مسمومیت غذایی، از آنچه که فکر می‌کنید، بسیار رایج‌تر است. این عارضه، بسته به علتی که دارد، می‌تواند علائمی همچون اسهال، استفراغ و یا حداقل دلدرد را به همراه داشته باشد. بدون شک این علائم، برای هیچ‌کس خوشایند نیست و همه به دنبال آن هستند که بتوانند با روش‌های مختلف، مسمومیت غذایی را درمان کنند و از شر آن خلاص شوند.
برای درمان مسمومیت غذایی، راه‌های بسیاری وجود دارد که خب مراجعه به پزشک، از همه مهم‌تر است. اما در کنار آن، خوردن برخی از غذاها و دوری‌کردن از بعضی خوراکی‌ها و یا استفاده از درمان‌های خانگی نیز، گاه می‌تواند کمک‌کننده باشد. در این مقاله از مجله فودکس، می‌خواهیم بررسی کنیم که بعد از مسمومیت غذایی، چه باید کرد؟
مسمومیت غذایی چیست؟
مسمومیت غذایی به انگلیسی، Food Poisoning نام دارد و زمانی رخ می‌دهد که عوامل بیماری‌زا، از طریق آب و یا غذا، به داخل بدن ما نفوذ پیدا کنند. همان‌طور که در مقدمه هم به آن اشاره کردیم، مسمومیت غذایی بسیار متداول است. برای مثال در کل جمعیت آمریکا، سالانه از هر 6 نفر، یک نفر به مسمومیت غذایی دچار می‌شود.
برای عوامل مسمومیت غذایی، متخصصان 5 عامل بیماری‌زا به‌عنوان مهمترین دلایل، گزارش کرده‌اند که به شرح زیر هستند:
- نورو ویروس: بیشتر از همه در سبزی‌ها، میوه‌جات و صدف پیدا می‌شود.
- سالمونلا: معمولاً در تخم‌مرغ، گوشت و محصولات لبنی یافت می‌شود.
- کلاستریدیوم پرفرینژنز: در اکثر مواقع در گوشت و ماکیان به چشم می‌خورد.
- کامپیلوباکتر: می‌توان آن را در گوشت نپخته و یا آب آلوده پیدا کرد.
- استافیلوکاکوس: بیشتر اوقات، در محصولات حیوانی، نظیر خامه، تخم‌مرغ و یا شیر مشاهده شده است.
مهمترین دلایل مسمومیت غذایی، نپختن گوشت و مرغ به‌قدر کافی و عدم شستشوی مناسب سبزی و میوه گزارش شده است. در کنار آن، مصرف آب آلوده نیز به‌عنوان سومین دلیل شایع مسمومیت غذایی ذکر شده است.
شما می‌دانید چگونه آب آشامیدنی را تصفیه کنیم؟
عوارض بعد از مسمومیت غذایی
بدون شک مسمومیت غذایی، علائم و عوارضی را با خود به دنبال دارد. بروز علائم و یا عوارض مسمومیت غذایی، ممکن است چندساعت، چندروز و یا چندهفته به طول انجامد. از جمله شایع‌ترین عوارض بعد از مسمومیت غذایی، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- استفراغ
- سرگیجه یا سردرد
- اسهال
- دلدرد
- تب
از بین تمامی موارد بالا، اسهال، استفراغ و دلدرد، از همه موارد بیشتر در بین بیماران به چشم می‌خورد. اما در کنار آن، توجه به تب بعد از مسمومیت غذایی نیز می‌تواند بسیار مهم باشد. این مورد هم می‌تواند یکی از عوارض و همچنین یکی از علائم مسمومیت به‌شمار رود. تب تا حداکثر ۲ روز بعد از مسمومیت قابل‌تشخیص است. سردرد بعد از مسمومیت غذایی نیز به همین شکل است.
یک راه‌حل بسیار ساده برای پیشگیری از مسمومیت غذایی، استفاده از غذاهای سالم است. پیشنهاد ما آشنایی با غذاهای ایمن و سالم با مطالعه مقاله غذاهای سالم کدام‌اند، است.
اقدامات بعد از مسمومیت غذایی
مهم‌تر از یافتن دلیل و یا علت مسمومیت غذایی، پیداکردن راهکار درمان برای آن است. اما سؤالی که در این قسمت مطرح می‌شود، این است که مسمومیت غذایی درمان شدنی است یا نه؟ جواب این سؤال، خوشبختانه مثبت است!
