کبد یکی از ارگان‌های مهم بدن است که نقش مهمی در هضم غذا دارد. کبد با تولید صفرا به هضم بهتر غذا کمک می‌کند، پروتئین موردنیاز بدن را می‌سازد و آهن را ذخیره می‌کند. از دیگر وظایف کبد، تصفیه خون است. کبد، سموم و مواد مضر موجود در خون را از بین می‌برد. در واقع کبد در بدن مانند یک فیلتر عمل می‌کند که باعث تجزیه مواد سمی مانند الکل و مواد مخدر می‌شود. این موارد تنها بخشی از وظایف کبد در بدن است که اهمیت وجود آن را نشان می‌دهد.
مانند سایر اندام‌های بدن، کبد هم می‌تواند از کار بیفتد. یکی از بیماری‌های که کبد درگیر آن می‌شود، کبد چرب است. کبد چرب حالتی است که از تجمع چربی در سلول‌های کبدی به وجود می‌آید. در کشورهای دیگر علت اصلی کبد چرب، مصرف الکل است؛ اما در ایران اغلب علل دیگری برای بروز این بیماری وجود دارد. دیابت، چاقی و سوءتغذیه از عوامل بروز کبد چرب هستند.
البته ناگفته نماند که علت اصلی بروز کبد چرب همچنان ناشناخته است. برای درمان کبد چرب داروی مشخصی وجود ندارد و اغلب با داشتن رژیم غذایی مناسب می‌توان آن را کنترل کرد. این رژیم غذایی از عواملی که زمینه‌ساز بروز کبد چرب هستند، جلوگیری می‌کند. برای داشتن یک رژیم غذایی خوب، مقاله غذاهای سالم کدامند را بخوانید.
خوردن غذاها و نوشیدنی های مفید برای کبد چرب می‌تواند تا حد زیادی به درمان کمک کند. در این مقاله از مجله فودکس قصد داریم نوشیدنی های مفید برای کبد چرب را معرفی کنیم تا با داشتن یک رژیم غذایی مناسب بتوانید این بیماری را کنترل و حتی درمان کنید.
تشخیص کبد چرب
تشخیص کبد چرب مانند سایر بیماری‌ها برعهده پزشک است. دانستن علائم آن به شما کمک می‌کند تا وضعیت خود را بهتر بشناسید و برای پزشک شرح دهید. علائم زیر برای کبد چرب وجود دارد:
- درد شکم یا احساس پر بودن در سمت راست شکم
- حالت تهوع
- ازدست‌دادن اشتها
- کاهش وزن
- پوست مایل به زرد و سفیدی چشم
- ورم شکم و پاها
- خستگی شدید و آشفتگی ذهنی
- احساس ضعف
اگر علائم خود را برای پزشک شرح دهید، پزشک با استفاده از چند روش می‌تواند ابتلای شما به کبد چرب را تأیید کند. اولین روش آن بررسی فیزیکی بدن است که با لمس و ایجاد فشار در ناحیه کبد تشخیص داده می‌شود. روش بعد، آزمایش خون است. در این روش با مشخص‌شدن افزایش آنزیم‌های کبدی، می‌توان اختلال در این ارگان را تشخیص داد. روش دیگر آن تصویربرداری است که با انجام سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و MRI امکان تشخیص کبد چرب مهیا می‌شود. بنابراین اگر بیماری شما از سوی پزشک تأیید شد، رژیم غذایی مناسب را در برنامه خود قرار دهید.
در مقاله غذاهای مفید برای کبد چرب به طور مفصل این غذاها را معرفی کرده‌ایم.
نوشیدنی های مناسب برای کبد چرب
در ادامه نوشیدنی‌های مناسب را برای کسانی که مبتلا به کبد چرب هستند، معرفی کردیم.
قهوه
تحقیقات نشان داده، قهوه یکی از نوشیدنی های مناسب کبد چرب است و از کبد در برابر بیماری‌هایی مانند کبد چرب محافظت می‌کند. مصرف روزانه قهوه می‌تواند از ابتلا به بیماری کبد چرب جلوگیری کند و خطر بروز سرطان کبد را کاهش دهد. در سال 2014، طی تحقیقی دانشمندان به این نتیجه رسیدند که قهوه با تأثیر بر آنزیم‌های کبدی، ابتلا به کبد چرب را کاهش می‌دهد. قهوه باعث کاهش تجمع چربی در کبد می‌شود و آنتی‌اکسیدان‌های محافظ در کبد را افزایش می‌دهد. ترکیباتی که در قهوه وجود دارند به آنزیم‌های کبدی کمک می‌کنند تا بدن در برابر مواد سرطان‌زا محافظت شود.
