قلیه ماهی معروفترین خورشت شهرهای حاشیه خلیج فارس است. طرز تهیه قلیه ماهی جنوبی در استانها و شهرهای مختلف جنوب کشور تفاوتهایی با یکدیگر دارد که سعی میکنیم در این مطلب از فودکس روشهای مختلف آن را به شما یاد بدهیم. این غذای جنوبی خوشمزه از انواع ماهیهای گوشتی، سبزی ماهی، تمبر هندی و سیر فراوان درست میشود. ماهی شوریده، سنگسر، هامور، شعری و ماهی هوور از بهترین ماهیها برای تهیه قلیه ماهی هستند. البته هیچ محدودیتی برای انتخاب ماهی برای تهیه قلیه ماهی وجود ندارد. اگر به ماهیهای گفته شده دسترسی ندارید، یک ماهی گوشتی که در بازار ماهی شهر شما پیدا میشود را انتخاب کرده و طرز تهیه قلیه ماهی جنوبی را با آن امتحان کنید. در ادامه طرز تهیه قلیه ماهی بوشهری، طرز تهیه قلیه ماهی خوزستان، طرز تهیه قلیه ماهی شمالی و طرز تهیه قلیه ماهی با سبزی خشک را به شما یاد میدهیم.
طرز تهیه قلیه ماهی جنوبی
استانهای خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان از استانهای جنوبی کشور هستند و غذاهای دریایی بخش مهمی از فرهنگ غذایی این استانها محسوب میشود. وقتی از طرز تهیه قلیه ماهی جنوبی صحبت میکنیم، منظورمان طرز تهیه این خورشت جنوبی در استانهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان است که تفاوتهایی با یکدیگر دارند. در طرز تهیه این خورشت خوشمزه از ماهی مناسب قلیه، سبزی مخصوص قلیه ماهی، ادویه قلیه ماهی، تمبر هندی و سیر استفاده میشود. در مقاله سبزی مخصوص هر غذا میتوانید ترکیبات سبزی مخصوص قلیه ماهی را ببینید. قلیه ماهی را در کنار پلو سفید برای وعده ناهار یا شام تهیه میکنند. البته در شهرهایی از جنوب کشور این خورشت را با گمنه که بلغور گندم است یا نان نیز میخورند.
طرز تهیه قلیه ماهی بوشهری
استان بوشهر یکی از مهمترین قطبهای تجاری و گردشگری جنوب کشور است که جایگاه ویژهای در میان استانهای جنوبی کشور دارد. گردشگری غذا در این استان شما را با طعمهای شگفتانگیز و متفاوتی آشنا میکند که طعم قلیه ماهی خوشمزه و اصیل بوشهری یکی از این طعمها محسوب میشود. در طرز تهیه قلیه ماهی برای ۴ نفر مواد لازم زیر استفاده میشود.
مواد لازم قلیه ماهی بوشهری برای ۴ نفر:
ماهی قلیه (هامور، سنگسر، شوریده) | ۱ کیلو گرم |
سبزی قلیه ماهی | ۶۰۰ گرم (۵۰۰ گرم گشنیز و ۱۰۰ گرم شنبلیله) |
تمر هندی | ۵۰۰ گرم |
پیاز | ۱ عدد |
سیر | ۱۰ حبه |
آرد گندم | ۲ قاشق غذاخوری |
روغن | به مقدار لازم |
نمک، فلفل قرمز و ادویه قلیه ماهی | به مقدار لازم |
روش تهیه قلیه ماهی بوشهری:
در طرز تهیه قلیه ماهی بوشهری ابتدا ماهی را با نمک مزهدار کنید. معمولا چند ساعت قبل از پختن قلیه این کار را انجام میدهند یا از قبل ماهی نمک زده را در فریزر نگهداری میکنند.
سپس باید به سراغ تمبر هندی بروید و آن را خیس کنید. تمبر هندی را باید ۱ ساعت قبل از پختن قلیه ماهی خیس کنید. خیس کردن تمبر هندی را با ۱ لیوان آب گرم انجام دهید. بعد از اینکه تمبرها کاملا خیس خوردند، آنها را با دست له کنید و فشار دهید. حالا باید آن را از صافی رد کنید که هسته و پوست از عصاره جدا شوند.
سپس ۱ قاشق آرد را به عصاره تمبر هندی اضافه کرده و هم بزنید. دوباره ۱ لیوان آب به آن اضافه کنید و از صافی رد کنید. در آخر نیز ۱ لیوان آب دیگر اضافه کنید و این مخلوط را کنار بگذارید. حالا شما ۳ لیوان آب تمبر دارید!