اگر می‌خواهید بدانید که بعد از مسمومیت غذایی چه باید کرد، این موارد به کارتان می‌آید:
به بدن خود استراحت بدهید
از اولین اقدامات بعد از مسمومیت غذایی این است که، به بدن خود استراحت دهید. در اکثر مواقع، مسمومیت غذایی به‌خودی‌خود درمان می‌شود و نیازی به مراجعه پزشک نیست. پس باتوجه‌به همین موضوع، بهتر است که حداقل تا چندساعت بعد از مسمومیت غذایی، هیچ چیزی نخورید و ننوشید. بعدازاین مدت‌زمان نیز، فقط به سراغ غذاهای ساده و سبک بروید، زیرا تغذیه بعد از مسمومیت غذایی، بسیار مهم است.
غذاهای سبک بخورید
خیلی از افراد، کنجکاوند که بدانند باید بعد از مسمومیت غذایی چه بخوریم؟ جواب بسیار ساده است. بعد از اینکه علائم مسمومیت غذایی رفع شدند، تنها باید از غذاهای سبک و ساده استفاده کرد. بعد از اینکه حس کردید معده شما قادر به هضم غذاست، می‌توانید به سراغ خوراکی‌هایی بروید که چربی و فیبر اندکی داشته باشند.
از جمله غذاهایی مناسب برای این قسمت، می‌توان به موز، سفیده تخم‌مرغ، عسل، اوت‌میل، سیب‌زمینی پخته، برنج کته، نان ساده و … اشاره کرد.
با غذاهای سالم ایرانی آشنا هستید؟
مایعات فراوان بنوشید
وقتی شما به مسمومیت غذایی دچار می‌شوید، اسهال و استفراغ را نیز تجربه خواهید کرد. این دو، باعث می‌شوند که بدن شما، آب بسیاری در مدت‌زمان اندک، از دست بدهد. به همین دلیل، لازم است که آب ازدست‌رفته را تأمین کنید. از جمله مهمترین و حیاتی‌ترین مراقبت بعد از مسمومیت غذایی که باید انجامش دهید، نوشیدن مایعات کافی است.
نوشیدن آب، نوشیدنیهای ورزشی (که حاوی الکترولیت هستند)، اسپرایت، سون‌آپ، چای کم‌رنگ و یا آب مرغ و سبزی پخته‌شده، می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای تأمین آب بدن باشند.
مواد غذایی حاوی پروبیوتیک مصرف کنید
یکی از عوارض مسمومیت غذایی، ایجاد اختلال در عملکرد باکتری‌های مفید معده است. مصرف مواد غذایی پروبیوتیک‌دار، کمک می‌کند تا کار این باکتری‌ها، به تعادل پیش از مسمومیت بازگردد. برای عملی کردن این راهکار، می‌توانید از ماست‌های پروبیوتیک استفاده کنید که در بازار، فراوان هستند. مصرف پروبیوتیک، کمک می‌کند که معده و بدن شما، برای مسمومیت‌های بعدی نیز آمادگی بیشتری داشته باشد.
از داروهای ساده استفاده کنید
منظور از داروهای ساده، داروهایی هستند که در خانه‌ی هر یک از ما پیدا می‌شوند. از جمله راهکارهای درمان بعد از مسمومیت غذایی، استفاده از همین داروهاست. هرچند که بهتر است که در این مورد، با پزشک خود مشورت کنید، اما مصرف برخی از این داروها، می‌تواند علائم مسمومیت غذایی را کاهش دهد. از جمله داروهایی که مصرف آن‌ها در زمان مسمومیت بی‌خطر است، می‌توان به «پپتو بیسمول» یا «لوپرامید» اشاره کرد. این دو برای توقف اسهال، بسیار مؤثر هستند.
درمان مسمومیت غذایی در خانه
شاید برایتان سؤال باشد که مسمومیت غذایی درمان خانگی هم دارد یا نه؟ در این زمینه نیز جواب ما، کاملاً مثبت است. ما در این بخش، به این سؤال پاسخ خواهیم داد که باید در خانه، بعد از مسمومیت غذایی چی بخوریم تا این عارضه را درمان کنیم.
برای درمان خانگی مسمومیت غذایی، شما دو راهکار خواهید داشت:
- چای زنجبیل
در طب سنتی، چای زنجبیل یا زنجفیل جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌خصوص برای درمان حالت تهوع و استفراغ، بسیار مفید است. برای این منظور، مقداری ریشه زنجفیل تازه تهیه کنید، مقداری از آن را رنده کرده و در قوری بریزید، سپس آب جوش را به آن اضافه کنید. بعد از ۱۵ دقیقه، آن را نوش‌جان کنید.
- چای نعناع
درست مثل مورد قبل، جوشانده نعناع یا پونه نیز برای درمان مسمومیت غذایی، بسیار مفید است. این درمان خانگی، باعث پاک‌سازی معده و دستگاه گوارش شما می‌شود و دلدرد و دلپیچه را به‌شدت کاهش می‌دهد. اضافه‌کردن مقداری نبات نیز باعث کاهش اسهال خواهد شد.
