قلب یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن بوده که بیماری‌های مختلفی، سلامت این اندام را تهدید می‌کند. متاسفانه سبک زندگی مدرن موجب افزایش آمار ابتلا به بیماری‌های قلبی شده است. یکی از مواردی که بر احتمال بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد، رژیم غذایی ناسالم است. متخصصان و پزشکان توصیه می‌کنند تا افراد یک رژیم غذایی سالم برای قلب را دنبال کرده و به آن پایبند باشند. در این مطلب از مجله فودکس قصد داریم تا اصول رژیم غذایی مناسب برای بیماران قلبی را معرفی کرده و شما را با مواد غذایی مفید و مضر برای قلب آشنا کنیم، پس تا انتها همراه ما باشید.
رژیم غذایی چه مقدار در سلامت قلب تاثیرگذار است؟
همانطور که می‌دانید رژیم غذایی در سلامت بدن تاثیر زیادی دارد. قلب نیز مانند دیگر اندام‌های بدن تحت تاثیر تغذیه قرار می‌گیرد. عوامل مختلفی سلامت قلب را تهدید کرده و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهند. افزایش سطح چربی، کلسترول و تری گلیسیرید خون، ریسک بیماری‌های قلبی را بیشتر می‌کند. همچنین افزایش قند خون نیز در ابتلا به بیماری‌های قلبی اثرگذار است.
یک رژیم غذایی ناسالم میزان چربی را افزایش می‌دهد. این چربی در عروق خونی رسوب کرده و عامل بیماری‌های قلبی خواهد بود. با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم برای قلب می‌توان ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش داد و به همین دلیل نباید به آن بی‌توجه بود.
انواع رژیم‌های غذایی توصیه شده برای سلامت قلب
رژیم‌های غذایی مختلفی وجود دارند که بر مبنای مواد غذایی سالم تعریف شده‌اند. برخی از این رژیم‌های غذایی برای سلامت قلب مفید هستند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
رژیم غذایی دش (DASH)
این رژیم غذایی در ابتدا نیز برای بیماران مبتلا به فشار خون بالا ایجاد شد و به همین دلیل یک رژیم غذایی مناسب برای بیماران قلبی محسوب می‌شود. دش را می‌توان یک رژیم غذایی سالم برای قلب دانست که سطح فشار خون و کلسترول بد خون (LDL) را کاهش می‌دهد.
این رژیم غذایی بر مصرف گیاهان تمرکز دارد و سرشار از میوه، سبزیجات، آجیل و دانه‌ها، غلات کامل و چربی‌های مفید است. البته در رژیم DASH براساس نیاز بدن به کالری، مقادیر مختلفی از لبنیات کم چرب و گوشت بدون چربی مانند مرغ و ماهی نیز وجود دارد.
رژیم غذایی Pescatarian
این رژیم غذایی از تلفیق گیاه‌خواری و مصرف غذاهای دریایی به وجود آمده است. در این رژیم علاوه‌بر ماهی، لبنیات کم چرب و تخم مرغ نیز مصرف می‌شود. برخلاف رژیم‌های گیاه‌خواری، در Pescatarian فرد پروتئین مورد نیاز بدن را از منابعی همچون ماهی، لبنیات و تخم مرغ جذب می‌کند.
با توجه به کاهش مصرف چربی‌های مضر، کلسترول و چربی‌های اشباع، رژیم Pescatarian برای سلامت قلب مفید است. این رژیم غذایی سلامت بیماران مبتلا به نارسایی‌های قلبی را نیز تضمین می‌کند. با وجود مصرف ماهی و لبنیات کم چرب، بخش مهم این رژیم غذای گیاه‌خواری بوده و حاوی غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، مغزها و دانه‌ها است.
رژیم مدیترانه‌ای (Mediterranean)
غذاهای مفید برای قلب را می‌توانید در رژیم مدیترانه‌ای پیدا کنید. این رژیم برای کسانی مناسب است که در آغاز اصلاح برنامه غذایی خود برای سلامت قلب هستند. رژيم مدیترانه‌ای بر غذاهایی پرتکرار و ساده تمرکز داشته و برای بیماران قلبی و دیابتی مفید است.
این رژیم غذایی سالم برای قلب شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، لوبیا و عدس است. همچنین در رژیم مدیترانه‌ای غذاهای دریایی و چربی‌های سالم مانند روغن زیتون و آجیل نیز دیده می‌شود. از سوی دیگر مقدار متوسطی از مصرف مرغ، بوقلمون، لبنیات و تخم مرغ نیز در رژیم مدیترانه‌ای دیده می‌شود.
