر مرحله را با جزئیات به شما توضیح می‌دهیم. اگر نمی‌دانید که کنسرو ماهی چگونه درست می شود، حتما تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
تاریخچه کنسرو ماهی در جهان
کلمه کنسرو از ریشه لغت لاتین Conserver به معنی محافظت کردن گرفته شده است. جرقه کنسروکردن مواد غذایی در جنگ‌های ناپلئونی توسط نیکولاس آپرت فرانسوی زده شد. بعد از آن، صنعت کنسرو سازی در بخش‌های مختلف جهان گسترش پیدا کرد که کشورهای آمریکا در تولید کنسرو ماهی پیش رو بودند. ازآنجایی‌که در ایران کنسرو ماهی را با نام تن ماهی می‌شناسند، پیشنهاد می‌کنیم تاریخچه تن ماهی در ایران را بخوانید و اطلاعات بیشتری در این مورد کسب کنید.
اولین کنسرو ماهی در جهان متعلق به گونه ساردین ماهیان است. ماهی ساردین را اولین بار آمریکایی‌ها کنسرو کردند و سال‌ها طول کشید که ماهی تن بتواند محبوبیت پیدا کند. صید بیش از اندازه ساردین باعث شد که ماهی کافی برای کنسرو کردن وجود نداشته باشد و تولیدکنندگان از تن ماهیان برای کنسرو کردن استفاده کنند. در سال ۱۹۰۳، اولین کنسرو تن ماهی توسط پاورز هالفیل تولید شد و تا سال ۱۹۲۴ پیشرفت چشمگیری کرد. در حال حاضر نیز کنسرو ماهی و کارخانه‌های تولید کنسرو ماهی بخش مهمی از صنعت تولید غذا در جهان محسوب می‌شوند. برای کسب اطلاعت بیشتر درباره تاریخچه کنسرو ماهی، حتما تاریخچه کنسرو تن ماهی را بخوانید.
مراحل تولید کنسرو ماهی: از دریا تا کارخانه
اگر به عمر مفید انواع گوشت در یخچال و فریزر نگاه کنید، متوجه اهمیت کنسرو کردن ماهی برای افزایش مدت زمان نگهداری آن می‌شوید. بسته به اینکه ماهی کم‌چرب یا پرچرب باشد، مدت زمان متفاوتی در یخچال و فریزر سالم می‌ماند. بااین‌حال، ماهی بسیار فسادپذیر است و سریع درگیر باکتری‌های بیماری زا و باکتری‌های فاسدکننده مواد غذایی میشود.
بهترین راهی که بشر توانسته برای نگهداری طولانی‌تر ماهی اختراع کند، کنسرو ماهی است. حالا می‌خواهیم ببینیم کنسرو ماهی چگونه درست می شود و کنسرو ماهی چه مراحلی را طی می‌کند که به‌دست شما برسد. برای درک بیشتر این فرایند، مراحل تولید کنسرو ماهی را از دریا شروع می‌کنیم.
صید ماهی و حمل به کارخانه کنسرو ماهی
وقتی به یک کنسرو ماهی آماده نگاه می‌کنید، چه چیزی می‌بینید؟ آیا می‌دانید صیاد اولین قدم را برای تهیه کنسرو ماهی برمی‌دارد؟ پس، اولین قدم در تولید کنسرو ماهی صید است! بستگی به اینکه صیاد می‌خواهد چه ماهی را صید کند، روش‌های متفاوتی را امتحان می‌کند. بعد از صید، ماهی‌ها با سرعت به کارخانه فراوری ماهی منتقل می‌شوند.
حمل و نقل یک مرحله بسیار مهم در فرایند تولید کنسرو ماهی است. اگر ماهی‌ها به‌موقع منتقل نشوند، احتمال فساد و آلودگی آنها بسیار بیشتر میشود. پس ماهی‌ها را خیلی سریع به کارخانه منتقل می‌کنند که جلوی فسادپذیری آنها را بگیرند. البته با پیشرفت تکنولوژی تا حدی این مشکل حل شده است و قایق‌ها تجهیزات زیادی برای سرد کردن و انجماد ماهی دارند.