چای سبز
در سال 2016، تحقیقی انجام شد که نشان داد چای سبز خطر ابتلا به کبد چرب را کاهش می‌دهد. تحقیقات در زمینه اثرگذاری چای سبز بر کبد همچنان ادامه دارد ولی موارد بسیاری دیده شده که چای سبز خطر ابتلا به سرطان کبد را نیز کاهش می‌دهد. البته در مصرف چای سبز باید احتیاط کرد چراکه مصرف بیش‌ازحد آن می‌تواند به‌جای تقویت کبد به آن آسیب بزند.
آب گریپ فروت
گریپ‌فروت دارای دو آنتی‌اکسیدان به نام‌های نارینژین (Naringin) و نارینژنین (Naringenin) است. این دو آنتی‌اکسیدان با کاهش التهاب و محافظت از سلول‌های کبد، آن را در برابر آسیب‌های جدی محافظت می‌کنند. مطالعات در سال 2019 نشان دادند که نارینژین با کاهش تنش اکسیداتیو، اثر الکل بر کبد را کاهش می‌دهد. بااین‌حال باید دقت داشته باشید که داروهایی وجود دارند که سوخت‌وساز آنها در کبد می‌تواند با گریپ‌فروت تداخل داشته باشد. پیش از مصرف گریپ‌فروت برای درمان کبد چرب حتماً باید با پزشک مشورت کنید.
آب انگور
تحقیقی در سال 2014 نشان داد که دانه‌های انگور دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی است که از کبد در برابر بیماری محافظت می‌کند. می‌توانید آب انگور را مصرف یا دانه‌های آن را به‌صورت کامل میل کنید. پوست دانه‌های انگور نیز دارای آنتی‌اکسیدان است و برای درمان کبد چرب می‌تواند بسیار مفید باشد. مکمل عصاره هسته انگور نیز بر کبد چرب بسیار اثرگذار است.
شیر بادام و شیر کم چرب
پزشکان معتقدند که کودکان و بزرگسالانی که در معرض کبد چرب هستند، باید به مصرف کلسیم توجه بسیاری کنند. در سال‌های گذشته، مشاهدات نشان داده که مصرف کافی کلسیم و ویتامین D، ابتلا به بیماری کبد چرب را کاهش می‌دهد. علاوه‌براین، بیماران مبتلا به کبد چرب به دلیل عوارضی که این بیماری بر تغذیه آنها دارد در معرض ابتلا به پوکی‌استخوان قرار می‌گیرند. مصرف کلسیم برای بدن ضروری است و کبد چرب جذب کلسیم را کاهش می‌دهد. ازاین‌رو روزانه نوشیدن 3 لیوان شیر کم‌چرب می‌تواند بسیار مفید باشد.
نوشیدنی‌های غنی از ویتامین E
غذاها و نوشیدنی‌هایی که سرشار از ویتامین ای هستند، خطر ابتلا به کبد چرب را کاهش می‌دهند. فلفل‌دلمه‌ای قرمز، اسفناج، بادام‌زمینی و آجیل دارای ویتامین ای هستند. در بین نوشیدنی‌ها می‌توان به شیرانبه اشاره کرد. انبه یکی از مواد غذایی سرشار از ویتامین E است که در بهبود کبد چرب بسیار مؤثر است.
آب
پزشکان توصیه می‌کنند که نوشیدن آب را تاحدامکان جایگزین نوشیدنی‌های شیرین و پرکالری کنید. یک فرد معمولی باید روزانه به‌ازای هر 500 گرم وزن خود، 200 میلی‌لیتر آب بنوشد تا از کم‌آبی بدن و اثرات منفی آن بر کبد جلوگیری کند و مبتلا به کبد چرب نشود.
راهنمای زندگی سالم در سال 2022 به شما در داشتن سبک زندگی سالم کمک می‌کند.
نوشیدنی های مضر برای کبد چرب
در ادامه نوشیدنی‌هایی را که مبتلایان به کبد چرب باید از آنها پرهیز کنند، معرفی کردیم.