یک قابلمه سایز متوسط بردارید و روی حرارت بگذارید. پیاز را خیلی ریز خرد کنید و در مقداری روغن سرخ کنید.
سیر، فلفل، نمک و زردچوبه را درون یک هاون بریزید و کاملا له کنید. حالا این ترکیب را به پیاز اضافه کنید، اما حواستان باشد که سیر خیلی سریع میسوزد و نباید آن را زیاد حرارت بدهید.
بعد از اینکه کمی با پیاز تفت خورد، سبزیهای خرد شده را اضافه کنید. وقتی سبزی خیلی خوب تف داده شد و رنگ آن تغییر کرد، ۱ لیوان آب اضافه کنید و اجازه دهید که سبزیها پخته شوند.
بعد از آن، آب تمبر را اضافه کنید و صبر کنید تا آب قلیه به جوش بیاید. در تمام طول این مدت نباید در قابلمه را ببندید.
آب قلیه که به جوش آمد، ماهیها را بشویید که نمک آن گرفته شود و به قابلمه اضافه کنید. دوباره نباید در قابلمه را ببندید. بستگی به نوع ماهی بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه برای پخت ماهی کافی است.
بعد از اینکه ماهی پخته شد، زیر حرارت را کم کنید تا قلیه دم بکشد. حدود ۱۵ دقیقه برای این مرحله کافی است. برخلاف تصور، همانطور که میبینید، مدت زمان تهیه قلیه ماهی زیاد نیست.
در نهایت قلیه را در کاسه بریزید و به همراه برنج سفید سرو کنید.
قلیه ماهی غذای تندی است و از فلفل قرمز فراوانی در تهیه آن استفاده میشود. اگر شما هم از علاقهمندان به غذاهای تند هستید، حتما برای یک بار هم که شده غذاهای تند هندی را امتحان کنید.
طرز تهیه قلیه ماهی خوزستان
طرز تهیه قلیه ماهی آبادانی یا طرز تهیه قلیه ماهی خوزستان یکی از روشهای متداول تهیه قلیه در شهرهای استان خوزستان است. مهمترین تفاوت تهیه قلیه ماهی خوزستان با قلیه ماهی بوشهری استفاده از رب گوجهفرنگی است. خوزستانیهای برای ایجاد رنگ و لعاب بیشتر از رب استفاده میکنند.
مواد لازم تهیه قلیه ماهی خوزستان:
ماهی قلیه | ۸۰۰ گرم |
سبزی قلیه ماهی | ۳۰۰ گرم |
تمبر هندی | ۱۰۰ گرم |
پیاز | 2 عدد |
سیر | ۱ بوته |
رب گوجه فرنگی | ۲ قاشق غذاخوری |
نمک، زردچوبه، فلفل | به مقدار لازم |
روغن | به مقدار لازم |
روش تهیه قلیه ماهی خوزستان:
آماده کردن و سرخ کردن سبزی، طعمدار کردن ماهی و تهیه آب تمبر را باید در همه مدلهای قلیه ماهی جنوبی انجام دهید. پس اولین کار این است که سبزی ماهی را ساطوری خرد کنید و سرخ کنید.
ماهی را نمک بزنید و آب تمبر درست کنید. در طرز تهیه قلیه ماهی بوشهری به طور کامل روش تهیه آب تمبر را توضیح دادهایم. با این تفاوت که در روش تهیه قلیه ماهی خوزستان از آرد برای تهیه آب تمبر استفاده نمیشود.
پیازها را خرد کنید و در قابلمه تفت دهید که رنگ آن طلایی شود. سیر رندهشده یا لهشده را به همراه ادویهها به آن اضافه کنید.
بعد از اینکه پیاز و سیر به اندازه کافی باهم تفت داده شدند، رب گوجهفرنگی را اضافه کنید. رب گوجهفرنگی را در روغن تفت دهید که بوی خامی آن گرفته شود و رنگ بهتری به غذا بدهد.
حالا سبزی قلیه ماهی را که از قبل سرخ کردهاید به این مواد اضافه کنید. بعد از آن نوبت اضافه کردن آب تمبر است. سپس در قابلمه را نیمه باز بگذارید و حدود ۳۰ دقیقه صبر کنید که قلیه بجوشد.
ماهی را در آرد، زردچوبه و نمک مخلوط کنید و در روغن سرخ کنید. همه تکههای ماهی سرخ شده را درون قلیه قرار دهید و شعله گاز را کم کنید.
