حتماً پیش‌آمده بعد از خوردن غذا، خصوصاً وعده ظهر و غذاهای چرب احساس خوابآلودگی ناگهانی کرده‌اید. در بین ما ایرانی‌ها جمله طنزی وجود دارد که می‌گوید: «انگار تیر خوردم!» و دلمان می‌خواهد همان کنار سفره دراز بکشیم و خواب شیرینی را تجربه کنیم.
اما این خواب شیرین همیشه ممکن نیست. اکثر اوقات، ما در ساعات روتین کاری هستیم و باید بلافاصله بعد صرف غذا به کار، کلاس یا فعالیت خود بازگردیم. اما واقعاً علت خواب آلودگی بعد از غذا خوردن چیست؟ برای جواب سوال‌تان، همراه این مقاله از مجله فودکس باشید.
چرا بعد از غذا خوردن احساس خستگی می‌کنید؟
نگران نباشید! شما سالم هستید. این یک احساس رایج است که با عدم تمرکز فرد نیز همراه می‌شود. بسیار به این که چه غذایی، چگونه و چه مقدار خورده‌اید، بستگی دارد. حتی ساعت و میزان زمانی که صرف غذا خوردن می‌کنید، می‌تواند در بروز این احساس مؤثر باشد.
تاثیر نوع غذا بر خوابآلودگی
غذاهای غنی از پروتئین، پرچرب و پر از کربوهیدرات میتوانند این کار را با شما بکنند. سرتونین هورمونی است که باعث فعالیت‌های مربوط به خواب بدن شما می‌شود. تریپتوفان اسید آمینه‌ای است که به تولید سرتونین در بدن کمک می‌کند و در غذاهای شامل پروتئین‌ها یافت می‌شود. از طرف دیگر کربوهیدرات‌ها سلطان جذب تریپتوفان در بدن هستند. پس طبیعی است بعد از خوردن یک بشقاب پر از ماکارونی با سس گوشت خوابتان بیاید!
تریپتوفان در غذاهای زیر وجود دارد:
- ماهی
- پرندگان
- تخم‌مرغ
- اسفناج
- دانه‌ها
- شیر و لبنیات
- مشتقات سویا
همچنین غذاهایی که سطح بالایی از کربوهیدرات را دارا هستند:
- انواع پاستا و ماکارونی
- برنج
- نان سفید
- کیک، کلوچه و هرآنچه با آرد سفید طبخ می‌شود.
- ذرت
- شکر و آب‌نبات
- شیر
اگر کمی دقت کنید بسیاری از این موارد را به‌صورت هم‌زمان در وعده‌های غذایی خود صرف می‌کنید. با کمی دقت و برنامه‌ریزی می‌توانید هنگامی که نیاز به هشیاری و تمرکز دارید غذاهایی بخورید که برایتان خواب‌آور نباشند. مثلاً می‌توانید از مقاله غذاهای سالم کدام‌اند؟ و یا بهترین غذا برای شام چیست؟ برای تغییر رژیم غذایی خود استفاده کنید.
مطالعات مرتبط با علت خواب آلودگی پس از غذا
مطالعات زیادی در مورد علل مؤثر در خوابآلودگی بعد از غذا وجود دارد. یک نظریه می‌گوید هنگام گرسنگی بدن انسان و حیوان، فرد را هشیار نگه می‌دارد تا بتواند غذا تأمین کند. بعد از خوردن غذا این سیگنال هشیاری غیرفعال می‌شود و فرد احساس خوابآلودگی می‌کند.
تحقیقات دیگری گردش خون را عامل خوابآلودگی می‌داند. به این صورت که بدن تمام توجه خود را بر روی دستگاه گوارش می‌گذارد تا با خون‌رسانی دقیق عمل هضم غذا را به‌درستی انجام دهد. این باعث افت متناظر خون‌رسانی به مغز می‌شود و بی‌حالی و خستگی را تداعی می‌کند.
مطالعه دیگر در سال ۲۰۱۸ بر روی رانندگان کامیون نشان داد، افرادی که در رژیم غذایی خود از سبزی‌ها، روغن زیتون و مواد کم کربوهیدرات مصرف می‌کنند در مقایسه با رانندگانی که از فست‌فودها و غذاهای فرآوری‌شده استفاده می‌کنند، کمتر احساس خوابآلودگی بعد از صرف غذا می‌کنند و حتی آمار تصادفات کمتری دارند.
تاثیر میزان غذای صرف شده بر خواب آلودگی
هرچقدر وعده غذایی حجیم‌تری بخورید احتمال خوابآلودگی شما بیشتر خواهد بود. پس توصیه می‌شود هنگامی که نیاز دارید تا هشیار و سرحال باشید، وعده غذایی کوچک‌تر و سبک‌تری را انتخاب کنید.
همچنین خواب کم و نامناسب در شب قبل و خوردن الکل همراه با غذا می‌تواند میزان خوابآلودگی شما را افزایش دهد.
چطور جلوی احساس خوابآلودگی بعد از غذا را بگیریم؟
همان‌طور که پیش‌ازاین ذکر کردیم، احساس خوابآلودگی بعد از غذا کاملاً طبیعی است. اما می‌توانید با راهکارهایی این احساس را کمتر کنید:
- خواب شب خود را باکیفیت کنید.
- در وعده‌های کمتر و کوچک‌تر غذا بخورید.
- پیاده‌روی و ورزش‌های سبک روزانه داشته باشید.
- یک چرت کوتاه در طول روز بزنید.
- محل کار یا زندگی خود را بعد از غذا نورانی‌تر کنید.
- با غذا الکل ننوشید.
نوشیدن یک ماده حاوی کافئین بعد از غذا می‌تواند به هشیاری شما کمک کند. مطالعه مقاله نوشیدنی‌های حاوی کافئین می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.
چه زمان برای علت خوابآلودگی بعد از غذا به پزشک مراجعه کنیم؟
هر چیزی با خروج از حد نرمال می‌تواند یک زنگ خطر برای اخلال در سیستم بدن شما باشد. پس در موارد زیر حتماً با پزشک متخصص در مورد علت احساس خواب آلودگی بعد از غذا مشورت کنید:
- کمخونی
- دیابت
- عدم تحمل غذایی یا آلرژی
- بیماری سلیاک
حرف آخر
شما در طول روز حداقل ۳ وعده غذایی صرف می‌کنید و اگر قرار باشد بعد از هرکدام از آن‌ها احساس خوابآلودگی داشته باشید، علاوه بر پایین آمدن راندمان شما، ممکن است خطراتی نیز برای شما داشته باشد. مثلاً رانندگی یکی از مواردی است که باید، به‌خصوص در طول شب، برای آن هشیاری کامل داشته باشید.
سؤالات متداول
علت خوابآلودگی بعد از غذا چیست؟
نوع و میزان خوراک، عوامل داخلی و عوامل محیطی میتوانند در ایجاد احساس خوابآلودگی بعد از غذا مؤثر باشند.
آیا تحت هر شرایطی خوابآلودگی بعد از غذا عادی است؟
خیر! درصورتیکه به کمخونی، دیابت، آلرژی و سلیاک مبتلا هستید باید با پزشک در مورد احساس خوابآلودگی خود مشورت کنید.
آیا غذای چرب در خوابآلودگی بعد از غذا مؤثر است؟
بله! به دلیل ایجاد حس سیری زیاد، مغز را از حالت هشیاری خارج کرده و احساس خوابآلودگی می‌دهد.