الکل
مصرف الکل یکی از دلایل اصلی بروز کبد چرب است. نوشیدن مقدار زیادی الکل حتی برای چند روز می‌تواند منجر به تجمع چربی در کبد شود. بیماری کبد چرب برگشت‌پذیر است و اگر نوشیدن الکل ترک شود، می‌تواند منجر به بازگشت کبد به حالت عادی شود. فردی که به‌دنبال استراحت‌دادن به کبد خود است، باید از نوشیدن الکل اجتناب و آن را به‌کلی از رژیم غذایی خود حذف کند.
به نظر شما چگونه غذای سالم بخوریم؟
نوشیدنی‌های انرژی‌زا
مصرف بیش‌ازحد قند می‌تواند به‌مرورزمان باعث افزایش سطح چربی در کبد شود. یکی از نوشیدنی‌هایی که دارای کالری و قند بسیار است، نوشیدنی انرژی‌زا است. نوشیدنی‌های انرژی‌زا خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی را افزایش می‌دهند. مردم، اغلب نوشیدنی‌های انرژی‌زا را برای تقویت سطح انرژی بدن مصرف می‌کنند اما به بالابودن مقدار قند آن بی‌توجه هستند. یک قوطی نوشابه انرژی‌زا دارای 28 گرم قند است که این میزان قند اگر به انرژی تبدیل نشود باعث انباشت چربی در کبد خواهد شد.
آب‌میوه و نوشابه
آب‌میوه‌های موجود در بازار دارای قند افزودنی هستند. نوشابه نیز به همین صورت است که اکثر مردم از مقدار بالای قند آن مطلع هستند. مصرف بیش‌ازحد این نوشیدنی‌های شیرین می‌تواند خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهد. حتی آب‌میوه‌های طبیعی نیز دارای فروکتوز هستند که کبد، آن را به چربی تبدیل می‌کند. پزشکان معتقدند ازآنجاکه در آبمیوه‌ها پوست میوه وجود ندارد در نتیجه مقدار فیبر ناچیزی دارند که عدم وجود فیبر هضم غذا را دشوار می‌کند. این عوامل باعث تجمع چربی در کبد می‌شوند. شناخت غذاهای سالم ایرانی و دانستن این موضوع که کدام غذا برای کبد چرب مفید است، اولین قدم برای درمان کبد چرب است.
حرف آخر
کبد یک عضو حیاتی در بدن است که باید از آن در برابر بیماری‌ها محافظت کرد. درصورتی‌که کبد نتواند وظایف خود را به‌خوبی انجام دهد، سلامت بدن به خطر می‌افتد. تجمع چربی در کبد و ابتلا به کبد چرب، اصلی‌ترین خطری است که می‌تواند کبد را تهدید کند. داشتن رژیم غذایی سالم و مصرف غذاها و نوشیدنی‌های مفید برای کبد چرب می‌تواند تا حد زیادی ابتلا به این بیماری را کاهش دهد و کسانی را که مبتلا به آن هستند بهبود دهد. در این مقاله، نوشیدنی‌هایی که برای کبد چرب مفید و نیز مضر هستند را معرفی کردیم تا برای بهبود سلامت خود، آنها را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
سؤالات متداول
بیماری کبد چرب چیست؟
زمانی که چربی بیش از حد در کبد تجمع کند، فرد مبتلا به بیماری کبد چرب شده است. اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد، کبد چرب نامیده می‌شود. کبد چرب یک حالت برگشت‌پذیر است و با داشتن رژیم غذایی مناسب می‌تواند درمان شود.
غذاهای مفید برای کبد چرب کدامند؟
میوهها و سبزیها مانند انواع توتها، سیب، پرتقال، موز، انجیر، خربزه و … میتوانند برای کبد چرب مفید باشند. همچنین افراد مبتلا به کبد چرب بهتر است که ماهی و گوشت بدون چربی مصرف کنند.
علائم کبد چرب چیست؟
افرادی که به کبد چرب مبتلا هستند، اغلب علائمی از بروز آن ندارند، بااین‌حال برخی علائم وجود دارد که در صورت مشاهده آنها می‌توانید با مراجعه به پزشک، از ابتلای خود به کبد چرب مطلع شوید. این علائم عبارتند از: درد شکم، حالت تهوع، زرد شدن پوست، احساس ضعف و خستگی.