حالا حدود ۱ ساعت قلیه را با حرارت ملایم بپزید. در تمام طول این مدت حتما در قابلمه را نیمه باز بگذارید. قلیه ماهی به سبک خوزستان که به طرز تهیه قلیه ماهی آبادانی نیز معروف است، بعد از گذشت این مدت آماده میشود.
اگر از غذاهای دریایی استقبال میکنید اما قلیه ماهی برای رژیم غذایی شما زیادی چرب و پر روغن است، مقاله سالم ترین روش پخت میگو یک راه حل خوب برای شما دارد.
طرز تهیه قلیه ماهی بندری
روش تهیه قلیه ماهی به سبک بندرعباس ترکیبی از طرز تهیه قلیه ماهی خوزستان و طرز تهیه قلیه ماهی بوشهر است. در طرز تهیه قلیه ماهی بندری نیز مانند قلیه ماهی آبادان از رب گوجهفرنگی برای رنگ و لعاب بیشتر استفاده میشود. درحالیکه در این روش مانند قلیه ماهی بوشهر ماهی را از قبل سرخ نمیکنند و به همراه سبزی تفت میدهند. بقیه مراحل تهیه قلیه ماهی بندری مانند دیگر قلیه ماهیهای جنوبی است و از سبزی مخصوص قلیه، ماهی قلیه، ادویه قلیه و آب تمبر برای تهیه آن استفاده میشود.
طرز تهیه قلیه ماهی شمالی
قلیه ماهی غذای معروف جنوبیها است، اما شمالیها به روش خودشان قلیه ماهی شمالی درست میکنند. مهمترین تفاوت قلیه ماهی شمالی و جنوبی به تفاوت مواد لازم آنها برمیگردد. در طرز تهیه قلیه ماهی شمالی برای ۴ نفر از مواد زیر استفاده میشود.
مواد لازم قلیه ماهی شمالی برای ۴ نفر:
ماهی سفید | ۷۰۰ گرم |
سبزی ماهی | ۲۵۰ گرم |
سبزی چوچاق | ۳ قاشق غذاخوری |
مغز گردو | ۵۰ گرم آسیاب شده |
پیاز | ۲ عدد |
سیر | ۵ حبه |
رب انار ترش | ۳ قاشق غذاخوری |
آب نارنج | ۴ قاشق غذاخوری |
نمک، فلفل، زردچوبه، زنجیل | به مقدار لازم |
روغن | به مقدار لازم |
روش تهیه قلیه ماهی شمالی:
ماهی را با مقداری نمک، فلفل و زنجبیل مزهدار کنید. سبزیها را خرد کرده و گردو را آسیاب کنید.
حالا سبزیهای خردشده را در مقداری روغن تفت دهید که آب آن گرفته شود و کاملا تغییر رنگ دهد. سبزیهای تفت داده شده را کناری بگذارید. این آماده سازیها را انجام داده و به سراغ تهیه قلیه ماهی شمالی بروید.
پیازها را خلالی خرد کنید و در یک قابلمه مناسب تفت دهید. پیازها که سبک شدند و تغییر رنگ دادند، سیر لهشده یا رندهشده را به پیازها اضافه کنید و نمک و ادویههای لازم را بزنید. این مرحله را سریع انجام دهید که سیر نسوزد. بلافاصله گردو آسیابشده را اضافه کنید و با دیگر مواد تفت دهید.
بعد از اینکه گردو تفت داده شد، ۲ لیوان آب جوش و سبزیهای تفت داده شده را به قابلمه اضافه کنید. حالا در قابلمه را ببندید تا مواد جا بیفتد. حدود ۳۰ دقیقه برای این مرحله کافی است.
بعدازاین زمان، رب انار را اضافه کنید و دوباره صبر کنید تا قلیه غلیظتر شود. فقط در این مرحله نیازی نیست که درب قابلمه را محکم ببیند. برعکس، در قابلمه را نیمه باز بگذارید. در این بین، ماهی را سرخ کنید.
وقتی قلیه به روغن افتاد و غلظت پیدا کرد، تکههای ماهی سرخشده را به قلیه اضافه کنید. حدود ۱۰دقیقه صبر کنید که ماهیها طعمدار شوند. سپس آب نارنج را به قلیه اضافه کرده و زیر گاز را خاموش کنید.
در کنار این غذا میتوانید میرزا قاسمی را بهعنوان یک پیش غذای سنتی شمالی درست کنید. طرز تهیه میرزا قاسمی رژیمی را بلدید؟
طرز تهیه قلیه ماهی با سبزی خشک
سبزی یکی از ترکیبات اصلی قلیه ماهی است و نقش مهمی در طعم و عطر آن دارد. استفاده از سبزی تازه طعم و عطر دلپذیرتری به قلیه ماهی میدهد، اما طرز تهیه قلیه ماهی با سبزی خشک برای مواقعی است که به سبزی تازه دسترسی ندارید.