تخلیه روده و شکم ماهی در سالن فراوری ماهی
تخلیه امعاء و احشا ماهی بخشی از کارهایی است که در این مرحله انجام می‌گیرد. این مرحله معمولا به‌صورت دستی یا با استفاده از ماشین آلات صنعتی انجام میشود. تخلیه روده و شکم ماهی یک فرایند بسیار مهم است که باید بادقت انجام شود، زیرا به حذف هرگونه آلودگی که ممکن است در ماهی وجود داشته باشد کمک می‌کند. علاوه‌براین، این کار کیفیت بافت و طعم محصول نهایی را بهبود می‌دهد.
در طول فرایند تخلیه روده و شکم ماهی، کارگران باید مراقب باشند که همه اندام‌های داخلی از جمله کبد، کیسه صفرا و روده‌ها را جدا کنند. ممکن است این اندام‌های داخلی حاوی باکتری‌های بیماری‌زایی باشند که در صورت حذف نشدن، افراد را بیمار کنند. به‌طورکلی، مسمومیت غذایی با خوردن چنین غذاهایی بیشتر اتفاق می‌افتد و بهتر است بدانید که در زمان مسمومیت چه کاری انجام دهید. در مقاله بعد از مسمومیت غذایی چه کنیم؟ راهکارهایی وجود دارد که به شما کمک می‌کنند راحت‌تر مسمومیت غذایی را پشت سر بگذارید.
مرحله پخت مقدماتی ماهی
به چند دلیل متفاوت، ماهی را قبل از کنسروکردن می‌پزند. اول اینکه با پختن ماهی باکتری‌های مضر از بین می‌روند و فعالیت‌های آنزیمی متوقف میشود. علاوه‌براین، مرحله پختن به تجزیه پروتئین‌های ماهی کمک کرده و آن را لطیف‌تر و خوش‌طعم‌تر می‌کند. معمولا پخت مقدماتی را با بخارپز کردن ماهی یا جوشاندن ماهی در آب انجام می‌دهند. البته قرار دادن ماهی در معرض هوای داغ نیز باعث پخته شدن ماهی میشود و در بین گزینه‌های مختلف پخت ماهی دیده میشود.
به طور کلی، این مرحله ماهی به مرحله بعدی که حذف استخوان‌های ماهی است کمک زیادی می‌کند و کار جداکردن استخوان و قسمت‌های اضافی ماهی راحت‌تر پیش می‌رود. البته مصرف غذاهای کنسروی زیاد پیشنهاد نمی‌شود و در مقاله غذاهای سالم کدامند؟ درباره کاهش مصرف غذاهای کنسروی صحبت شده است. بااین‌حال، نمی‌توان این حقیقت را نادیده گرفت که بدون غذاهای کنسروی بخش زیادی از مردم گرسنه می‌مانند و کنسروها جایگاه ویژه‌ای در فروشگاه‌های مواد غذایی دارند. پس حالا که می‌خواهید آنها را مصرف کنید، چه بهتر که سالم‌ترین نوع آن را مصرف کنید.
جدا کردن استخوان ماهی و تمیز کردن ماهی از هر نوع تیغ
بعد از اینکه ماهی پخته شد، تیغ راحت‌تر جدا میشود. تولیدکننده باید مطمئن شود که ماهی بدون تیغ به‌دست مشتری می‌رسد. به همین دلیل این مرحله با دقت زیادی انجام میشود و همه کارگران حواس خود را جمع می‌کنند که تیغی در بافت ماهی جا نگذارند. انجام دقیق این مرحله از خطرات احتمالی خفگی جلوگیری می‌کند.
جداکردن استخوان ماهی با دست یا ماشین‌آلات خودکار صنعتی انجام میشود. برای اینکه همه استخوان‌ها برداشته شوند و به گوشت ماهی آسیبی نرسد، مهارت و دقت نیاز است. همچنین کارگران باید مراقب باشند که غضروف و بافت همبند را که ممکن است وجود داشته باشد، جدا کنند.