رژیم غذایی گیاهی (Vegetarian)
رژیم وجترین یک رژیم غذایی گیاهی است که افراد را محدود نمی‌کند. در واقع در این رژیم علاوه‌بر مصرف میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، غلات و دانه‌ها، فرد می‌تواند از منابع پروتئینی همچون تخم مرغ و لبنیات نیز استفاده کند. برای کسانی که قصد دارند تا گیاه‌خواری را آغاز کنند، رژیم غذایی وجترین بهترین انتخاب ممکن است. آیا فرق وجترین و وگان را می‌دانید؟
براساس مطالعات، وجترین چهارمین رژیم غذایی سالم برای قلب است که می‌تواند با احتمال ۸۶ درصد سلامت قلب را تضمین کند. در این رژیم، غذاهای مضر برای قلب دیده نمی‌شود و افراد می‌توانند با خیال آسوده این رژیم غذایی را دنبال کرده و از فواید آن بهره‌مند شوید.
رژیم‌های غذایی مناسب برای بیماران قلبی براساس نوع بیماری
بیماری‌های قلبی طیف وسیعی از بیماری‌ها را شامل می‌شود که بر قلب و عروق خونی تاثیرگذار است. علاوه‌بر مواردی که درباره رژیم غذایی سالم برای قلب گفتیم، هر یک از بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی باید نکات تغذیه‌ای مختلفی را مدنظر قرار دهند که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم.
رژیم غذایی بیماران قلبی مبتلا به انسداد عروق کرونری
سلامت بیماران مبتلا به انسداد عروق کرونری را احتمال سکته قلبی تهدید می‌کند، به همین دلیل توجه به نکات رژیم قلبی بیماران قلبی در این افراد اهمیت بیشتری دارد. همانطور که گفته شد، مصرف میوه و سبزیجات در بیماری‌های قلبی از اهمیت زیادی برخوردار است. در بیماری انسداد عروق کرونری پرهیز از مصرف نمک (سدیم)، چربی‌ها و روغن‌های اشباع، غذاهای سرشار از کلسترول اهمیت بیشتری خواهد داشت.
رژیم غذایی بیماران آریتمی قلبی (Arrhythmia)
بیماری آریتمی زمانی به وجود می‌آید که ضربان قلب حالت طبیعی نداشته و به هم می‌ریزد. در آریتمی ممکن است ضربان قلب سریع، کند یا نامنظم باشد. علاوه‌بر رعایت دیگر نکات در رژیم غذایی، این بیماران باید از مصرف مواد غذایی تحریک‌کننده دوری کنند. این مواد غذایی شامل قهوه، فلفل، شکلات، نسکافه، چای پررنگ و… است. هرگونه تحریک قلبی از طریق مصرف مواد غذایی، سلامت بیمار را تهدید می‌کند.
رژیم غذایی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی (Heart Failure)
این بیماری با نام نارسایی احتقانی قلب نیز شناخته می‌شود و در پی آن قلب نمی‌تواند وظایف خود در پمپاژ خون را به درستی انجام دهد. همچون دیگر بیمارن قلبی مصرف میوه و سبزیجات و دوری از نمک و چربی‌های اشباع در این بیماران اهمیت زیادی دارد. همچنین در نارسایی قلبی، مصرف بی‌رویه مایعات ممنوع است، چراکه به قلب فشار وارد می‌کند.
رژیم غذایی بیماران مبتلا به نارسایی میترال (Mitral regurgitation)
نارسایی دریچه میترال نیز یکی از دیگر بیماری‌های شایع قلبی است و وقتی به وجود می‌آید که خون از طریق این دریچه به قلب باز گردد. در این بیماران نیز پرهیز از غذاهای مضر برای قلب توصیه می‌شود. همچنین این بیماران باید پروتئین مورد نیاز بدن را تنها از طریق مصرف ماهی‌ها جذب کنند و مصرف گوشت‌های قرمز برای آن‌ها ممنوع است.
کدام مواد غذایی باید از رژیم بیماران قلبی حذف شود؟
در یک رژیم غذایی سالم برای قلب باید مصرف نمک، چربی‌های اشباع شده، الکل و قندهای مصنوعی را کاهش داد. در رژیم غذایی بیماران قلبی باید از مصرف این غذاهای مضر برای قلب اجتناب شود و یا میزان مصرف آن‌ها تا حد زیادی کاهش یابد:
- غذاهای فست فود مانند پیتزا، برگر و هات داگ
- غذای سرخ شده
- غذاهای کنسرو شده (به جز سبزیحات و لوبیا کنسرو شده بدون نمک!)