معمولا از ترکیب گشنیز تازه و شنبلیله خشک برای تهیه قلیه ماهی با سبزی خشک استفاده میکنند. بااینحال، اگر امکان خرید گشنیز تازه ندارید، گشنیز خشک به همراه شنبلیله خشک استفاده کنید.
در این روش، پیاز را ریز خرد کنید و تفت بدهید. بعد از آن، سیر رنده شده و ادویههای دیگر را اضافه کنید. وقتی این مواد بهخوبی ترکیب شدند، سبزی خشک را اضافه کنید و هم بزنید.
ازآنجاییکه سبزیها خشک هستند، نباید مانند سبزی تازه تفت بدهید. سبزیهای را در حد ۳۰ ثانیه با مواد تفت بدهید و آب جوش را اضافه کنید. بقیه مراحل مانند طرز تهیه قلیه ماهی بوشهری است و تفاوتی ندارد.
نکات مهم در تهیه قلیه ماهی
قلیه ماهی از آن دسته غذاهایی است که قلقهای زیادی برای پختن دارد و همه نمیتوانند این غذای سنتی جنوبی را خوشمزه درست کنند.
فوت و فنهای تهیه قلیه ماهی به سبک اصیل جنوبی را در زیر میبینید:
- فیله ماهی یا ماهی گوشتی برای تهیه قلیه ماهی استفاده کنید.
- نسبت گشنیز به شنبلیله را رعایت کنید که طعم قلیه ماهی به تلخی نزند.
- سبزی ماهی، پیاز و سیر را تا جایی که امکان دارد خرد کنید.
- در تمام طول پخت قلیه ماهی در قابلمه را نیمهباز بگذارید.
- قلیه ماهی باید حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پایانی را با شعله بسیار ملایم دم بکشد.
- سیر را به همراه فلفل و سایر ادویهها در هاون بکوبید و به پیاز اضافه کنید.
- آب را بهاندازه و طبق دستور به قلیه اضافه کنید.
- تمبر را بهخوبی از صافی رد کنید و با آرد گندم مخلوط کنید.
رعایت نکات بالا به شما کمک میکند که طرز تهیه قلیه ماهی با برنج را مانند یک جنوبی اصیل برای مهمانیهای خود درست کنید. قلیه ماهی نیز مانند دیگر خورشتهای اصیل ایرانی به صبر و حوصله نیاز دارد و نباید از با عجله آن را درست کنید.
حرف آخر
قلیه ماهی یکی از محبوبترین غذاهای جنوبی است که طعم اصیل آن را در سفر به شهرهای جنوبی میتوان چشید. در این مقاله طرز تهیه چند مدل قلیه ماهی را یاد گرفتید. حالا دیگر میتوانید بدون رفتن به جنوب، طعم اصیل قلیه ماهی جنوبی را در خانه بچشید. اگر با دستورهای گفته شده در این مطلب قلیه ماهی درست کردید، خوشحال میشویم در بخش نظرات از تجربه خودتان بنویسید و این مطلب را با کسانی که به این غذای جنوبی عشق میورزند به اشتراک گذارید.
سوالات متداول
بهترین ماهی برای قلیه چیست؟
انتخاب ماهی مخصوص قلیه برای طرز تهیه قلیه ماهی مناسبتر است. اگرچه میتوانید با ماهیهای مختلفی قلیه درست کنید، اما ماهی هامور، ماهی سنگسر و ماهی شعری برای تهیه قلیه گزینههای مناسبتری هستند.
راز خوشمزگی قلیه ماهی چیست؟
انتخاب ماهی گوشتی، سبزی تازه و خرد شده، ادویه قلیه ماهی، سیر و پیاز رنده شده، تمبر هندی و مدت زمان سرخ کردن سبزی و ماهی از نکات مهم طرز تهیه قلیه ماهی جنوبی هستند. حتما نسبت شنبلیه به گشنیز را در تهیه قلیه رعایت کنید. استفاده زیاد از شنبلیله قلیه را تلخمزه میکند.
ادویه قلیه ماهی چیست؟
تفاوت قلیه ماهی جنوبی و خوشمزگی آن تاحد زیادی به ادویه قلیه ماهی بستگی دارد. ترکیبی از فلفل قرمز، زردچوبه، پودر سیر، زنجبیل، جوز هندی و پودر تخم گشنیز برای خوش عطرو طعم کردن قلیه ماهی استفاده میشود.