قرار دادن ماهی در قوطی کنسرو و کنسرو کردن ماهی
در این مرحله ماهی را به همراه افزودنی‌هایی مانند آب یا آب نمک و روغن در قوطی کنسرو بسته‌بندی می‌کنند. قوطی را مهروموم می‌کنند و در معرض حرارت زیاد قرار می‌دهند تا قوطی استریل شود و از فساد ماهی جلوگیری کنند. قوطی‌ها باید به‌خوبی مهروموم شوند تا از ورود هوا و رطوبت کاملا جلوگیری شود. وجود هوا و رطوبت قاتل ماهی است و سریع آن را فاسد می‌کند. علاوه‌براین، قوطی‌ها باید تحت دما و حرارتی قرار بگیرند که همه باکتری‌های بیماری‌زا از بین می‌روند. کیفیت استرلیزاسیون قوطی‌های کنسرو ماهی، رابطه مستقیم با کیفیت کنسرو ماهی دارد.
خنک کردن قوطی کنسرو و برچسب‌گذاری آن
بعد از مهروموم کردن قوطی‌های کنسرو، ابتدا صبر می‌کنند که قوطی‌های کنسرو ماهی کاملا خنک شوند و حرارت زیاد خود را از دست بدهند. در طول فرایند خنک‌سازی، قوطی‌ها به‌آرامی خنک می‌شوند تا از هر نوع تغییر شکل یا آسیب به قوطی جلوگیری شود. بعد از آن، برچسب‌گذاری شروع میشود. اطلاعاتی مانند نوع ماهی، تاریخ تولید ماهی و تاریخ انقضا ماهی روی برچسب نوشته می‌شوند. این اطلاعات به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا کنسرو ماهی تازه و ایمنی را خریداری کنند.
بسته‌بندی و توزیع کنسرو ماهی
تمامی مراحل نشان می‌دهند که ماهی چگونه از دریا تا کارخانه تبدیل به کنسرو ماهی میشود. بعد از آن نوبت به رسیدن این کنسروها به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. مرحله نهایی در فرایند کنسروسازی، توزیع است. قوطی‌ها در جعبه بسته‌بندی شده و برای خرده‌فروشی‌ها ارسال می‌شوند.
حرف آخر
در این مقاله درباره اینکه کنسرو ماهی چگونه درست میشود، صحبت کردیم. حالا بهتر می‌دانید که یک کنسرو باید چه مراحلی را طی کند که شما بتوانید آن را به‌راحتی از فروشگاه خریداری کنید. با خواندن این مقاله نظرتان درباره قیمت کنسرو ماهی تغییر کرد؟ یا هنوز فکر می‌کنید که خرید کنسرو ماهی مقرون به‌صرفه نیست و مصرف ماهی تازه را ترجیح می‌دهید؟ خوشحال می‌شویم در بخش نظرات برای ما بنویسید که مصرف کنسرو ماهی چه جایگاهی در سبد غذایی خانواده شما دارد.
سوالات متداول
چگونه تن ماهی را بجوشانیم؟
مدت زمان جوشاندن غذاهای کنسروی را باید بعد از به جوش آمدن آب محاسبه کنید. معمولا ۱۰دقیقه برای جوشاندن تن ماهی و ازبین‌بردن سموم احتمالی آن که منجر به بوتولیسم می‌شوند، کافی است. بااین‌حال، کارخانه‌های تولیدکننده برای کسب اطمینان بیشتر و افزایش ایمنی مصرف کنسرو ماهی، مدت‌زمان ۲۰دقیقه را برای جوشاندن کنسرو تن ماهی پیشنهاد می‌دهند.
طرز تهیه تن ماهی خانگی چیست؟
پخت ماهی تن در خانه با چند مرحله ساده انجام میشود. تکههای ماهی که کاملا شسته و تمیز هستند را کف قابلمه روی هم بچینید و با آب، آبلیمو و مقدار نمک بپزید. در آخر نیز روی آن روغن زیتون یا روغن مایع بریزید. به همین راحتی میتوانید تن ماهی خانگی درست کنید.
ارزش غذایی تن ماهی چقدر است؟
در هر ۱۰۰ گرم تن ماهی، ۱۳۲ کالری و ۲۸ گرم پروتئین وجود دارد. این نشان می‌دهد که تن ماهی یک منبع فوق‌العاده برای تامین پروتئین موردنیاز بدن است. به‌ویژه اینکه تن ماهی هیچ نوع کربوهیدراتی ندارد و مقدار چربی آن 1,3گرم در هر 100 گرم است.