- روغن‌های گیاهی هیدروژنه (این روغن‌ها حاوی چربی‌های ترانس هستند)
- روغن نارگیل و خرما
- آب نبات
- چیپس
- غذاهای فرآوری شده منجمد
- بیسکوییت، کلوچه و کیک
- بستنی
- انواع سس مانند سس مایونز و سس کچاپ
- گوشت قرمز
- الکل
نکته: حتما توجه داشته باشید که لازم است تمامی غذاهای کنسرو شده را پیش از استفاده بجوشانید. به همین منظور لازم است با نگهداری کنسرو بعد از جوشاندن آشنایی داشته باشید.
کدام مواد غذایی باید در رژیم بیماران قلبی قرار گیرد؟
در یک رژیم غذایی مناسب برای بیماران قلبی تنها می‌توان از مواد غذایی سالم استفاده کرد که سلامت آن‌ها را تهدید نمی‌کند. البته این رژیم غذایی باید نیاز بدن به تمام مواد مغذی را تامین کند. بیماران قلبی مجاز به مصرف مواد غذایی زیر هستند:
- سبزیجات: سبزیجات برگ‌دار (اسفناج، کلم پیچ، کلم)، بروکلی و هویج
- میوه‌ها: سیب، موز، پرتقال، گلابی، انگور، آلو و آووکادو
- غلات کامل: بلغور جو دوسر ساده، برنج قهوه‌ای و نان سبوس‌دار
- لبنیات بدون چربی یا کم چرب: شیر و ماست
- غذاهای دریایی: ماهی آزاد، ماهی تن و ماهی قزل‌آلا
- گوشت‌های بدون چربی: مرغ و بوقلمون بدون پوست
- تخم مرغ
- حبوبات: لوبیا چشم بلبلی، عدس، نخود و لپه
- روغن‌های تک غیر اشباع و چند غیر اشباع: روغن کلزا، ذرت، زیتون، کنجد و سویا
- آجیل: گردو و بادام
- دانه‌ها: کنجد، آفتابگردان و دانه کتان
- دقت داشته باشید که کلیه این مواد غذایی باید فاقد نمک باشند، مثلا بیماران قبلی تنها باید از آجیل‌های بدون نمک استفاده کنند.
رژیم غذایی مناسب برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری قلبی
در بخش‌های قبل غذاهای مفید برای قلب و همچنین غذاهای مضر را معرفی کردیم. برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی مصرف چربی‌های اشباع، نمک و غذاهای سرخ‌کردنی و فست فود را کاهش دهید. در عوض منابع غذایی سالم همچون میوه، سبزیجات و غلات را جایگزین کنید. از سوی دیگر در کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، دوری از قندهای مصنوعی نیز اهمیت زیادی دارد. به همین منظور پیشنهاد می‌شود از غذاهای گیاهی و لیست غذاهای بدون گوشت اطلاع داشته باشید.
بیماران قلبی در کنار رژیم غذایی سالم چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
علاوه‌بر توجه به غذاهای مفید برای سلامت قلب، موارد دیگری نیز در کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی موثر است. اگر به سلامت خود اهمیت می‌دهید، به نکات زیر توجه کنید تا از ابتلا به بیماری‌های قلبی جلوگیری شود:
- از دخانیات و سیگار کشیدن دوری کنید.
- به طور مرتب در طول روز ورزش کنید. (حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط در طول هفته)
- از نوشیدنی‌های الکلی دوری کرده و یا میزان مصرف آن را کاهش دهید.
- از مصرف مواد مخدر تفریحی همچون ماری جوانا و آمفتامین‌ها به شدت خودداری کنید.
- سبک زندگی سالم را از همین امروز آغاز کرده و آن را در پیش بگیرید.
سلامت قلب را جدی بگیرید!
در این مطلب به بررسی رژیم غذایی سالم برای قلب پرداختیم و غذاهای مضر برای قلب را نیز معرفی کردیم. فراموش نکنید که سلامت قلب به سبک زندگی شما بستگی دارد، پس از همین امروز شروع به ورزش کرده و با دنبال کردن یک رژيم غذایی سالم، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهید. فراموش نکنید که آمار مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قبلی هر روز در حال افزایش است و مبارزه با آن به سبک زندگی شما بستگی دارد.
منابع:
2.eatingw