بعد از مسمومیت چه غذاهایی نباید بخوریم؟
تغذیه بعد از مسمومیت غذایی، بسیار اهمیت دارد. همان‌طور که بعضی از غذاها می‌توانند به درمان علائم مسمومیت غذایی کمک کنند، برخی دیگر نیز می‌توانند باعث تشدید این علائم شوند و حال شما را بدتر کنند.
در اولین قدم، باید از مصرف غذاهایی که موجب مسمومیت شما شده‌اند، خودداری کنید. کمی فکر کنید و ببینید قبل از مسمومیت، چه چیزهایی خورده‌اید. سپس حداقل به مدت چند روز، از مصرف آن اجتناب کنید. اگر هنوز مقداری از آن غذا باقی‌مانده، آن را سریع دور بریزید و از دسترس کودکان و حیوانات خانگی، دور بگذارید.
از جمله غذاهای ممنوع بعد از مسمومیت غذایی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوشیدنیهای دارای کافئین
- نوشابه، سودا، نوشیدنیهای انرژی‌زا
- غذاهای تند و پرادویه
- غذاهای دارای فیبر بالا
- محصولات لبنی
- غذاهای پرچرب
- غذاهای سرخ‌شده
- نوشیدنیهای الکلی
- نیکوتین
کبد چرب هم یکی از عارضه‌هایی است که تغذیه در آن بسیار اهمیت دارید. اگر می‌خواهید بدانید برای کبد چرب چه غذاهایی باید مصرف و از چه غذاهایی باید اجتناب کنید، نگاهی به مقاله غذاهای مفید برای کبد چرب بیندازید.
چه کسانی بیشتر در معرض مسمومیت غذایی هستند؟
همه افراد می‌توانند قربانی مسمومیت غذایی شوند. اما بدون شک، برخی بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند و اگر هم دچار شوند، ممکن است اوضاع برایشان خطرناک‌تر از افراد عادی باشد. از جمله این افراد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کودکان
مسمومیت غذایی در کودکان، شاید شایع‌تر از هر سن دیگری باشد. در این سنین، کودکان بیشتر در معرض خطر مسموم شدن قرار دارند و اینکه هنوز آن‌قدر بنیه و قدرت ندارند که بتوانند مسمومیت را پشت سر بگذارند. به همین دلیل، در صورت مشاهده هرگونه علائم مسمومیت غذایی در کودکان، بهتر است که سریع به پزشک متخصص مراجعه کنید.
بانوان باردار
درست مثل کودکان، مسمومیت غذایی در بارداری نیز بسیار اهمیت دارد. بانوان باردار، نه‌تنها برای جلوگیری از مسمومیت که برای رشد مناسب جنین نیز، باید تغذیه و رژیم غذایی مناسبی داشته باشند. در صورت هرگونه علائم مسمومیت در بانوان باردار، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
افراد مسن
کهولت سن، می‌تواند موجب ضعیف‌تر شدن سیستم ایمنی و دستگاه گوارش شود. به همین دلیل، افراد مسنی که دچار مسمومیت غذایی می‌شوند، احتمالاً نمی‌توانند مثل سایر افراد به‌راحتی بهبود پیدا کنند. به همین دلیل، لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنند. این موضوع در سنین بالا، حساسیت بسیار بیشتری پیدا می‌کند.
حرف آخر
در این مقاله، ما سعی کردیم تمام اقدامات بعد از مسمومیت غذایی را به شما آموزش دهیم. از اینکه بعد از مسمومیت غذایی چه باید کرد برایتان گفتیم و سپس، از بایدها و نبایدهای غذایی حرف زدیم. پیشگیری از مسمومیت غذایی بسیار آسان است؛ شستن دست‌ها و ظروف، ضدعفونی‌کردن میوه و سبزی قبل از مصرف و پخت کافی گوشت و مرغ، از جمله ساده‌ترین راهکارها به‌حساب می‌آیند. رعایت این نکات می‌تواند شما را از شر مسمومیت، دور نگه دارد.
سؤالات متداول
مهمترین علائم مسمومیت غذایی چیست؟
دلدرد، دلپیچه، اسهال، حالت تهوع، استفراغ، سردرد، سرگیجه و تب، از جمله مهمترین نشانههای مسمومیت هستند.
راهکارهای درمان خانگی مسمومیت غذایی چیست؟
مصرف غذاهای سبک، مصرف مایعات، نوشیدن چای زنجبیل و جوشانده نعناع و در نهایت مصرف پروبیوتیک، از راهکارهای درمان خانگی این عارضه است.
در زمان مسمومیت غذایی، از چه خوراکیهای باید پرهیز کرد؟
غذاهای چرب، پرفیبر، پرادویه، سرخکردنی، لبنیات، کافئین و نوشیدنیهای الکلی، علایم مسمومیت را تشدید میکنند.
یک پاسخ
سلام ممنون بسیار مفید است